آشنایی با اماکن دیدنی استان کردستان

۱. عمارت آصف وزیری

عمارت آصف وزیری از قدیمی‌ترین خانه‌های شهر سنندج محسوب می‌شود که به سبک معماری اسلامی در سه دوره تاریخی صفوی، قاجار و پهلوی ساخته شده است. این عمارت ۴۰۰۰ متر مربعی که با نام خانه کرد نیز شناخته می‌شود، در گذشته به آصف خان دیوان ملقب به میرزا علی نقی کردستانی تعلق داشت و در سال ۱۳۷۵ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. هنگام بازدید از این خانه می‌توانید شاهد یکی از زیباترین حمام‌های تاریخی کردستان باشید که در این خانه قرار دارد. ضمن اینکه فرصت بازدید از موزه مردم‌شناسی کردستان به‌عنوان بزرگ‌ترین موزه اقوام در ایران نیز نصیبتان خواهد شد.

۲. کاخ دژ زیویه

سال‌ها پیش حدود ۵۰ کیلومتر بعد از سقز به سمت غرب استان، کنار روستایی به نام زیویه، تپه‌ای باستانی کشف شد که محل قلعه یا دژ مستحکمی متعلق به دوره ماد‌ها بود. این دژ که ۷۰۰ سال قبل از میلاد محل حکمرانی حاکمان ماد بر منطقه بود یکی از مهم‌ترین آثار کشف شده از دوره‌های قبل از هخامنشی محسوب می‌شود. کاخ دژ، قلعه‌ای پر از نبوغ معماری و ساختمان‌سازی و آثار تاریخی که یکی از آنها رایتون یا کله قوچ طلایی است. در محدوده این قلعه امکانات تفریحی خاصی نیست، اما برای استفاده از خدمات رفاهی می‌توانید به روستای زیویه نزدیک قلعه بروید.

۳. حمام خان سنندج

حمام خان که به آن حمام پیرظهیری نیز گفته می‌شود در ضلع شمالی بازار سنندج و جنب مسجد داروغه قرار گرفته است. حمام در بافت قدیمی شهر و هسته مرکزی آن احداث شده و به همین دلیل نیز از اهمیت تاریخی ویژه‌ای برخوردار است. با‌توجه‌به سنگ‌نبشته حمام به نظر می‌رسد که قدمت این ساختمان باشکوه به سال ۱۲۲۰ و زمان حاکمیت «امان‌الله خان اردلان» والی کردستان برمی‌گردد. بنای حمام در زمان حکومت «فرهاد میرزای معتمدالدوله» عموی ناصرالدین شاه در تملک «امین التجار» بود و در سال ۱۲۹۵ مرمت و بازسازی شد. عمده‌ترین بخشی که در این دوران بازسازی شد، تزئینات آهک‌بری بنای حمام بود. برخی از بخش‌های حمام خان شامل کتیبه‌های آهنگری‌های ضلع‌های جنوبی و شمالی سکو‌های حمام سرد (سربینه) نشان‌دهنده مرمت در سال ۱۲۹۵ است.

حمام خان در سال‌های بعد توسط خانواده پیرظهیری خریداری شد و به همین دلیل نیز آن را با نام حمام پیرظهیری نیز می‌شناسند. حمام خان در سال ۱۳۷۷ به تملک اداره کل میراث‌فرهنگی درآمد و در سال ۱۳۷۸ نیز کار مرمت آن شروع شد. از بخش‌های مختلف حمام خان می‌توان به هشتی، سردر ورودی، خزینه، بینه (حمام گرم)، سربینه (حمام سرد)، میان در، آب‌انبار، خلوتی و سرویس بهداشتی اشاره کرد. تزئینات داخلی حمام خان شامل نقوش گل، نقوش هنذسی و نقش حیوان و انسان و ترکیبی از انسان و پرندگان است. طاووس‌های آهک‌بری شده در دیوار‌های حمام در نوع خود بی‌نظیر هستند.

۴. کلیسای سنندج

کلیسای سنندج در دوره قاجار ساخته شده و در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. ساختمان کلیسا در محله قدیمی «آغه زمان» واقع شده که یکی از محله‌های مسیحی‌نشین سنندج است. ورود مسیحیان به این محله داستانی تاریخی دارد. زمانی که در اواخر دوران صفویه و در زمان حکومت شاه عباس دوم، دولت عثمانی اقدام به قتل‌عام مسیحیان عراق کرد، گروهی از کلدانی‌های اهل کرکوک وارد مرز‌های ایران شده و در شهر سنندج پناهنده شدند. یکی از مسیحیان با نام «دودران زمان والیان اردلان» برای این گروه از مسیحیانی که تبعید شده بودند کلیسای ساخت. جالب است بدانید که نوع معماری کلیسای سنندج سبک اصفهانی و تلفیقی از نماسازی سبک بومی است که در آن طاق‌نما و ستون‌های آجری استفاده شده است. نقش گل‌لوتوس و ترنج نشان می‌دهد که ساخت این بنا توسط استادان سنندجی انجام شده است. کلیسای سنندج قناتی فعال دارد و آب‌نمای زیبایی نیز در داخل حیاط نیز قرار گرفته است.

۵. روستای دره تفی

روستای دره‌تفی یکی از توابع بخش مرکزی شهرستان مریوان در استان کردستان است که به روستای لک‌لک‌ها شهرت دارد. این روستا در فصل بهار میزبان لک‌لک‌هایی است که در مسیر کوچ خود به مناطق گرمسیری به این روستا رسیده‌اند و اتراق می‌کنند. رفتار مهربانانه روستاییان باعث‌شده است که این لک‌لک‌های زیبا بر فراز تیر‌های برق و درختان بلوط خانه‌سازی کنند و برای مدتی مهمان این روستا و اهالی آن باشند. روستای دره‌تفی یکی از مقاصد گردشگری مناسب در فصل بهار است که سالانه پذیرای گردشگران بسیاری می‌شود.

۶. دریاچه زریوار

یکی از مشهورترین جا‌های دیدنی کردستان، دریاچه زریوار است که در هر سال گردشگران بسیاری برای دیدن این دریاچه به کردستان می‌روند. دریاچه زریوار، یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شیرین ایران است و مساحتش به حدود ۹۰۰ هکتار می‌رسد. دریاچه زریوار همچنین پناهگاهی ارزشمند برای گونه‌های مختلف حیات وحش در منطقه محسوب می‌شود و از طرفی فضای سرسبز اطراف دریاچه و مناظر دیدنی‌اش و همچنین امکانات مختلف رفاهی که در اطراف دریاچه در نظر گرفته شده به خصوص در فصول گرم سال آن را به یکی از بهترین جا‌های دیدنی کردستان تبدیل کرده است.

۷. غار کرفتو

این بار به سراغ یک جاذبه تاریخی و طبیعی رفته‌ایم، جاذبه‌ای که علاوه بر اهمیت جغرافیایی‌اش، کتیبه‌هایی از دوران پیش از تاریخ را به همراه دارد. غار کرفتو یکی از بزرگ‌ترین غار‌های آهکی کشور است که می‌توانید در شهرستان دیواندره استان کردستان آن را بیابید. این غار در طول تاریخ کاربری‌های متفاوتی داشته است از معبد گرفته تا جان‌پناه در زمان حمله دشمن. غار کرفتو دارای معماری صخره‌ای و دستکند است و در برخی نقاط آن شما می‌توانید، نقاشی‌هایی از دوران پیش از تاریخ را ببینید و امروز علاوه بر اینکه به عنوان یک جای دیدنی کردستان شناخته می‌شود، برای غار نوردان حرفه‌ای نیز مقصد مناسبی است.

۸. روستای هورامان تخت

هورامان تخت یکی از مشهورترین روستا‌ها در میان روستا‌های زیبای کردستان است، دو رود سیروان و لیله از میان این روستا می‌گذرند و طبیعت آن را به دیدنی‌ترین جا برای طبیعت‌گردان تبدیل می‌کند؛ اما جدا از طبیعت زیبای آن، از معماری روستا هم نباید گذشت، خانه‌های این روستا پلکانی است و ممکن است حتی شما را به یاد ماسوله بیندازد. نکته دیگری که افراد را از سراسر ایران به روستای هورامان تخت می‌کشاند، مراسم خاصی است که در این روستا برگزار می‌شود. از جمله آنها مراسم پیرشالیار است که از شهرت خاصی برخوردار است. این مراسم سه روزه در آرامگاه پیرشالیار برگزار می‌شود و بخش‌های مختلفی دارد؛ از چیدن گردو از باغ پیرشالیار گرفته تا دف زدن و رقص گروهی جوانان. اهمیت این مراسم در روستا به قدری است که اهالی برای سه روز همه کار‌های خود را تعطیل می‌کنند و این مراسم را برگزار می‌کنند.

۹. عمارت وکیل‌الملک

یکی از عمارت‌های بزرگ خاندان وکیل که متعلق به دوران زندیه است که در سنندج قرار دارد. این عمارت شامل بخش‌های مختلفی مانند: حیاط، بازارچه و حمام است. حمام وکیل سنندج زیباترین محل باقی‌مانده از عمارت وکیل است و بازار وکیل در حال حاضر همچنان فعال است. وجود ستون‌های سنگی که نشان از معماری مناطق کوهستانی می‌دهد از شاخصه‌های اصلی این بنا است. این بنا در طول سالیان بار‌ها مورد مرمت و گسترش قرار گرفته و بخش‌هایی مانند: بنا‌های مسکونی، تجاری و بهداشتی پس از ساخت به آن اضافه شده است.

۱۰. کاخ دژ زیویه

در کنار شهرستان سقز یکی از مهمترین آثار تاریخی پیش از اسلام استان کردستان قرار گرفته است. کاخ دژ زیویه که با مسیری صعب العبور شناخته می‌شود در محیطی ۴۰ هکتاری بر فراز تپه‌های روستای زیویه قرار دارد. این کاخ در سال ۱۳۲۵ کشف شد و به علت حفاری نامناسب آسیب‌های بسیاری دید. آثار زیادی از این کاخ بیرون کشیده و به فروش رسیده که امروزه در موزه‌های لوور، آرمیتاژ و… قابل بازدید است. این کاخ به قوم مانا نسبت داده شده مربوط به سده هفتم قبل از میلاد مسیح است. در سال ۱۳۷۴ مجددا اکتشافات به صورت اصولی در این محل انجام شد که سر عقاب زرین، گردنبند‌های طلایی، قطعات منحصر‌به‌فرد از جنس عاج و یک تشت بزرگ مفرغی مزین به نقوش جنگجویان آشوری مهم‌ترین گنجینه‌های یافت شده از این اکتشاف بوده است. برای رسیدن به کاخ باید ۲۰ کیلومتر از سقز به سمت سنندج حرکت کرده و در مسیر به تپه‌های زیویه برسید که مسیری خاکی است و از آنجا تا محل کاخ پیاده روی کنید.