یارانه ۱۷ میلیون نفر قطع شد!

با وجود تأکید صریح قانون بودجه ۱۴۰۴ بر حذف یارانه نقدی دهک‌های هشتم، نهم و دهم، همچنان خبری از اجرای کامل این حکم نیست. منابعی که بنا بود از حذف یارانه ثروتمندان آزاد شود و صرف حمایت از اقشار کم‌درآمد و تأمین مالی طرح کالابرگ شود، هنوز روی کاغذ باقی مانده است.

بر اساس حکم صریح بودجه، دولت چهاردهم موظف شده است از خرداد ماه ۱۴۰۴ منابع حاصل از حذف یارانه‌بگیران سه دهک بالای درآمدی را به سمت افزایش اعتبار کالابرگ خانوار‌های تحت پوشش نهاد‌های حمایتی و دهک‌های پایین هدایت کند. اما در عمل، نه تنها این حذف به‌طور موثر انجام نشده، بلکه بسته تامین مالی کالابرگ نیز همچنان معطل مانده است.

در این خصوص، مدتی قبل احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سخنانی، از هدف اولیه حذف ۲۴ میلیون نفر از لیست یارانه‌بگیران سخن گفت و افزود: بر اساس بررسی‌های جدید، این عدد به ۱۷ میلیون نفر کاهش یافته است. افرادی که دولت آنها را متعلق به سه دهک بالای درآمدی می‌داند.

میدری همچنین اعلام کرد که مالکان خانه با درآمد ماهانه ۳۰ میلیون تومان در دسته دهک‌های بالا قرار می‌گیرند. او از تدوین لایحه‌ای خبر داد که حذف یارانه حدود ۱۷ میلیون نفر را هدف گرفته و هشدار داد: اگر کسی به حذف یارانه اعتراض کند، اما اعتراضش وارد نباشد، از سایر حمایت‌های دولتی نیز محروم خواهد شد.

فشار بودجه‌ای، پنهان نیست

بررسی‌ها نشان می‌دهد اکنون دولت ماهانه ۲۶ هزار و ۳۲۰ میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت می‌کند که از این میزان، ۱۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان به دهک‌های چهارم تا نهم تعلق می‌گیرد؛ یعنی رقم قابل توجهی به افرادی که طبق قانون بودجه باید حذف شوند.

ادامه این روند، با توجه به کسری بودجه، دیگر برای دولت قابل تحمل نیست. منابعی که باید صرف بازتوزیع عادلانه و تأمین مالی طرح‌های حمایتی از جمله کالابرگ الکترونیکی شود، اکنون به حساب‌هایی می‌رود که بعضاً متعلق به مالکان چندخانه، دارندگان خودرو‌های میلیاردی و حتی افراد مقیم خارج از کشور است.

شروع آهسته، نیاز به شتاب

گرچه روند حذف یارانه‌بگیران دهک‌های بالا از فروردین‌ماه آغاز شده و بنا بر اعلام وزیر کار، تاکنون ۷۵۰ هزار نفر از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند (از جمله ۱۵۰ هزار مقیم خارج از کشور)، اما این آمار فاصله زیادی با هدف ۱۷ میلیون نفری دولت دارد. طبق اطلاعات منتشر شده، در اولین مرحله از این روند، تنها ۴۳۶ هزار نفر از یارانه فروردین‌ماه حذف شده‌اند.

هشدار رئیس‌جمهور

رئیس جمهوری ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴ در نشستی با وزیر و شورای معاونان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بر تسریع در اجرای تکلیف وزارت تعاون برای حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی و تخصیص منابع آن به سه دهک پایین تاکید و خاطرنشان کرد: مشکل اجرای این تکلیف فقدان داده‌های صحیح، دقیق و به‌روز است؛ اما این بهانه و توجیه قابل قبولی برای عدم اجرای تکالیف و قوانین نیست.

مسیر سخت، اما ناگزیر

در حالی که وزیر رفاه اذعان دارد دستیابی فوری به منابع حذف‌شده ممکن نیست، اما نشانه‌ها حکایت از آن دارد که دولت با فشار‌های بودجه‌ای مضاعفی روبه‌روست و چاره‌ای جز اجرای جدی‌تر این سیاست ندارد. به‌ویژه آن‌که پشتوانه قانونی و تأکید بالاترین مقام اجرایی کشور نیز بر آن وجود دارد.

اگرچه چالش‌هایی مانند نبود پایگاه اطلاعاتی دقیق و اعتراض‌های مردم و دغدغه حذف اشتباه همچنان پابرجاست، اما به نظر می‌رسد در هفته‌های آینده باید منتظر شتاب گرفتن حذف گسترده یارانه‌بگیران دهک‌های بالا و حرکت دولت به سمت بازتوزیع هدفمند یارانه‌ها باشیم؛ تصمیمی که در معادلات اقتصادی کشور، ضروری به‌نظر می‌رسد.