چرا و بر اساس چه قانونی شهریه مدارس غیردولتی افزایش یافت؟

افزایش ناگهانی شهریه مدارس غیردولتی در کهگیلویه و بویراحمد، خانواده‌ها را با شوک بزرگی مواجه کرده و بسیاری از والدین می‌گویند توان پرداخت این مبالغ را ندارند و این مسئله، تبعیض آموزشی را در این استان تشدید خواهد کرد، اما مسئولان محلی این افزایش را توسعه کیفیت آموزش عنوان می‌کنند که تسنیم در این گزارش ابعاد مختلف این موضوع را بررسی می‌کند.

افزایش بی‌سابقه شهریه‌های مدارس غیردولتی، تحصیل را برای بسیاری از دانش‌آموزان به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل کرده و زنگ خطری برای تعمیق شکاف طبقاتی در نظام آموزشی به صدا درآورده است و این پرسش بی‌پاسخ مانده که آیا تحصیل به عنوان یک حق اساسی، در حال تبدیل شدن به امتیازی ویژه برای قشر مرفه جامعه است؟

ابهامات و چالش‌ها؛ معمایی پیچیده در نظام آموزشی.

اما این افزایش شهریه در حالی است که بعید به نظر می‌رسد اتفاق خاصی در حوزه کیفیت آموزش بیفتد، زیرا به گفته یداله رحمانی، استاندار کهگیلویه و بویراحمد ۲۲ درصد دانش‌آموزان استان در مدارس غیرانتفاعی تحصیل می‌کنند، اما این مدارس تنها ۱۳ درصد از فضای آموزشی را در اختیار دارد و البته این را هم گفته که تراکم بالای دانش‌آموزان در این مدارس نباید منجر به کاهش کیفیت آموزش شود و، اما ناخواسته آقای استاندار این پیام را منتقل کرد که با این تراکم جمعیت دانش‌آموزی در مدارس غیردولتی امیدی به ارتقای کیفیت آموزش نیست.

در کنار اعتراضات و توجیهات، ابهامات و چالش‌های متعددی در نظام آموزشی استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که نگرانی‌ها را دوچندان می‌کند که یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، عدم تطابق فضای آموزشی مدارس غیردولتی با تعداد دانش‌آموزان است و این موضوع نگرانی‌ها درباره تراکم دانش‌آموزان و کیفیت آموزش را افزایش داده است.

همچنین سوالات زیادی درباره نحوه تعیین شهریه‌ها و نظارت بر عملکرد مدارس غیردولتی مطرح است و بسیاری از خانواده‌ها معتقدند که سازوکار شفافی برای تعیین شهریه‌ها وجود ندارد و نظارت کافی بر عملکرد این مدارس صورت نمی‌گیرد.

اعتراضات و نگرانی‌ها

در خیابان‌های یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد صدای نگرانی والدین به وضوح شنیده می‌شود و آنها می‌گویند: افزایش ۴۰ درصدی شهریه مدارس غیردولتی، فشار مضاعفی بر خانواده‌ها وارد کرده و دیگر نمی‌دانیم چه کار کنیم؟ هر سال با هزار بدبختی شهریه را جور می‌کردیم، امسال دیگر واقعاً نمی‌توانیم.

با این شهریه‌ها دیگر نمی‌دانم چطور باید هزینه تحصیل دخترم را تامین کنم، مگر ما چقدر درآمد داریم؟ اینها بخشی از صحبت‌های یک پدر نگران است که به خبرنگار خبرگزاری تسنیم گفته است.

پدر دانش‌آموز دیگری به دلیل افزایش شهریه‌ها نگران آینده تحصیلی فرزندنش است با خبرنگار تسنیم درد دل می‌کند و می‌گوید: هر سال همین بساط است و هر سال با استرس و قرض و قوله، شهریه مدرسه بچه‌ها را جور می‌کنیم، واقعیت امر دیگر خسته شدیم، این چه وضعیتی است؟

توجیه‌ها و استدلال‌های مسئولان؛ تلاشی برای آرام کردن افکار عمومی

مسئولان آموزش و پرورش استان کهگیلویه و بویراحمد در مقابل اعتراضات گسترده، تلاش می‌کنند تا با ارائه توجیهات و استدلال‌هایی افکار عمومی را آرام کنند.

غلامحسین بلادی، رئیس اداره مشارکت‌های مردمی آموزش‌وپرورش استان، افزایش شهریه‌ها را "واقعی‌سازی" با هدف بهبود کیفیت آموزشی و پرداخت عادلانه‌تر حقوق معلمان عنوان کرده است و او مدعی است که در سال‌های گذشته، شهریه مدارس غیردولتی به طور غیرواقعی پایین بوده و این افزایش برای جبران عقب‌ماندگی و جلوگیری از افت کیفیت آموزشی ضروری است.

به گفته وی، شهریه‌ها در مناطق مختلف استان متفاوت بوده و از ۱۴ میلیون تومان در مناطق کمتر برخوردار تا ۱۷ میلیون تومان در مرکز استان متغیر است و با وجود این افزایش، شهریه مدارس غیردولتی کهگیلویه و بویراحمد همچنان پایین‌تر از استان‌های همجوار است.

بنا به گفته استاندار کهگیلویه و بویراحمد ۲۲ درصد دانش‌آموزان استان در مدارس غیرانتفاعی تحصیل می‌کنند، اما این مدارس تنها ۱۳ درصد از فضای آموزشی را در اختیار دارند؛ که در این زمینه خبرنگار تسنیم از رئیس اداره مشارکت‌های مردمی آموزش‌وپرورش کهگیلویه و بویراحمد پرسید این مدارس مگر نباید قبل از صدور مجوز، فضا‌های فیزیکی‌شان مشخص باشد؟ مگه استاندارد خاصی نیست؟ اگر بوده و تخلف کرده‌اند وظیفه آموزش و پرورش چیست و تاکنون چه اقداماتی انجام داده‌اید؟ که وی به یک پاسخ کلی بسنده کرد و گفت: فضای فیزیکی، استحکام و ظرفیت هر مدرسه را طی یک نامه رسمی اداره کل نوسازی تعیین می‌کند.

غلامحسین بلادی با بیان اینکه ۲۵۰ مدرسه غیرانتفاعی در سه مقطع تحصیلی با داشتن ۳۴ هزار دانش‌آموز در سطح استان داریم، افزود: افزایش شهریه مدارس غیرانتفاعی در سطح مختلف متفاوت بوده و بعد از ترمیم شهریه با بخشنامه وزارت از ۱۰ تا ۳۰ درصد افزایش داشتیم و البته طبق بخشنامه ما می‌توانستیم تا ۴۰ درصد افزایش دهیم، اما در استان حداکثر تا ۳۰ درصد افزایش داشتیم.

ورد دادستانی به مسئله افزایش شهریه مدارس

در همین حال، حامد رهبر معاون حقوق عامه دادستان عمومی و انقلاب یاسوج از توقف ابلاغ نرخ‌های جدید شهریه خبر داده و اعلام کرده که دادستان به عنوان مدعی‌العموم، به این موضوع ورود کرده است. به گفته او، میزان شهریه اعلام‌شده برای مدارس غیردولتی مورد تایید نیست و باید بر اساس شرایط بومی و وضعیت معیشتی مردم محاسبه شود.

افزایش افسارگسیخته شهریه‌ها در مدارس غیردولتی استان کهگیلویه و بویراحمد یک زنگ خطر جدی برای نظام آموزشی این استان به صدا درآورده است و اگر اقدامی اساسی برای حل این بحران صورت نگیرد، شکاف طبقاتی در نظام آموزشی عمیق‌تر خواهد شد و بسیاری از دانش‌آموزان از حق تحصیل باکیفیت محروم خواهند شد و واقعیت امر با این شرایط آینده نظام آموزشی این استان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و نیازمند توجه جدی مسئولان و ارائه راهکار‌های اساسی برای حل این بحران است.

با وجود تلاش مسئولان برای توجیه افزایش شهریه‌ها، نگرانی‌ها در میان خانواده‌ها همچنان ادامه دارد و مشخص نیست که آیا این افزایش به ارتقای کیفیت آموزش منجر خواهد شد یا تنها به محرومیت بیشتر دانش‌آموزان از تحصیل باکیفیت دامن خواهد زد.

راه‌حل‌ها و پیشنهادات برای ترسیم مسیری به سوی عدالت آموزشی

اختصاص بودجه بیشتر به آموزش و پرورش می‌تواند به کاهش وابستگی مدارس به شهریه‌ها کمک کند و ارتقای کیفیت مدارس دولتی می‌تواند انگیزه خانواده‌ها برای ثبت‌نام فرزندانشان در مدارس غیردولتی را کاهش دهد و همچنین نظارت بیشتر بر شهریه‌ها و کیفیت آموزشی مدارس غیردولتی می‌تواند به کاهش تخلفات و افزایش رضایت خانواده‌ها کمک کند.

بدون شک ارائه وام‌های کم‌بهره و سایر تسهیلات به خانواده‌های کم‌درآمد می‌تواند به آنها در پرداخت شهریه مدارس غیردولتی کمک کند.

این گزارش، تنها تصویری از بحران شهریه مدارس غیردولتی در کهگیلویه و بویراحمد است. بحرانی که می‌تواند آینده تحصیلی بسیاری از دانش‌آموزان را تحت تاثیر قرار دهد و شکاف طبقاتی در نظام آموزشی را عمیق‌تر کند و همچنان پاسخ به این سوال باقی می‌ماند که آیا مسئولان می‌توانند با اتخاذ تدابیر مناسب از تبدیل شدن تحصیل به کالایی لوکس جلوگیری کنند و عدالت آموزشی را در این استان برقرار سازند؟ که پاسخ به این سوال در گرو اقدامات و تصمیمات آینده است.