احياي برجام كلاف سردر گم

روزنو :با گذشت 2 ماه از سال جديد شرايط به نوعي دگرگونه شده که رسيدن به توافق در هاله‌اي از ابهام قرار گرفته است. هر چند که اروپايي‌ها و درصدر آنها جوزپ بورل هماهنگ کننده سياست خارجي اتحاديه اروپا بر اين باور هستند که طولاني شدن تنفس در مذاکرات سازنده نيست اما نوع رويکردهاي طرف‌‌هاي مقابل اين پالس را مي‌فرستد که غربي‌ها چندان هم علاقه‌اي براي بازگشت به ميز مذاکره و احياي برجام ندارند. البته بسياري از تحليلگران و کارشناسان بر اين عقيده‌اند که امروز تروئيکاي اروپا چندان تاثيري در روند مذاکرات ندارند و به واقع اين ايران و آمريکا هستند که با رويکردها و تصميمات خود تعيين مي‌کنند روند مذاکرات به چه سمت و سويي برود. آنچه مسلم است و از نوع اظهار نظرها و سمت‌گيري‌هاي غربي‌ها مي‌توان فهميد مذاکرات برجام براي آنها در درجه دوم اهميت قرار دارد و عمده نگاه غربي‌ها به جنگ ميان روسيه و اوکراين معطوف است. از همين‌رو است که نوع رويکرد سازنده‌اي که پيش از اين غربي‌ها از آن سخن مي‌گفتند جاي خود را به اظهارات زياده خواهانه داده است. با اين حال گمانه‌زني‌هاي فراواني درباره سرنوشت مذاکرات وين و احياي برجام درميان است، تا روزهاي گذشته گفته مي‌شد اين توافق به نفس‌هاي آخر خود رسيده اما اندکي بعد شنيده‌هاي حکايت از اميدواري به ازسرگيري مذاکرات و دستيابي به توافق نهايي دارد. قدر مسلم وضعيت فعلي بيانگر عدم اطمينان ميان طرف‌هاي برجام و تمايل به احياي توافق که باعث جلوگيري از رويارويي بيشتر بين ايران و غرب مي‌شود، است. با اين حال مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا ابراز اميدواري کرد که توافق هسته‌اي قابل نجات است. لذا با اين تفاسير مي‌تواند احياي برجام را در حالتي ميان خوف و رجاء تصور کرد؛ جايي که با وجود برخي مسائل و مشکلات حل نشده به طور مشخص ميان ايران و آمريکا و احتمال شکست مذاکرات اما پالس‌هاي مثبتي از سوي اروپايي‌ها مي‌رسد که نشانگر کور سوي اميدي براي از سرگيري مذاکرات وين و احياي برجام است.

تلاش اروپا براي احياي برجام

انريکه مورا نماينده ويژه اتحاديه اروپا در مذاکرات وين و پرونده برجام، در چريان سفر خود به ايران طرح‌هاي پيشنهادي کشورمان در خصوص حل و فصل موارد اختلافي باقيمانده را دريافت و به طرف آمريکايي ارائه کرده است. اين موضوع، در حاشيه نشست وزراي خارجه ناتو نيز مورد بررسي قرار گرفته است. آنتوني بلينکن، وزير خارجه آمريکا در حاشيه نشست وزيران خارجه کشورهاي عضو ناتو در برلين، با همتايان خود از آلمان، انگليس و فرانسه ديدار و در مورد مذاکرات جاري با ايران بر سر احياي توافق هسته‌اي گفت‎وگو کرد. «بلينکن» با «آنالنا باربوک»، وزير خارجه آلمان، «اليزابت تراس»، وزير خارجه انگليس و «فيليپ اررا»، مدير کل امور سياسي و امنيتي فرانسه، ديدار کرد تا به بررسي راهکارهاي موجود در قبال حل معضلات و گره‌هاي موجود در مسير احياي توافق هسته‌اي بپردازد. از جزئيات اين ملاقات مهم خبري در دست نيست اما وزارت خارجه آمريکا در بيانيه‌اي اعلام کرد «اين مقام‎ها در مورد مذاکرات جاري با ايران و تلاش‌ها براي دستيابي به توافق بر سر بازگشت متقابل به اجراي کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) گفت‎وگو کردند.» آنتوني بلينکن نيز در پيامي توييتري نوشت «ما درباره تلاش‌هايمان براي دستيابي به بازگشت متقابل به اجراي کامل برجام با ايران گفت‎وگو کرديم.» اين در حالي است که وزير امور خارجه کشورمان به تازگي و در خصوص سفر هماهنگ کننده مذاکرات وين به تهران، در توييتي نوشت «توافق خوب و قابل اتکا در دسترس است اگر آمريکا تصميم سياسي خود را گرفته و به تعهداتش پايبند باشد.» بر خلاف آنچه مقامات آمريکايي مطرح مي‌کنند، در ديدار وزراي امور خارجه سه کشور اروپايي و آنتوني بلينکن، طرح پيشنهادي جمهوري اسلامي ايران در قبال موضوعات اختلافي ارائه شده و اکنون مقامات دولت بايدن بايد در خصوص آن اعلام نظر کنند. اين در حالي است که روز گذشته سخنگوي وزارت خارجه فرانسه درباره اميدواري به از سرگيري مذاکرات وين گفت؛ پيش‌نويس توافق پايبندي به برجام از بيش از دو ماه قبل آماده بوده است و مذاکره‌کنندگان به همين دليل وين را ترک کردند چون متقاعد شده بودند اين توافق در اسرع وقت منعقد مي‌شود. موضوعي خارج از برجام که ميان ايران و آمريکا مطرح است تاکنون اين امکان را نداده است. وي افزود: ما از طرفين مي‌خواهيم که رويکردي مسئولانه در پيش گرفته و فورا تصميمات لازم براي انعقاد اين توافقنامه را اتخاذ کنند. اين يک خطاي جدي و خطرناک است اگر فکر کنيم که اين مساله مي‌تواند در زمان نامحدودي روي ميز بماند. اين در حالي است که ادامه برنامه (هسته‌اي) با سرعت فعلي در حالي که پيشرفت برنامه، که با همان سرعت ادامه دارد، خطر محروميت آن از مزاياي عدم اشاعه را به همراه دارد. مکرون رئيس‌جمهور فرانسه نيز در گفت‌وگوي تلفني با بنت نخست وزير رژيم صهيونيستي اذعان داشته که فرانسه مصمم به احياي برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است.

احياي برجام در راستاي منافع آمريکاست

سخنگوي وزارت امورخارجه آمريکا تاکيد کرد: ما همچنان بر اين باوريم که بازگشت متقابل به پايبندي به برجام در راستاي منافع امنيت ملي آمريکاست. ند پرايس اظهار داشت: همچنان در حال بررسي امکان دستيابي به بازگشت متقابل به پايبندي به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هستيم، چراکه اين کار هنوز هم در راستاي منافع ما است و برنامه هسته‌اي ايران را بار ديگر محدود خواهد کرد. ند پرايس همچون ساير مقامات آمريکايي تلاش کرد در اظهارات خود توپ را به زمين ايران بيندازد و گفت: ما معتقديم که اکنون، اين ايران است که بايد جديت خود را نشان دهد. همان‌طور که قبلا هم اعلام کرده بوديم، تعداد کمي از مسائل حل نشده باقي مانده‌اند. ما معتقديم که اگر ايران تصميم لازم را بگيرد، اين مسائل مرتبط با برنامه هسته‌اي ايران را مي‌توان به سرعت و به‌طور موثر حل کرد. وي بدون اشاره به زياده‌خواهي‌ و کارشکني‌هاي واشنگتن در طول مذاکرات رفع تحريم‌ها در وين بيان کرد: همان گونه که قبلا هم گفته شده، دستيابي به توافق قطعي نيست. ايران بايد تصميم بگيرد که همچنان مي‌خواهد بر شروط خود که خارج از برجام هستند، پافشاري کند يا اينکه آماده است توافق برجام را به سرعت به سرانجام برساند. ما مي‌دانيم که اين توافق منافع امنيت ملي آمريکا را تامين مي‌کند و در مقابل نيز منافع ساير طرف‌ها را تامين خواهد کرد.