موافقت مجلس با جزئیات لایحه ساماندهی پهپاد‌های غیرنظامی

عباس گودرزی سخنگوی هیئت رئیسه مجلس مصوبات صحن علنی مجلس، گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مورد لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور را تشریح کرد، که به شرح ذیل است:

به گزارش روز نو در نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی در جریان رسیدگی به گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مورد لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور (پهپاد غیرنظامی) با ماده یک این لایحه با ۲۲۲ رأی موافق، ۲ رأی مخالف و ۳ رأی ممتنع از مجموع ۲۴۷ نماینده حاضر در نشست علنی موافقت کردند.

در ماده یک این لایحه آمده است:

تعاریف و اصطلاحات

۱ ـ پهپاد غیرنظامی: به پرنده بدون سرنشین هدایت پذیر از راه دور یا خودکار برنامه ریزی شده که دارای کاربری غیرنظامی است و مصادیق آن به پیشنهاد وزارت دفاع و پشتیبانی از نیرو‌های مسلح در کارگروه موضوع تبصره ۳ این قانون تعیین می‌شود.

۲ ـ سازمان: سازمان هواپیمایی کشور

۳ ـ مالک: شخص حقیقی یا حقوقی که سند رسمی مالکیت پهپاد غیرنظامی با رعایت مفاد این قانون به نام وی صادر شده است.

۴ ـ بهره بردار: اشخاصی حقیقی یا حقوقی که برای بکارگیری پهپاد غیرنظامی و ارائه خدمات پروازی از سازمان مجوز بهره برداری دریافت کرده‌اند.

۵ ـ عملیات پروازی به مجموعه اقدامات و فرآیند اجرایی که قبل و بعد از این پرواز انجام می‌گیرد، گفته می‌شود که شامل برنامه ریزی پیش بینی اخذ مجوز‌های لازم، برآورد‌ها و محاسبات و همچنین اجرای پرواز و سپس اقدامات پس از پرواز است.

۶ ـ بهره برداری: عبارتست از هرگونه استفاده از پهپاد‌های غیرنظامی برابر با مفاد این قانون.

۷ ـ کاربر: شخص دارای گواهینامه معتبر که هدایت پهپاد را برعهده دارد، خواه مالک باشد یا نباشد.

همچنین نمایندگان ماده ۲ این لایحه را با ۲۲۲ رأی موافق، ۳ رأی مخالف و ۳ ممتنع از مجموع ۲۴۷ نماینده حاضر در نشست علنی به تصویب رساندند.

در ماده ۲ این لایحه آمده است:

نحوه تامین، نظارت، بهره برداری، عملیات هدایت، کاربری و سایر پهپاد‌های مورد استفاده دستگاه‌ها و مراجع امنیتی به موجب دستورالعملی خواهد بود که توسط ستاد کل نیرو‌های مسلح و وزارت اطلاعات با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، سازمان اطلاعات سپاه و فراجا تهیه می‌شود و به تصویب شورای عالی امنیت ملی می‌رسد.

در ادامه نمایندگان با ماده ۳ این لایحه با ۲۳۴ رأی موافق، ۴ رأی مخالف و ۲ رأی ممتنع از مجموع ۲۵۱ نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.

در ماده ۳ آمده است: شورای امنیت کشور مسئولیت سیاستگذاری، هماهنگی و نظارت بر اجرای حسن این قانون را برعهده دارد.

تبصره- شورای امنیت کشور موظف است به منظور بهره مندی از نظرات کارشناسان دستگاه‌های مرتبط، کارگروه پهپاد‌های غیرنظامی با مسئولیت دبیر شورا و عضویت نمایندگان ستاد کل نیرو‌های مسلح، وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت، اطلاعات، کشور، ارتباطات و فناوری اطلاعات، دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، فرماندهی کل نظام جمهوری اسلامی ایران، قرارگاه ثارالله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل دهد.

همچنین نمایندگان با ماده ۴ این لایحه با ۲۵۰ رأی موافق، یک رأی مخالف و یک رأی ممتنع از مجموع ۲۵۶ نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.

براساس این ماده؛ موافقت اصولی برای ساختار و تولید صنعتی انواع پهپاد غیرنظامی و صدور مجوز تاسیس با رعایت ضوابط استقرار زیست محیطی مطابق قانون تمرکز امور صنعت و معدن و تشکیل وزارت صنایع و معادن مصوب ۱۳۷۹ با اصلاحات بعدی آن پس از تأیید عدم سوء پیشینه کیفری موثر توسط قوه قضائیه و استعلام امنیتی از وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و پس از اخذ تأییدیه ملاحظات دفاعی وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می‌شود.

تبصره ۱- صدور پروانه فعالیت انواع پهپاد غیرنظامی شامل آموزش، تعمیرات، بهره برداری و صدور گواهینامه کاربر هدایت کننده پهپاد‌های غیرنظامی پس از تأیید عدم سوء پیشینه کیفری موثر توسط قوه قضائیه و استعلام امنیتی از وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و پس از اخذ تأییدیه ملاحظات دفاعی وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح برعهده سازمان است. تمامی احکام این ماده با رعایت مصوبات کارگروه موضوع تبصره ماده ۳ این قانون است.

تبصره ۲- معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری موظف است با همکاری وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی نسبت به حمایت از بومی سازی و انتقال فناوری‌های نوین در تولید پهپاد‌های غیرنظامی اقدام نموده و با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح ساز و کار لازم برای تبادل دانش طراحی و تولید پهپاد میان بخش نظامی و غیرنظامی و شرکت‌های دانش بنیان را طراحی و پیاده سازی نماید.

تبصره ۳- با پیشنهاد سازمان شاخص‌های سلامت، کاربر هدایت کننده پهپاد غیرنظامی سه ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون به تصویب شورای امنیت کشور می‌رسد. بررسی شرایط جسمی و روانی اشخاص حقیقی توسط پزشک معتمد سازمان و اخذ استعلام امنیتی وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای طی دوره‌های آموزشی در آموزشگاه‌های دارای مجوز از سازمان برای صدور گواهینامه الزامی است.

تبصره ۴- ساخت و تولید پهپاد بدون مجوز‌های موضوع این ماده جرم بوده و مرتکب مستوجب یک یا چند مورد از مجازات‌های درجه ۳ موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات‌های اسلامی خواهد بود.

نمایندگان در ادامه با الحاق یک تبصره به ماده ۴ با ۲۲۴ رأی موافق، ۱۹ رأی مخالف و ۴ رأی ممتنع از مجموع ۲۵۴ نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.

در این تبصره آمده است: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری موظف است با همکاری سازمان و وزارت صنعت، معدن و تجارت ساز وکار صادرات محصولات و خدمات توسعه یافته صنعت پهپادی غیرنظامی و همچنین روند صدور مجوز لازم از ساز و کار تسهیل صادرات را با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح تدوین و طی ۳ ماه از لازم الاجرا شدن این قانون به تصویب کارگروه پهپادی غیرنظامی ماده ۳ این قانون برساند.

نمایندگان مجلس در جریان بررسی لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور (پهپاد‌های غیرنظامی) با ماده ۵ این لایحه با ۲۴۲ رأی موافق، ۲ رأی مخالف و ۲ رأی ممتنع از مجموع ۲۵۴ نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.

براساس ماده ۵ این لایحه؛ واردات پهپاد غیر نظامی و قطعات مربوط به آن به جز در مواردی که مشابه داخلی نداشته و یا تولید آن در داخل نیاز کشور را تامین نمی‌کند و یا توسعه تولید دانش بنیان در داخل مستلزم واردات نمونه‌های محصول نهایی است؛ پس از اخذ استعلام و عدم سوءپیشینه کیفری موثر از قوه قضائیه، استعلام امنیتی از وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تائید ملاحظات دفاعی وزارت دفاع و پشتیبانی از نیرو‌های مسلح و انطباق با معیار‌ها و ضوابط ایمنی با تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت و در چارچوب مجوز کارگروه موضوع تبصره ماده ۳ این قانون ممنوع است.

مرتکب علاوه بر ضبط کالا به یک یا چند مورد از مجازات‌های تعزیری درجه ۳ موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب یکم اردیبهشت ۱۳۹۲ محکوم می‌شود.

در ادامه نمایندگان ضمن بررسی پیشنهادات طرح شده، ماده ۶ لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور (پهپاد‌های غیرنظامی) را با تغییرات اصلاحی با ۲۴۲ رأی موافق، یک رأی مخالف و ۲ رأی ممتنع از مجموع ۲۵۱ نماینده حاضر در جلسه، تصویب کردند.

در ماده ۶ این لایحه آمده است: سند رسمی مالکیت پهپاد‌های غیر نظامی مشتمل بر شماره شناسایی یکتا، مشخصات فنی اعم از رنگ، بدنه و موتور و مشخصات هویتی مالک و نوع کاربری است. مسئولیت صدور سند رسمی مالکیت و تعیین شماره شناسایی یکتا برعهده فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است.

تبصره- هر نوع نقل و انتقال عین یا منافع یا تفویض بهره برداری پهپاد غیر نظامی موضوع این قانون صرفا با سند رسمی و به شخص دارای پروانه مجاز است. در غیر این صورت انتقال دهنده و انتقال گیرنده مشمول مجازات مقرر برای حمل و نگهداری پهپاد غیر مجاز خواهند بود.

همچنین نمایندگان در ادامه رسیدگی به گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مورد لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور (پهپاد غیرنظامی) با ماده ۷ این لایحه با ۲۴۹ رأی موافق، یک رأی مخالف و یک رأی ممتنع از مجموع ۲۵۳ نماینده حاضر در نشست علنی موافقت کردند.

در ماده ۷ این لایحه آمده است:

هرگونه تغییر در مشخصات فنی اعم از رنگ بدنه، موتور و ملحقات آن و نوع کاربری در پهپاد‌های غیرنظامی صرفا با کسب مجوز از فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و صدور سند جدید در چارچوب مقررات و کارگروه‌ها موضوع تبصره ماده ۳ این قانون امکانپذیر است، در غیر این صورت مشمول مجازات و مقررات بر ماده ۱۴ این قانون خواهد بود.

علاوه بر این نمایندگان در ادامه رسیدگی به گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مورد لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور (پهپاد غیرنظامی) با ماده ۸ این لایحه با ۲۴۶ رأی موافق، یک رأی مخالف و ۳ رأی ممتنع از مجموع ۲۵۴ نماینده حاضر در نشست علنی موافقت کردند.

در ماده ۸ این لایحه آمده است:

بهره برداری از پهپاد‌های غیرنظامی و انجام عملیات پروازی صرفا توسط اشخاص حقوقی و حقیقی دارای مجوز بهره برداری و به وسیله پهپاد غیرنظامی دارای سند رسمی مالکیت و کاربر دارای گواهی نامه معتبر و ثبت و تایید اطلاعات طرح پروازی در سامانه مربوط مجاز است.

تبصره یک: شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران مکلف است سامانه ثبت و تایید اطلاعات طرح پروازی مشتمل بر اطلاعات موضوع هر پرواز از جمله زمان و محدوده پرواز ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون با امکان دسترسی برخط مراجع امنیتی و پدافند یکپارچه راه اندازی نماید. بهره برداری از پهپاد‌های غیرنظامی و انجام عملیات‌های پروازی بدون ثبت و تایید اطلاعات این طرح پرواز ممنوع است.

تبصره ۲: عملیات پروازی پهپاد‌های غیرنظامی در استان‌های تهران و البرز با مجوز قرارگاه ثارالله (ع) سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران انجام می‌گیرد.

تبصره ۳: به منظور یکپارچه‌سازی مدیریت مجوز‌های پهپاد‌های غیرنظامی سازمان مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون نسبت به ارتقا و تکمیل درگاه مجوز‌های موضوع این قانون با مجوز نهاد‌های نظامی و امنیتی اقدام نماید.

تبصره ۴: درخصوص پهپاد‌های خدماتی به جهت خدمات دهی مناسب با کیفیت نظاممند، بهره برداری خدماتی از پهپاد‌های غیرنظامی صرفا توسط اشخاص حقیقی و شرکت‌های حقوقی دارای مجوز صلاحیت حرفه‌ای مجاز است و ملزم به نگهداری کلیه اطلاعات پروازی و ارائه آنها در صورت درخواست مراجع ذی‌صلاح می‌باشد.

تبصره ۵: کارگروه موضوع تبصره بند ۳ این قانون ظرف سه ماه پس از ابلاغ قانون ساز و کار اجرایی و نظارت و مراقبت از محدوده‌های پروازی پهپاد‌های موضوع این قانون را تعیین می‌نماید.

همچنین نمایندگان ماده ۹ لایحه ساماندهی پرنده‌های هدایت پذیر از راه دور (پهپاد‌های غیرنظامی) را با ۲۵۱ رأی موافق، بدون رأی مخالف و یک رأی ممتنع از مجموع ۲۵۵ نماینده حاضر در جلسه، تصویب کردند.

براساس ماده ۹ این لایحه؛ وزارت ورزش و جوانان مکلف است در چارچوب مقررات مصوب کارگروه موضوع تبصره ماده ۳ این قانون و پس از اخذ تائید سازمان نسبت به تعیین مناطق مناسب برای بهره برداری پهپاد تفریحی- ورزشی اقدام نماید.

همچنین نمایندگان با ماده ۱۰ این لایحه با ۲۴۸ رأی موافق، بدون رأی مخالف و یک رأی ممتنع از مجموع ۲۵۱ نماینده حاضر در جلسه، موافقت کردند.

در ماده ۱۰ این لایحه آمده است: ستاد کل نیرو‌های مسلح مکلف است از طریق وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح ظرف ۳ ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون نسبت به سیاستگذاری اجرایی و طراحی و تولید سامانه‌های رهگیری و مهار یا کنترل و سامانه دریافت داده پهپاد غیرنظامی اعم از تولیدی و وارداتی اقدام نماید. به کارگیری و راهبری سامانه بر اساس دستورالعمل مصوب کارگروه موضوع تبصره ماده ۳ این قانون می‌باشد.