روایتی محرمانه از پشت خطوط جنگِ روسیه علیه اوکراین

روز نو :«ارتش روسیه از تلفات بالا در چهارچوب جنگ علیه اوکراین رنج می برد و پوتین به شدت به نیروهای نظامی جدید نیاز دارد. در عین حال، وی می خواهد از اعلامِ بسیج ملی و عمومی در روسیه نیز جلوگیری کند. از این رو، ارتش روسیه راهی جز اینکه به دیگر شیوه ها جهت سربازگیری تکیه کند، ندارد.»

نشریه "اشپیگل" در گزارشی، به طور خاص از یک چالش قابل توجه برای روسیه که مرتبط با پشت خطوط مقدم نبرد با اوکراین می باشد، پرده برداشته است. این نشریه به مشکل سربازگیری ارتش روسیه در بحبوحه جنگ اوکراین اشاره کرده و تاکید نموده که پوتین برای جلوگیری از غیرعادی شدن وضعیت در روسیه، از اعلام بسیج عمومی جهت استخدام نیروهای نظامی در این کشور برای جنگ اوکراین خودداری می کند و همین رویکردِ وی موجب شده که ارتش روسیه جهت جبران کمبود نیروهای نظامی خود در جبهه های جنگ علیه اوکراین، به شیوه ها و تاکتیک های جدیدی برای استخدام سربازان روی آورد. رویه ها و تاکتیک هایی که بعضا با پیشنهادهای قابل توجه مالی همراه هستند و سعی دارند به هر نحو ممکن، سربازگیری پشت خطوط مقدم جنگ روسیه علیه اوکراین را رونق بخشند.

نشریه اشپیگل در این رابطه می نویسد: «"کیریل کرِچِتوف" هنوز خاطرات واضح و روشنی را از لحظه ای که یک پاکت سفید و قرمز را در صندوق پستی خانه اش یافت، به یاد می آورد. داخل پاکت احضاریه ای بود که به وی می گفت که باید خود را تا صبح روز فردا، به یک اداره محلی مرتبط با ارتش روسیه معرفی کند. وی می گوید به محض دیدن نامه گفته است: "لعنت! حالا مجبورم که به اوکراین بروم". وی می گوید که خیلی از این مساله ترسیده است.

کرچتوف 35 ساله کارگر ساختمانی است و پدر یک دختر دو ساله است. وی در "نیژنی نووگورود" زندگی می‌کند. شهری در شرق مسکو که قریب به 7 ساعت رانندگی با آن (مسکو) فاصله دارد. وی در گفتگو با اشپیگل درخواست می کند که نام واقعی اش به دلایل امنیتی خودِ او، ذکر نشود. 10 سال قبل، کرچتوف دوران اجباری خدمت سربازی خود در روسیه را در یکی از واحدهای ویژه متعلق به آژانس اطلاعات نظامی روسیه به پایان برد. وی اکنون در دوران خدمتِ زیر پرچم قرار دارد.

به گزارش فرارو، وی پیش از اینکه با نامه احضاریه خود رو به رو شود، چندین مرتبه در روزها و هفته های قبل، هدفِ چندین تماس و دیگر شیوه های ارتباطی قرار گرفته بود تا خود را به مراکز نظامی معرفی کند. خود وی می‌گوید که حتی در پیام رسان اجتماعی "وایبر" نیز با وی تماس گرفته شده است و پیامی به این شرح برای او آمده است: "کیریل ایوانوویچ، ما منتظر شما هستیم. شما باید خود را به کراسنودارسکی کرای، پل دهم، مقر نیروهای ویژه GRU معرفی کنید". البته که وی می گوید که پیام مذکور را حذف کرده است. وی می گوید: "من می دانم که چه تعداد از سربازان روسی در جریان جنگ اوکراین جان خود را از دست داده اند". وی معتقد است که تلویزیون روسیه فقط و فقط در مورد تعداد حقیقی جانباختگانِ جنگ دروغ می گوید.

پاکت نامه با عنوان مکاتبات نظامی وقتی به دست کرچتوف می رسد، حاکی از ماهیتی الزام آوری دارد که وی نمی تواند نسبت به آن بی تفاوت باشد. وی روز بعد به اداره محلی مراجعه می کند و با رئیس آن دیدار می کند. در ابتدا رئیس از وی می پرسد که "چه چیزی موجب شده تا حضور وی تا این حد به تاخیر افتد؟" وی می افزاید: "ما به تو نیاز داریم". روس ها پیش روی کرچتوف یک قرارداد می گذارند که بر اساس آن، وی به ازای هر ماه 300 هزار روبل روسی حقوق می گیرد(معادل 4500 یورو). این میزان پرداختی تقریبا 7 برابر بیشتر از میانگین درآمد در منطقه است.

نمونه پاکت های سفید و قرمز ارتش روسیه برای نیروهای ذخیره این کشور و احضار آن ها به مراکز سربازگیری

مقام نظامی مذکور به کرچتوف می گوید که فرم قرارداد را پُر کند. وی می گوید که کرچتوف می تواند دوره های سه، شش، و یا دوازده ماهه را در قالب قرار داد انتخاب و سپس آن را امضا نماید. وی سرش را تکان داد. کرچتوف می پرسد: "اگر با تابوت به خانه اش بازگردد، قرار است که چه کسی از خانواده وی حمایت کند؟" والدین وی بیش از 70 سال سن دارند و مادرش نیز بیمار است. وقتی مقام نظامی روس که با کرچتوف سخن می‌گوید، می‌فهمد که نمی‌تواند وی را قانع کند، کاغذی سفید را روی میز می گذارد و از کرچتوف می خواهد که دلایلش در نجنگیدن برای روسیه را بنویسد. وی تنها پس از اینکه این کار را انجام می دهد مجوز خروج از ساختمان را دریافت می کند.

کرچتوف ابتدا فکر می کرد که تنها نیروهای ویژه سابق روسیه همچون او نامه احضاریه را دریافت کرده اند. با این حال، وی اکنون فهمیده که مردان زیادی در نیژنی نووگرود یکچنین نامه ای را در یافت کرده اند. وی می گوید: "دستگاه نظامی روسیه به هر فردی که پیشتر خدمت سربازی انجام داده، نامه احضاریه را فرستاده است."

داستان کرچتوف نشان می دهد که ارتش روسیه تا چه اندازه به حضور نیروهای نظامی جدید نیازمند شده است. جنگ علیه اوکراین که روس ها آن را "عملیات ویژه برای حراست از دونباس" می نامند، قریب به چهار ماه است که آغاز شده و همچنان نیز در جریان است.

سربازگیری گسترده روسیه

بر اساس برخی گزارش ها، ارتش روسیه در جریان حمله به اوکراین، تلفات نظامی قابل توجهی را متحمل شده است و در این جنگ، طیف قابل توجهی از نیروهای زمینی، هوایی و دریایی روسیه (و البته گارد ملی روسیه) نیز درگیر شده اند. در این راستا، ارتش روسیه شدیدا به سربازان جدید نیاز دارد. ارتش روسیه در مدت اخیر مجبور به عقب نشینی از مناطق پیرامونیِ کیِف و خارکیف شده با این حال در دونباس، ارتش روسیه به شدت بر قوه قهریه و زور جهت محقق ساختن اهداف خود تکیه دارد. ده ها سرباز از دو سوی جنگ به صورت روزانه در جنگ مذکور جان خود را از دست می دهند.

در این چهارچوب، روند گسترده ای از سربازگیری برای ارتش روسیه از اقصی نقاط خاک روسیه انجام میشود. از کالیننگراد در غرب روسیه تا مناطق شرقی نظیر آمور، تمامی مردانی که در سن جنگ و خدمت نظامی هستند، از سوی ارتش روسیه فراخوانده شده اند. حداقل دو میلیون روسی به عنوان نیروی ذخیره ارتش این کشور تلقی می شوند (البته که شمار دقیق این افراد، جز اسناد محرمانه و طبقه بندی شده است).

در شرایط فعلی ارتش روسیه از هر ابزاری که در دست دارد جهت استخدام سربازان جدید استفاده می کند. در این راستا، به طور خاص پیشنهادهای اغوا کننده ای از سوی این نهاد نظامی به افراد ارائه می شود و در عین حال، طرح تهدید و شبیه سازی شرایط بسیج عمومی با ارسال هزاران نامه احضاریه به سربازان ذخیره نیز مد نظر قرار می گیرد.

با این همه باید توجه داشت که احضاریه عمومی و سراسری (به شکلی آشکار) تنها زمانی اتفاق می افتد که "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه اعلام بسیج عمومی کند. رویه های اخیر ارتش روسیه در سرباز گیری عمومی به نوعی حاکی از ضعف ارتش این کشور است. این در حالی است که قبل از حمله روسیه به اوکراین، بسیاری بر این باور بودند که ارتش روسیه ده ها برابر قدرتمند تر از ارتش اوکراین است. مهمتر از همه اینکه، بسیج عمومی تاثیرگذاری منفی بیشتری را بر زندگی روزمره روس ها خواهد داشت. مساله ای که کرملین به شدت به دنبال آن است که از آن دوری کند. نتیجه این رویکرد نیز پیگیری دستورکار سربازگیری در قالب چهارچوب‌های مبهم و نَه چندان روشن و واضح از سوی ارتش روسیه بوده است.

رهبران روسیه مایل هستند که شرایط در کشورشان علی رغم درگیری این کشور در بیش از 15 هفته جنگ در اوکراین، تا جای ممکن عادی به نظر رسد. در این چهارچوب، این راهبرد آن ها موفیت آمیز هم بوده و شاهدیم که اغلب روس ها از عملیات نظامی کشورشان در خاک اوکراین حمایت می کنند. به طور خاص بسیاری نیز مایل نیستند که بدانند ارتش کشورشان دقیقا در اوکراین چه می کند؟ مرگ و ویرانی ناشی از جنگ، از سوی جریان‌های مسلط سیاسی و رسانه ای روسی انکار می شود و در عوض روس ها قویا به ستایش از سربازان کشته شده خود و توصیف آن ها به مثابه قهرمانانشان می پردازند. در این راستا، به سربازان روسی مدال های افتخار داده می شود و یا نام برخی خیابان ها در این کشور به نامِ سربازان کشته شده روسیه تغییر می کند. در شهرهای مختلف روسیه نیز پوسترهایی با عنوان "قهرمانان پیروزی" در تجلیل از سربازان روسی نصب شده است.

علی رغم تمامی این ها، اشتیاق گسترده ای در روسیه جهت جنگ با اوکراین ایجاد نشده است. مساله ای که در نوع خود به یک مشکل تمام عیار برای سازوکارهای سربازگیری روسیه تبدیل شده است. برخی نهادهای حقوق بشری نیز گزارش کرده اند که دستگاه های ذیربط در روسیه برای بخش ها و مناطق مختلف این کشور، پروتکل‌هایی را تعیین کرده اند که بر اساس آن ها مشخص شده که این مناطق تا چه تعداد سرباز را باید در قالب ارتش روسیه استخدام کرده و به آن ها معرفی کنند.

ملاقات "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه با شماری از مجروحان روسیِ جنگ اوکراین در بیمارستانی در مسکو

جهت تسهیل این روند، پارلمان روسیه محدودیت سنی برای سربازان قراردادی را حذف کرده است. اکنون افراد تا سن 65 سال می توانند با ارتش روسیه وارد امضای قرارداد شوند. این در حالی است که محدودیت سنی در این رابطه پیشتر 40 سال بود. البته که مفاد قراردادهای مذکور نیز برای افراد کاملا قابل توجه و تامل هستند. به عنوان مثال حداقل پرداختی در اغلب این قراردادها، 200 هزار روبل روسیه معادل با سه هزار یورو است (به عنوان درآمد ماهیانه). این میزان به قدری بالاست که فقط می توان آن را با پول هایی که به مزدورانِ شرکت های امنیتی مخصوصا آن هایی که در شرکت روسی "واگنر" فعال هستند، مقایسه کرد.

در این چهارچوب، بر حسبِ تخصص، رتبه و تجربه، پیشنهادات مالی نیز قوی تر می شوند. پیشنهاداتی که پیش روی کرچتوف گذاشته شده، نمودی عینی از این مساله است. جدای از این ها، پوتین دستور داده که خانواده های سربازان روسیِ کشته شده در جنگ نیز مبلغی بیش از 12 میلیون روبل روسی دریافت خواهند کرد که این میزان معادل با 190 هزار یورو است.

این رویکرد راهبردی در روسیه، به زعم برخی ناظران و تحلیلگران، تا حد زیادی با موفقیت رو به رو شده است. "میخائیل دانیلوف" یک سرهنگ ذخیره ارتش روسیه می گوید که "گوشت های دمِ توپ با پای خود به مراکز سربازگیری روسیه می آیند". دانیلوف اکنون در یک باربری در نیژنی نووگرود کار می کند و به احضاریه هایی که برای وی ارسال می شود نیز توجهی نشان نداده است. مساله ای که می تواند جریمه ای 40 یورویی را برای وی به همراه داشته باشد.

بازگشت به خانه با تابوت های فلزی

دانیلوف می گوید: عمده مراکز سربازگیری روسیه در شرای فعلی، توسط افرادی پُر می شوند که می خواهد خیلی زود به پول برسند. وی از ما می خواهد که از نام واقعی اش در گزارش خودمان استفاده نکنیم. دانیلوف می گوید که هنوز با شماری از رفقای سابق خود در گروهان زرهی ای که عضو آن بوده در ارتباط است. وی می گوید: "سربازان روسی به اوکراین فرستاده می شوند و سپس با تابوت های فلزی به خانه بر می گردند". وی تاکید می‌کند که 40 درصد از سربازانی که از سوی ارتش روسیه به میدان های جنگ فراستاده می شوند، با تابوت به خانه هایشان باز می گردند.

در جمهوری باشقیرستان روسیه که در رشته کوه های اورال واقع شده، ارتش این کشور وعده پرداخت دستمزد 3800 یورویی را به افرادی که عضو ارتش شوند، ارائه نموده است. مساله ای که صدها مرد را برای حضور در ارتش روسیه تشویق کرده است. این میزان پرداختی در منطقه مذکور به شدت قابل توجه است. اضافه بر این ها، ارتش روسیه از طریق مذاکرات و گفتگوی تلفنی با افراد نیز سعی می کند تا جای ممکن آن ها را ترغیب به حضور در ارتش روسیه کند. در این رابطه به طور خاص می توان به موردِ "نیکیتا یوفرِف" از شهر سنت پیترزبورگ اشاره کرد.

نمونه ای از پوسترهای نصب شده در مکان های عمومی شهرهای روسیه که می گویند "کشور شما به قهرمانان و مدافعان و میهن پرستانِ جدید نیاز دارد"

یوفرف می گوید که در اواخر ماه مِی با تماسی از سوی فردی ناشناس رو به رو شده است. فرد مذکور یک زن بوده که گفته از مرکز سربازگیری ارتش روسیه با او تماس می گیرد. او گفته: "ما قراراداری را به شما جهت خدمت نظامی به نفع روسیه در اوکراین پیشنهاد می کنیم". یوفرف به شدت از این تماس شوکه و شگفت زده شده است با این حال اندکی بعد متوجه شده که با تمامی افرادِ شبیه به او در منطقه ای که زندگی می کرده نیز چنین تماس‌هایی گرفته شده است. یوفرف این تماس ها را "تماس‌های سرد" خطاب می کند. تماس هایی شبیه به تلفن هایی که بعضا شرکت های تلفن همراه با افراد برقرار می کنند تا از طریق آن ها گوشی های تلفن همراه خود را به فروش برسانند.

جوانان روسی در یک مرکز استخدام نیروهای نظامی ارتش روسیه در نووتسیبرسک

نکته عجیب در مورد ارتش روسیه این است که در ابتدای جنگ، پوتین وعده داده بود که سربازان تازه آموزش دیده به جبهه های جنگ فرستاده نخواهند شد. اما تنها پس از گذشت چند هفته، این مساله تغییر کرد و شاهد اعزام سربازان تازه آموزش دیده به جبهه های جنگ اکراین بوده ایم. موضوعی که هم از ضعف ارتش روسیه حکایت دارد و هم وضعیت نه چندان مساعد آن از حیث نیروهای آماده نظامی را نشان می دهد. این مساله به طور خاص برای روسیه و رهبران آن بسیار مهم و اساسی است زیرا آن ها نمی خواهند که جلوه ای از ضعف کشورشان در شرایط کنونی پدیدار شود. باید توجه داشت که سربازان روسیِ تازه آموزش دیده که به جبهه های جنگ فرستاده می شوند، با فشارهای روحی-روانی قابل توجهی دست و پنجه نرم می کنند.»