پشت‌پرده آغاز مذاکرات ایران و آمریکا از کانال سوییس
روزنو :شواهد متعددی پس از جنگ ۱۲ روزه در سال ۲۰۲۵ نشان‌دهنده آغاز و تداوم مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده است که با هدف کاهش تنش‌ها، به‌ویژه در زمینه پرونده هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌ها، شکل گرفته است.
یکی از اولین نشانه‌های این مذاکرات، پیام علی لاریجانی، مقام ارشد امنیتی ایران، از طریق سوئیس به آمریکا در ۲۹ مرداد ۱۴۰۴ است. مجله نیوزویک گزارش داد که لاریجانی در این پیام اعلام کرده تهران در صورت کنار گذاشتن گزینه مداخله نظامی توسط واشنگتن، آماده پاسخ مثبت به مذاکرات است.
این پیام، که پس از تنش‌های ناشی از جنگ ۱۲ روزه ارسال شد، نشان‌دهنده تمایل ایران به ازسرگیری گفت‌وگوهای دیپلماتیک غیرمستقیم برای کاهش تنش‌ها و یافتن راه‌حلی برای اختلافات است. این اقدام در شرایطی انجام شد که جنگ ۱۲ روزه، با حملات هدفمند به تأسیسات هسته‌ای ایران، فضای دیپلماتیک را پیچیده کرده بود، اما تمایل تهران به حفظ کانال‌های ارتباطی را نشان می‌دهد.
علاوه بر این، همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از جنگ ۱۲ روزه به‌عنوان یکی دیگر از شواهد کلیدی ادامه تلاش‌های دیپلماتیک مطرح است. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در اظهاراتی اعلام کرد که سطح مبادلات تهران با آژانس پس از جنگ تغییر کرده و همچنان به‌صورت مستقیم ادامه دارد. او همچنین از احتمال برگزاری دور بعدی گفت‌وگوها با آژانس در روزهای آینده خبر داد و موافقت اصولی برای سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، به تهران را تأیید کرد.
این همکاری نشان‌دهنده تلاش ایران برای حفظ شفافیت در برنامه هسته‌ای خود و کاهش فشارهای بین‌المللی است که می‌تواند زمینه‌ساز مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا باشد. این اقدامات، به‌ویژه پس از خسارات واردشده به تأسیسات هسته‌ای ایران در جنگ، نشان‌دهنده انعطاف تهران در استفاده از دیپلماسی برای مدیریت بحران است. اظهارات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، نیز شواهد دیگری از تداوم مذاکرات غیرمستقیم ارائه می‌دهد. ترامپ پس از جنگ ۱۲ روزه ادعا کرد که «ماموریت خود را در ایران به پایان رسانده» و برنامه هسته‌ای ایران را «نابود کرده است». با این حال، او در اظهارات بعدی به مذاکره برای توقف غنی‌سازی اورانیوم اشاره کرد و این موضوع را به‌عنوان بخشی از هدف خود برای حل پرونده هسته‌ای ایران مطرح نمود. این اظهارات، هرچند با لحنی تهدیدآمیز بیان شد، نشان‌دهنده تمایل واشنگتن به ادامه گفت‌وگوهای غیرمستقیم برای دستیابی به توافقی پایدار است. تأکید ترامپ بر حل دیپلماتیک مسئله هسته‌ای، حتی پس از تشدید تنش‌ها در جنگ، نشان می‌دهد که آمریکا نیز به دنبال حفظ کانال‌های ارتباطی است، هرچند با پیش‌شرط‌هایی مانند توقف کامل غنی‌سازی.
یکی دیگر از شواهد مهم، گزارشی از رسانه نزدیک به یک شخص عالیرتبه در ۱۵ مرداد ۱۴۰۴ است که اعلام کرد مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا احتمالاً طی روزهای آینده با میانجی‌گری یک کشور ثالث، غیر از عمان، آغاز خواهد شد. این گزارش نشان‌دهنده گسترش تلاش‌های دیپلماتیک و دخیل شدن بازیگران جدید در فرآیند مذاکرات است. انتخاب یک میانجی جدید پس از جنگ ۱۲ روزه می‌تواند نشانه‌ای از تلاش برای بازسازی اعتماد و ایجاد فضایی برای گفت‌وگوهای سازنده باشد. این گزارش، هرچند جزئیات بیشتری ارائه نکرد، اما تأییدکننده تداوم تماس‌های غیرمستقیم در شرایط پساجنگی است.
همچنین، اظهارات استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، شواهد دیگری از این مذاکرات را ارائه می‌دهد. ویتکاف در مصاحبه‌ای با فاکس نیوز اعلام کرد که مذاکرات اولیه، چه به‌صورت مستقیم و چه غیرمستقیم، با ایران در جریان است و این گفت‌وگوها «امیدوارکننده» بوده‌اند. این اظهارات، که پس از جنگ ۱۲ روزه بیان شد، نشان‌دهنده پیشرفت نسبی در تماس‌های غیرمستقیم است، حتی اگر نتایج ملموسی هنوز به دست نیامده باشد. تأکید ویتکاف بر امیدوارکننده بودن مذاکرات، در کنار اشاره به میانجی‌گری کشورهای ثالث، نشان می‌دهد که فرآیند دیپلماتیک پس از جنگ متوقف نشده و در حال پیگیری است.
علاوه بر این، حمایت بین‌المللی از ادامه مذاکرات نیز به‌عنوان شواهدی از تداوم این گفت‌وگوها قابل توجه است. وزیر امور خارجه ایتالیا، آنتونیو تاجانی، اعلام کرد که رم آماده میزبانی مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا است. این اظهارات پس از گزارش‌هایی مبنی بر برگزاری مذاکرات در رم در ۲ خرداد ۱۴۰۴ مطرح شد، که نشان‌دهنده گسترش جغرافیایی مذاکرات و دخیل شدن بازیگران اروپایی در این فرآیند است. حمایت ایتالیا و آمادگی برای میانجی‌گری، به‌ویژه پس از تنش‌های جنگ ۱۲ روزه، نشان‌دهنده تلاش جامعه بین‌المللی برای جلوگیری از تشدید بیشتر درگیری‌ها و تقویت دیپلماسی است.
در نهایت، واکنش‌های داخلی در ایران نیز بر اهمیت این مذاکرات تأکید دارد. محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور ایران، اعلام کرد که تهران در صورت فراهم بودن شرایط، آماده گفت‌وگوهای مستقیم است، اما بر حفظ حق غنی‌سازی تأکید کرد. این اظهارات، در کنار تحلیل‌های کارشناسان ایرانی که پیش‌بینی کردند مذاکرات می‌توانند در صورت انعطاف آمریکا به نتایج مثبتی منجر شوند، نشان‌دهنده وجود اراده‌ای در تهران برای ادامه دیپلماسی غیرمستقیم است. مجموعه این شواهد، از پیام لاریجانی از طریق سوئیس، همکاری با آژانس، اظهارات ترامپ و ویتکاف، گزارش‌های رسانه‌ای درباره مذاکرات قریب‌الوقوع، و حمایت بین‌المللی از گفت‌وگوها، تأیید می‌کند که مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا پس از جنگ ۱۲ روزه آغاز شده و با وجود چالش‌های جدی در پشت پرده ادامه یافته است. موفقیت این مذاکرات به توانایی دو طرف در غلبه بر بی‌اعتمادی و ارائه پیشنهادهای عملی بستگی دارد، و تحولات آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت این فرآیند خواهد داشت.
