نیمای بانک مرکزی به تاریخ پیوست/ بازار ارزی جدید آغاز به کار کرد

با آغاز فعالیت رسمی بازار ارز تجاری، باید منتظر ماند و دید که آیا این بازار می‌تواند مشکلات ساختاری گذشته را حل کند و نقش مؤثری در تأمین نیاز‌های ارزی کشور ایفا کند یا اینکه مانند سامانه نیما، با چالش‌های جدیدی روبه‌رو می شود.

تنها دو ماه تا پایان سال ۱۴۰۳ باقیمانده است و تغییرات چشمگیری در سیاست‌های ارزی کشور در حال رخ دادن است.
دانشکده مدیریت تهران

به گزارش سرویس اقتصادی تابناک؛ طبق وعده بانک مرکزی، از امروز (اول بهمن ماه) سامانه نیما به تاریخ می‌پیوندد و تمامی صادرکنندگان موظف به عرضه ارز صادراتی خود در بازار ارز تجاری خواهند شد. این تحولی بزرگ در عرصه مبادلات ارزی کشور است که می‌تواند مسیر تأمین نیاز‌های ارزی کشور را به طور جدی تغییر دهد.
نقطه پایان برای سامانه نیما

حدود یک ماه پیش، بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که از اول بهمن، ارز حاصل از صادرات شرکت‌های فعال در حوزه‌های پتروشیمی، پالایشی، فولادی، فلزات اساسی رنگین و فرآورده‌های نفتی در بازار ارز تجاری عرضه می‌شود. این اعلام، به ویژه پس از توافق بانک مرکزی با انجمن پتروشیمی‌ها که موجب شد شرکت‌های این صنعت پیش از موعد، ارز صادراتی خود را در بازار تجاری به نرخ توافقی عرضه کنند، سرعت بیشتری به خود گرفت. به این ترتیب، بازار ارز تجاری از امروز به‌طور رسمی جایگزین سامانه نیما شد.
چالش‌های گذشته؛ وعده‌های آینده

فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در توضیح دلیل این تغییرات گفته بود در سامانه نیما معاملات واقعی انجام نمی‌شد و با توجه به شرایط اقتصادی کشور، ایجاد یک بازار تاب‌آور الزامی بود. حالا، با تغییر سامانه، تمامی صادرکنندگان موظف خواهند بود تا ارز خود را فقط در بازار ارز تجاری عرضه کنند تا تعهد ارزی آنها رفع شود. در همین راستا، مدیرعامل مرکز مبادله ارز و طلای ایران نیز تصریح کرد: از این پس، تمامی ثبت سفارش‌ها از طریق مرکز مبادله انجام خواهد شد.

بنابراین، با توجه به وعده بانک مرکزی، از امروز، بازار ارز تجاری به‌طور رسمی آغاز به کار کرد. این بازار جدید به محلی برای تأمین ارز مورد نیاز واردکنندگان و صادرکنندگان تبدیل می‌شود و به گفته مسئولان، در این بازار نرخ‌ها به صورت توافقی تعیین می‌شود. نرخ حواله دلار در این بازار هم‌اکنون به حدود ۶۶ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است.
نگرانی‌ها از نحوه مدیریت بازار ارز تجاری

اما در این میان، فعالان اقتصادی نگرانی‌هایی جدی درباره نحوه مدیریت این بازار دارند. به باور آنها، موفقیت بازار ارز تجاری بستگی به حفظ ماهیت توافقی نرخ ارز دارد و اگر بانک مرکزی در این زمینه دخالت کند، ممکن است تجربه‌های منفی گذشته از سر گرفته شود. این نگرانی وجود دارد که اگر دخالت‌های مستقیم در نرخ‌گذاری ادامه پیدا کند، همان مشکلاتی که در سامانه نیما وجود داشت، در این بازار نیز بازتولید شود و این امر موجب شکل‌گیری رانت‌های جدید ارزی شود.
چشم‌انداز بانک مرکزی برای بازار ارز تجاری

بانک مرکزی در این راستا سیاست‌هایی را طراحی کرده که در آن، ارز‌های صادراتی توسط بانک‌های عامل از صادرکنندگان و واردکنندگان دریافت و در بازار عرضه شود. هدف از این سیاست‌ها، تضمین دسترسی به ارز‌های صادراتی و همچنین جلوگیری از بروز مشکلات برای واردکنندگان است. در واقع، بانک مرکزی به دنبال این است که اطمینان حاصل کند ارز‌های پشت کوتاژ‌های صادراتی موجود است و حقوق واردکنندگان نیز از این طریق تأمین می‌شود.

در نهایت، با آغاز فعالیت رسمی بازار ارز تجاری، باید منتظر ماند و دید که آیا این بازار می‌تواند مشکلات ساختاری گذشته را حل کند و نقش مؤثری در تأمین نیاز‌های ارزی کشور ایفا کند یا اینکه مانند سامانه نیما، با چالش‌های جدیدی روبه‌رو خواهد شد. البته حفظ ماهیت توافقی نرخ‌ها و جلوگیری از دخالت‌های غیرضروری در تعیین نرخ ارز، کلید موفقیت این بازار به حساب می‌آید. بدون شک، اگر این سیاست‌ها به درستی اجرا شوند، شاهد تحولی بزرگ در فضای ارزی و تجارت خارجی کشور خواهیم بود.