رسانه‌هاي غربي بررسي كردند
جهان در انتظار تكرار دوئل تهران و ترامپ؟
به ادعاي گروهي به نظر ميرسد چارچوب كلي مورد بحث مشابه با برجام همان توافق هستهاي ايران با قدرت‌هاي جهاني در سال ۲۰۱۵ باشد. اما به ادعاي الجزيره اين‌بار شرايط در مقايسه با زماني كه ايران و غرب سال‌ها براي رسيدن به توافق هستهاي مذاكره كردند، متفاوت است. در سال ۲۰۱۸، ترامپ از برجام خارج شد و تحريم‌هاي شديدي عليه ايران وضع كرد.
روزنو :
منابع آگاه مدعي‌اند كه دوره دوم رياست‌جمهوري دونالد ترامپ براي ايران دوره‌اي پرچالش خواهد بود چرا كه رهبران ايالات متحده، به همراه اسراييلي‌ها، به‌طور علني درباره توسل به گزينه نظامي عليه ايران صحبت كرده‌اند. وب سايت الجزيره اما طي گزارشي دراين راستا باانتشار گزارشي تحليلي مدعي شده كه براي بيش از دو دهه، رابطه ايران با غرب عمدتا تحت تأثير برنامه هستهاي ايران قرار گرفته و در اين زمينه تلاش‌هاي ادعايي جهت كاهش آستانه گريز‌هسته‌اي كليد خورده است. اين در حالي است كه تهران به‌طور مداوم تأكيد كرده است كه به هيچ عنوان به دنبال سلاح‌‌هاي كشتار جمعي نيست. با اين حال به تازگي برخي از مقام‌هاي رسمي ايران اعلام كردند كه در صورت افزايش تهديدهاي امنيتي و با هدف افزايش توان بازدارندگي ممكن است دكترين هستهاي ايران تغيير كند. در همين راستا نايسان رافاتي، تحليلگر ارشد ايران در گروه بحران مستقر در واشنگتن مدعي است كه به نظر ميرسد در تهران دو ديدگاه وجود دارد: براساس نگاه نخست، رايزني با امريكا در باب برنامه هستهاي و به دست آوردن امتيازهايي مورد تاكيد است، در برابر گروه دومي قرار دارند كه از تغيير دكترين هستهاي مي‌گويند، بالاخص در شرايطي كه خاورميانه به واسطه يكه‌تازي‌هاي اسراييل در شرايط غير قابل پيش‌بيني قرار دارد. رافاتي در ادامه به الجزيره گفت كه اگر گروه اول غالب شود، هنوز به تمايل واشنگتن براي تعامل با تهران نياز خواهد بود اما نكته‌اي كه وجود دارد اين است كه احتمالا واشنگتن به سياست موسوم به فشار حداكثري متوسل خواهد شد.به ادعاي ديگر تحليلگران، موقعيت ايران اكنون در سوريه دچار تحولاتي شده است، از طرفي تهران همچنان تحت تحريم‌هاي گسترده‌اي قرار دارد. در اين شرايط انتظار مي‌‌رود ديپلمات‌‌هاي ايراني خود را براي اواخر اين ماه جهت ازسرگيري رايزني با سه كشور اروپايي آماده كنند چرا كه تمايل دارند كه با غرب وارد تعامل شوند.
عصر عدم قطعيت ها
به ادعاي گروهي به نظر ميرسد چارچوب كلي مورد بحث مشابه با برجام همان توافق هستهاي ايران با قدرت‌هاي جهاني در سال ۲۰۱۵ باشد. اما به ادعاي الجزيره اين‌بار شرايط در مقايسه با زماني كه ايران و غرب سال‌ها براي رسيدن به توافق هستهاي مذاكره كردند، متفاوت است. در سال ۲۰۱۸، ترامپ از برجام خارج شد و تحريم‌هاي شديدي عليه ايران وضع كرد. الي گرانمايه، معاون برنامه خاورميانه و شمال آفريقا در شوراي روابط خارجي اروپا در اين راستا مدعي شد كه احتمالا برخلاف دولت اول ترامپ، اروپايي‌ها اين‌بار به‌طور قابل‌توجهي با هر سياستي كه ايالات متحده انتخاب كند، هماهنگ‌تر خواهند بود، چرا كه اروپايي‌ها به نوعي در سال‌هاي اخير خودشان از اين اهرم عليه ايران استفاده كرده‌اند. همزمان عباس اصلاني، پژوهشگر ارشد در مركز مطالعات استراتژيك خاورميانه، به الجزيره گفت كه امسال بايد شاهد تحولات عمده‌اي باشيم كه جهت‌گيري برنامه هستهاي ايران را بهتر روشن كند. اصلاني در ادامه تاكيد كرد كه چندين بند از برجام منقضي شده است، بنابراين تمايل بيشتري براي مذاكره درباره يك درك جديد وجود دارد؛ به‌ويژه از آنجا كه يكي از بندهاي اصلي غروب برجام، كه به غرب اجازه مي‌دهد هر گونه تحريم‌هاي سازمان ملل را كه بر روي ايران لغو شده است (مكانيسم ماشه) دوباره برقرار كند، در اكتبر ۲۰۲۵ منقضي خواهد شد. گرانمايه اما در ادامه ادعاهاي خود با تاييد اظهارات اصلاني به اين وبسايت گفت كه تروييكاي اروپايي مكانيسم ماشه را به عنوان آخرين اهرم براي فشار به ايران حفظ كرده و به خوبي مي‌داند كه هنگامي كه به اين اهرم متوسل شود، مي‌تواند زنجيره‌اي از رويدادهاي تشديدكننده بسيار غيرقابل پيش بيني را رقم بزند، بنابراين، اروپا احتمالا در زمان باقي مانده تا اكتبر تلاش خواهد كرد بيش از همه به ديپلماسي متوسل شود. به ادعاي اصلاني اما همچنان يك علامت سوال بزرگ باقي مانده و آن اين است كه اگر ترامپ از كشورهاي اروپايي بخواهد كه به سرعت تحريم‌ها عليه ايران را دوباره برقرار كنند، آنها چه واكنشي نشان خواهند داد، به ويژه اگر اين درخواست به توافق‌هايي در مورد مسائل امنيتي فراآتلانتيك مرتبط باشد. اصلاني در پاسخ گفت كه يا تنش‌ها تشديد خواهد شد يا اين احتمال وجود دارد كه به توافقي محدود درباره برنامه هستهاي محقق شود، البته كه اين به امريكا و ايران بستگي دارد كه به تفاهمي دست يابند يا خير. به ادعاي اصلاني همچنين اين احتمال وجود دارد كه تهران و واشنگتن وارد مذاكرات مستقيم شوند. در اين صورت نيز اگر دولت ترامپ تلاش كند تا فشار زيادي براي گرفتن امتيازات به ايران وارد كند، آنگاه رسيدن به توافق حتي اگر يك تفاهم گسترده‌تر وجود داشته باشد، بسيار دشوار خواهد بود.
اهرم تهران
الجزيره در ادامه گزارش تحليلي خود مدعي است كه بر اساس آخرين اطلاعات ايران همچنان آستانه گريز هستهاي خود را كاهش نداده است. با اين حال اما يك سال پس از خروج ترامپ از برجام، ايران افزايش سطح غني‌سازي و تعداد سانتريفيوژها را آغاز كرد و اين روند را پس از اقدام تهاجمي اخير شوراي حكام تشديد كرده است. به گونه‌اي كه در ماه‌هاي اخير، ايران هزاران سانتريفيوژ جديد را راه‌اندازي كرده است. اكنون ايران اورانيوم را تا 60 درصد غني‌سازي مي‌كند، كه تنها يك گام تا غني‌سازي 90 درصدي فاصله دارد. به ادعاي گروهي ديگر از تحليلگران پيشرفت برنامه هستهاي اهرمي در اختيار ايران قرار داده تا در رايزني احتمالي با ترامپ بدان متوسل شود. الي گرانمايه در ادامه گفت‌وگويي كه با الجزيره داشت گفت: «هرآنچه مطرح شده، الگويي كوتاه‌مدت است، تنها چند روز تا بازگشت ترامپ زمان باقي است و هنوز هيچ ايده روشني درباره اينكه دولت او چگونه قصد دارد روابطش را با ايران شكل دهد، وجود ندارد.» او همچنين در ادامه مدعي شد كه من تصور مي‌كنم در چند هفته اول سال 2025، ايران به احتمال زياد فعاليت‌هاي هستهاي خود را به‌طور قابل توجهي بيشتر نمي‌كند، مگر اينكه ترامپ بر روي كمپين ادعايي موسوم به فشار حداكثري متمركز شود. او همچنين تحليل كرد كه برنامه هستهاي ايران ممكن است در بازه زماني كوتاهي متوقف يا معلق شود البته اگر ايالات متحده مذاكرات ديپلماتيك را در اولويت قرار دهد، به عبارتي دو سناريوي بسيار متفاوت مي‌تواند پيش روي ما باشد، بسته به اينكه ترامپ خود چه استراتژي را در دستور كارش تعريف كند.
