سبد غذایی مطلوب جامعه ایرانی شامل چه موادی است؟
روزنو :لبنیات تنها گروه خوراکی نبوده که در مرداد شاهد افزایش قیمت بوده و سهم بالایی از مخارج خوراکی هر فرد را به خود اختصاص داده است؛ گوشت، میوه‌جات، حبوبات و برنج نیز نقش مهمی در تورم خوراکی از ابتدای سال ایفا کرده‌اند.
مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود «متوسط قیمت‌های اقلام خوراکی در مرداد ۱۴۰۴» را منتشر کرده است. براساس این داده‌ها، هزینه تأمین حداقل سبد خوراکیبرای هر ایرانی در مرداد ماه به بیش از ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است. قیمت تهیه این سبد خوراکی در مقایسه با تیر ماه ۴.۱۸ درصد و نسبت به مرداد ماه سال گذشته ۵۶ درصد افزایش یافته است.
به گزارش روز نو، نکته قابل توجه در این محاسبات، افزایش قیمت نان است. در واقع به تازگی در استان تهران قیمت نان از ۷۰۰ تومان به ۱۴۰۰ تومان افزایش یافته است. به عبارتی قیمت این کالای ضروری و مهم ۱۰۰ درصد افزایش را تجربه کرده است. این امر بیش از پیش به خانوار‌های طبقات پایین فشار اقتصادی وارد می‌کند.
هزینه ماهانه خانواده‌های ایرانی برای سبد معیشت چقدر است؟
به گزارش اقتصادنیوز، مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود «متوسط قیمت‌های اقلام خوراکی در مرداد ۱۴۰۴» را منتشر کرده است. براساس این داده‌ها، هزینه تأمین حداقل سبد خوراکیبرای هر ایرانی در مرداد ماه به بیش از ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است. قیمت تهیه این سبد خوراکی در مقایسه با تیر ماه ۴.۱۸ درصد و نسبت به مرداد ماه سال گذشته ۵۶ درصد افزایش یافته است.
نکته قابل توجه در این محاسبات، افزایش قیمت نان است. در واقع به تازگی در استان تهران قیمت نان از ۷۰۰ تومان به ۱۴۰۰ تومان افزایش یافته است. به عبارتی قیمت این کالای ضروری و مهم ۱۰۰ درصد افزایش را تجربه کرده است. این امر بیش از پیش به خانوار‌های طبقات پایین فشار اقتصادی وارد می‌کند.
مختصری در مورد سبد معیشتی
تأمین تغذیه سالم برای هر فرد مستلزم مصرف منظم گروه‌های متنوع غذایی است تا از ابتلا به بیماری‌های ناشی از سوءتغذیه جلوگیری شود. هزینه تهیه این اقلام غذایی، به دلیل ارتباط مستقیم با سلامت جسمی، حتی در شرایط کاهش درآمد نیز معمولا از سبد مصرفی خانوار حذف نمی‌شود. در همین راستا، مراکز علمی برجسته کشور از جمله انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی و دانشکده علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران، الگویی تحت عنوان «سبد غذایی بهینه» طراحی کرده‌اند که ترکیبی استاندارد از گروه‌های غذایی ضروری برای تأمین نیاز‌های روزانه بدن ارائه می‌دهد. اکوایران با استفاده از کلیات این سبد و مقادیر توصیه‌شده آن، سبد معیشت اکوایران را طراحی کرده است.
سبد پیشنهادی اکوایران مشتمل بر ۱۳ گروه کالایی است که با هدف پوشش نیاز‌های تغذیه‌ای با حداقل هزینه طراحی شده است. برای کاهش هزینه‌ها، اقلام اقتصادی‌تر و پرمصرف‌تر همچون برنج وارداتی و حبوباتی مانند عدس و لپه در اولویت قرار گرفته‌اند. گرچه این سبد می‌تواند با اقلام مغذی‌تر تکمیل شود، اما در راستای حفظ حداقلی بودن هزینه‌ها، چنین توسعه‌ای مدنظر قرار نگرفته است؛ بنابراین سبد اکوایران به لحاظ اقلام جزئی تفاوت‌هایی با سبد انستیتو تغذیه دارد. برای مثال، در سبد انستیتو گروه لبنیات و مقدار مصرف مطلوب آن ذکر شده در حالی که اکوایران لبنیات را به «شیر»، «ماست»، «پنیر» و «کره» تقسیم کرده و حجم مورد نیاز برای مصرف ماهانه لبنیات را بین این ۴ مورد به شکل مساوی تقسیم کرده است.
تفاوت این سبد با «سبد شاخص قیمت مصرف‌کننده» مرکز آمار در دو بعد است: تمرکز بر تأمین حداقل نیاز‌های غذایی فردی و تفاوت در روند نوسانات قیمتی نسبت به تورم عمومی. این ویژگی‌ها، سبد غذایی اکوایران را به معیاری مستقل برای سنجش فشار اقتصادی بر تغذیه خانوار‌ها تبدیل می‌کند.
رشد هزینه سبد معیشت از تورم مرکز آمار پیشی گرفت
طبق محاسبات اکوایران و بر اساس گزارش «متوسط قیمت خوراکی‌های منتخب در مناطق شهری» مرکز آمار، هزینه لبنیات برای یک فرد بیش از یک میلیون تومان بوده است. بر اساس آن چه که پیشتر به آن اشاره شد، اکوایران گروه لبنیات در جدول انستیتو تغذیه را به ۴ نوع کالای لبنی پرمصرف تقسیم کرده است. بر اساس این تقسیم‌بندی، هر فرد باید ۴.۵ لیتر شیر، ۳ کیلوگرم ماست، ۷۵۰ گرم پنیر و ۷۵۰ گرم کره در طول یک ماه مصرف کند. هزینه تأمین شیر و ماست در مرداد ماه به ترتیب برابر با ۲۳۶ و ۲۳۰ هزار تومان بوده است. مبلغ مورد نیاز برای تهیه پنیر و کره نیز حدود ۱۵۳ و ۴۸۱ هزار تومان بوده است. بنابراین، از بین گروه لبنیات «کره» بیشترین هزینه را به خود اختصاص داده است.
اما لبنیات تنها گروه خوراکی نبوده که در مرداد شاهد افزایش قیمت بوده و سهم بالایی از مخارج خوراکی هر فرد را به خود اختصاص داده است؛ گوشت، میوه‌جات، حبوبات و برنج نیز نقش مهمی در تورم خوراکی از ابتدای سال ایفا کرده‌اند.
طبق مقادیر توصیه شده، هر فرد باید در ماه ۲ کیلو و ۱۰۰ گرم برنج مصرف کند. اگر مبنا برنج خارجی درجه یک باشد، هزینه تامین این بخش از خوراک هر فرد در مرداد ماه به حدود ۲۰۶ هزار تومان رسیده است. گوشت گاو یا گوساله نیز به ازای هر ۹۰۰ گرم ۵۹۸ هزار تومان هزینه ایجاد کرده است. از طرفی، هر فرد برای تامین ۳ کیلوگرم پرتقال و ۳ کیلوگرم سیب باید به ترتیب ۲۶۷ هزار تومان و ۳۰۵ هزار تومان هزینه کند.
مهم‌ترین گروه خوراکی که در چند ماه گذشته تورم‌های قابل توجهی را به ثبت رسانده «حبوبات» بوده است. بر اساس داده‌های مرکز آمار، در مرداد ماه هزینه تأمین یک کیلوگرم از لوبیا قرمز، عدس و لپه هر کدام به ترتیب برابر با ۲۲۴، ۱۶۴ و ۱۹۸ هزار تومان بوده است. تنها قلم خوراکی که از ابتدای سال با کاهش قیمت همراه بوده، «سیب زمینی» بوده که قیمت هر یک کیلوگرم آن در مرداد ماه به ۵۹ هزار تومان رسیده است.
بر این اساس، هر فرد در مرداد ماه برای تأمین این سبد خوراکی باید ۳ میلیون و ۷۳۲ هزار و ۱۰۳ تومان هزینه کند. این رقم نسبت به تیر ماه ۴.۱۸ درصد و نسبت به مرداد ماه سال گذشته ۵۶ درصد افزایش یافته است. بالاتر بودن رشد ماهانه قیمت این سبد نسبت به تورم ماهانه کل کشور – ۲.۹ درصد – نشان می‌دهد که سرعت افزایش قیمت اقلام خوراکی اساسی و ضروری برای یک فرد از سرعت افزایش قیمت کل اقلام سبد مصرف یک خانوار در ابتدای امسال بالاتر بوده است.
