«گراني» را به «حذف ارز ترجيحي» ترجيح ندهيد
یکی از بخش‌هایی که از حذف ارزترجیحی متاثر خواهد شد و به اعتقاد برخی از فعالان بازار همین الان هم می‌توان اثر این تصمیم را دید، محصولات پروتئینی شامل مرغ، تخم‌مرغ و گوشت‌قرمز است.
روزنو :
روزنو :بازارهای مالی و پولی و سرمایه‌ای در ایران همگی بدون استثنا از وضعیت ارز تاثیر می‌پذیرند. نرخ دلار سال‌های اخیر بهشدت دچار نوسان بوده و هست و هر تغییری در این بازار می‌تواند بازارهای دیگر را متاثر در مسیر نزولی یا صعودی کند. مذاکرات وین یکی از عوامل مهم برای ایران است. مذاکراتی که اگر به نتیجه مطلوب برسد می‌توان امیدوار بود که وضعیت اقتصادی در ماه‌های آینده شرایط بهتری را تجربه کند با این حال اخبار مذاکرات هسته‌ای بهشدت در نرخ ارز موثر است و هر خبر مثبت یا منفی مخابره شده از این مذاکرات باعث تغییر نرخ دلار و اثرگذاری آن در بازارهای مختلف می‌شود. توقف مذاکرات به‌عنوان سیگنالی منفی و تصویب تغییر سیاست ارزترجیحی از طرفی دیگر؛ باعث آشفتگی در بازارارز و نهایتا قیمت کالا و محصولات در بازارهای مختلف شده است و این نگرانی با اقدامات غیرشفاف مسئولان تشدید و به سرعت‌گرفتن تغییر قیمت صعودی کالاها افزوده است. در حقیقت بازار در معرض شوک‌های ناشی از حذف ارزترجیحی تا غیرمشخص‌بودن سرنوشت مذاکرات قرار گرفته و این موضوع به زیان مصرف‌کننده‌های نهایی تمام شده چراکه هزینه‌های زندگی را برای مردم افزایش داده است. در حال حاضر فقط ۵ کالای اساسی شامل ۴نهاده دامی (کنجاله سویا، ذرت، جو، دانه سویا) و روغن خام است که برای واردات ارز ۴۲۰۰تومانی می‌گیرند. حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی جز گندم و دارو این روزها بهشدت در بازارهای مختلف به‌ويژه موادغذایی و مایحتاج مورد نیاز مردم اثرگذاشته است به‌گونه‌ای که همین الان هم می‌توان آثار این تصمیم مجلس و دولت را می‌توان در قیمت محصولات غذایی مشاهده کرد. گزارشات میدانی نشان می‌دهد قیمت روغن در اقسام مختلف نسبت به هفته گذشته افزایش داشته و این افزایش در برخی از برندها به چند هزار تومان هم می‌رسد که به گفته عرضه‌کنندگان ناشی از شوک حذف ارزترجیحی است! سیامک ربیعی، دبیر انجمن روغن و چربی‌های خوراکی دیماه گفته بود: «تنها در بخش محصولات جو، ذرت، روغن، دانه و کنجاله حداقل ۸ میلیارد دلار ارز اختصاص داده می‌شود که این رقم با فرض ثبات قیمت‌های جهانی در سال ۱۴۰۰ است. قیمت‌های جهانی هم نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و برخی کالاها مانند روغن پالم تا ۱۰۰درصد افزایش قیمت به خود دیده‌اند.» او اضافه کرد: «با فرض دلار 25 هزارتومانی، روغن خام پالم با شرایط فعلی قیمت‌های جهانی در نهایت 35هزارتومان، روغن آفتابگردان 38هزار و سویا خام37 هزارتومان خواهد شد.» همین الان هم روغن در بازار ایران گران شده و حتی برخی از تولیدکننده‌ها و عرضه‌کننده‌ها احتکار را آغاز کرده‌اند!
پروتئین در مدار افزایش قیمت
یکی از بخش‌هایی که از حذف ارزترجیحی متاثر خواهد شد و به اعتقاد برخی از فعالان بازار همین الان هم می‌توان اثر این تصمیم را دید، محصولات پروتئینی شامل مرغ، تخم‌مرغ و گوشت‌قرمز است. ناصر نبی‌پور، رئیس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار گفت: «شوک ناشی از حذف ارزترجیحی باعث بالارفتن نرخ تخم‌مرغ در بازار شده است چراکه 70 درصد قیمت تخم‌مرغ وابسته به نرخ نهاده است؛ علاوه بر این افزایش تقاضا در روزهای پایان سال افزایش قیمت را تشدید کرده است. وقتی ارز 4200 تومانی یک‌شبه حذف می‌شود قیمت‌ها بدون تردید تغییر خواهند کرد. ذرت در سامانه بازارگاه کیلویی 1900 تومان است که با حذف این ارز احتمال 5 برابری نرخ آن قوت می‌گیرد و به کیلویی 11 هزارتومان می‌رسد همچنین نرخ سویا نیز به کیلویی 16 هزارتومان خواهد رسید.» در کنار این موضوع؛ از آنجا که تولید مرغ به قیمت نهاده‌های دامی بستگی دارد افزایش نرخ نهاده‌های دامی به‌صورت مستقیم در قیمت نهایی این محصول اثرگذار خواهد بود. البته همین الان قیمت مرغ در خرده‌فروشی‌ها هم افزایش داشته و این افزایش پیش از آغاز سال نو فشار مضاعفی را به مردم وارد کرده است. با این حال وزارت جهادکشاورزی که متولی این بخش است هیچ اقدامی برای مدیریت این بازار نکرده و شرایط هم هر روز وخیم‌تر می‌شود. از طرفی این موضوع در مورد گوشت‌قرمز هم صدق می‌کند. در حال حاضر با وجود هشدارهایی که برای افزایش قیمت گوشت‌قرمز داده شده بود هیچ اقدامی برای جلوگیری از این اتفاق نشد و حالا قیمت این محصول پروتئینی بازهم رکورد شکست.
قیمت‌ها فزآینده خواهد بود
افشین صدر دادرس، رئیس اتحادیه مرکزی دام سبک کشور در پاسخ به این پرسش که بعداز حذف ارزترجیحی برای واردات نهاده این بخش با چه چالش‌هایی مواجه خواهد شد؟ گفته بود: «آزادسازی واردات در بخش نهاده‌ها باعث خواهد شد که سیستم توزیع نامتوازن سابق تمام شود و واردکنندگان دیگر معطل دریافت ارز 4200 نمانند و به موقع نهاده را وارد و در اختیار تولیدکنندگان قرار دهند.» او ادامه داد: «آنچه مسلم است با حذف ارز 4200 تومانی قیمت نهاده‌ها افزایش پیدا می‌کند و دامداران نیازمند افزایش سرمایه در گردش خود هستند. این در حالی است که مجلس توزیع کالا برگ الکترونیکی را برای مصرف‌کنندگان تدارک دیده‌اند و چندان به تولیدکنندگان توجه نکرده‌اند، اما باید بگویم که تولیدکنندگان نیز مانند مصرف‌کنندگان به حمایت و دریافت تسهیلات نیاز دارند تا تولید در کشور متوقف نشود.» رئیس اتحادیه مرکزی دام سبک کشور تصریح کرد: «قطع صادرات نهاده از اوکراین به دیگر کشورها بر روی قیمت‌های جهانی تاثیر گذاشته و این حقیقتی انکارناپذیر است. بدون‌شک افزایش قیمت نهاده تاثیر خود را بر قیمت تمام شده خواهد گذاشت. قیمت جو با ارزنیمایی، کیلویی 8 هزارتومان برای دامداران تمام می‌شود البته نرخ جو در بازار آزاد کیلویی 10 هزار 200 تومان است. او با بیان اینکه حذف ارز 4200 تومانی بر قیمت گوشت‌قرمز تاثیر کمی می‌گذارد، گفت: «قیمت مرغ به نسبت گوشت‌قرمز بالاتر خواهد رفت، چرا که دامداران هم‌اکنون با جو کیلویی 8 هزارتومان تولید می‌کند که با حذف این ارز قیمت جو حداقل 12 هزارتومان خواهد شد. اما تولیدکنندگان مرغ با ذرت کیلویی 4 هزارتومان تولید می‌کنند که با حذف ارزترجیحی قیمت آن حداقل کیلویی 10 هزارتومان خواهد شد پس تاثیرآن در بازار گوشت‌قرمز کمتر از گوشت مرغ خواهد بود.»
دارو و گندم چه می‌شود؟
دارو و گندم از مهم‌ترین نیازهای مردم است که براساس اعلام وزیر اقتصاد همچنان ارزترجیحی برای این 2 کالای استراتژیک تخصیص خواهد یافت. با این حال هم دارو به‌دلیل بحران کرونا و گندم به‌دلیل بحران جنگ روسیه علیه اوکراین و کاهش صادرات این ماده مهم غذایی از اوکراین و روسیه؛ قیمت گندم در حال افزایش است و به‌تبع آن نرخ موادغذایی در جهان هم رشد کرده است. از طرفی توقف مذاکرات وین و غیرشفاف‌بودن وضعیت نهایی احیای برجام و از طرفی تصمیم غیرشفاف مجلس و دولت برای حذف ارز 4200 تومانی و نداشتن برنامه‌ای برای جبران خسارت‌ها و آسیب‌های احتمالی؛ دست‌به‌دست هم دادند تا شرایط را برای معیشت ایرانی‌ها سخت‌تر کنند و این وضعیت آشفته و بلاتکلیف قطعا در آینده شرایط را وخیم‌تر خواهد کرد.
