سازمان ملل در کنار برنامه هسته‌ای ایران یا در مقابل آن؟
روزنو :سخنگوی دبیرکل سازمان ملل در نشست خبری خود با اعلام این که دبیرکل با وزرای امور خارجه کشور‌های غرب آسیا، از جمله وزیر امور خارجه ایران درباره وضعیت منطقه و یمن گفت‌و‌گو کرده است، تاکید کرد که دبیرکل سازمان ملل از تمامی طرفین مذاکرت بر سر برنامه هسته‌ای ایران می‌خواهد عزم سیاسی لازم برای گفت‌و‌گو‌های هدفمند در این زمینه را به کار بگیرند.
«استفان دوجاریک» سخنگوی دبیرکل سازمان ملل شامگاه دوشنبه و در نشست خبری خود اشاره کرد که «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل در تماس‌های تلفنی روز گذشته خود که همگی بر وضعیت منطقه غرب آسیا، از جمله شرایط ویژه در یمن متمرکز بود، با «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی، «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران و دو بار نیز با «بدر بن حمد البوسعیدی» وزیر امور خارجه عمان گفت‌و‌گو کرد.
به گزارش روز نو وزارت خارجه ایران نیز خبر داده عراقچی در گفت‌وگوی تلفنی با گوترش، با اشاره به تحولات یمن و با محکوم‌کردن حملات علیه این کشور، بر تداوم همکاری‌ها با سازمان ملل متحد در جهت کمک به استقرار ثبات در این کشور و صیانت از امنیت در منطقه تاکید کرد.
دوجاریک در این نشست خبری همچنین با پرداختن به آتش‌بس در غزه گفت: شنیدن این که دو طرف بر تعهدات خود نسبت به برقراری آتش‌بس تاکید کرده‌اند برای ما امیدوارکننده بوده است و از تلاش‌های ثابت‌قدم میانجی‌ها قدردانی می‌کنیم. اگرچه همچنان نگران تمامی اقدامات خشونت‌بار در غزه و حملاتی هستیم که روز گذشته گزارش شد.
ما از تمامی طرفین می‌خواهیم به منظور اطمینان یافتن از حفاظت از غیرنظامیان و پرهیز از اقدامات خشونت‌باری که ممکن است به تجدید خصومت‌ها منجر شود و عملیات‌های بشردوستانه را تضعیف کند، تمام تعهداتشان را رعایت کنند.
این در حالی است که ترامپ هشتم اکتبر اعلام کرد که اسرائیل و حماس بر سر اولین مرحله برنامه ۲۰ ماده‌ای پیشنهادی او در ۲۹ سپتامبر برای برقراری آتش‌بس در غزه، آزادی تمامی اسرای اسرائیلی در ازای آزادی ۲ هزار تن از زندانیان فلسطینی و خروج تدریجی نظامیان از کل نوار غزه به توافق رسیده‌اند.
مرحله دوم این طرح خواستار ایجاد یک سازوکار حاکمیتی جدید برای اداره غزه بدون مشارکت حماس، تشکیل یک نیروی امنیتی متشکل از فلسطینی‌ها و نیرو‌های کشور‌های عربی و اسلامی و «خلع سلاح» حماس را پیش‌بینی می‌کند.
آتش‌بس در غزه و عقب‌نشینی نظامیان تا حدود تعیین‌شده از ۱۰ اکتبر آغاز شد. آوارگان فلسطینی نیز به سمت سرزمین‌های شمال رهسپار شدند. اگرچه پس از تبادل اسرا و زندانیان، اسرائیل اقدام به نقض آتش‌بس کرده و نقاطی در غزه را هدف حملات هوایی قرار داد.
با این حال، اسرائیل طی دو روز گذشته با بمباران حدود ۱۰۰ نقطه در غزه، آتش‌بس را نقض کرده است.
او در پاسخ به سوالی درباره دیدگاهش نسبت به پایان یافتن اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱، سند قانونی توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ میان ایران و گروه ۱+ ۵ در تاریخ ۱۸ اکتبر گفت: دبیرکل نامه‌هایی از سوی فدراسیون روسیه، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین درباره قطعنامه ۲۲۳۱ دریافت کرده است. تنها می‌توانم به بیانیه مطبوعاتی‌مان در ۲۸ سپتامبر و اقداماتی که در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵ انجام دادیم اشاره کنم. دبیرکل همچنان از تمامی طرفین می‌خواهد عزم سیاسی برای مذاکرات هدفمند را دوباره به کار بگیرند تا تمامی روش‌های تداوم تعامل دیپلماتیک در زمینه مسئله هسته‌ای ایران طی شوند.
اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۱۵ به‌عنوان سند قانونی توافق هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ تصویب شد و زمینه لغو تحریم‌های بین‌المللی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را فراهم کرد، در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ پایان یافت. این قطعنامه از ۲۶ مهرماه ۱۳۹۴ به اجرا درآمد و دوره ۱۰ ساله آن فردا ۲۶ مهرماه ۱۴۰۴ (۱۸ اکتبر) به پایان رسید.
در ماه‌های اخیر، شماری از کشور‌های غربی از جمله تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) تلاش کرده‌اند از طریق تحریف بند‌های این قطعنامه، برخی از محدودیت‌ها را با «سازوکار ماشه» علیه ایران حفظ کنند. این در حالی است که تروئیکای اروپا به تعهدات خود طبق توافق مبنی بر تلاش برای عادی‌سازی روابط تجاری با ایران عمل نکرده است.
ایران این اقدام را «غیرقانونی و فاقد وجاهت حقوقی» دانسته و تاکید کرده است که با پایان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱، تمامی محدودیت‌های تسلیحاتی و موشکی مندرج در آن از نظر حقوق بین‌الملل منتفی می‌شود.
روسیه نیز بازگردانی تحریم‌ها و قطعنامه‌های بین‌المللی علیه ایران ذیل سازوکار ماشه را غیرقانونی دانسته و تاکید کرده است با پایان اعتابر این قطعنامه، برنامه هسته‌ای ایران از دستورکار شورای امنیت خارج می‌شود و تنها در چارچوب توافق جامع پادمانی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بررسی خواهد شد.
