تداوم نزاع انتخاباتی پایداری چی ها با سلاح استیضاح

اما گویا در این بین برای برخی مجلسی‌‌ها ابدا عمر کوتاه دولت چهاردهم مهم نیست و سریعتر از آنچه تصور می‌شد استیضاح ها را کلید زده‌اند، گرچه گاه و بیگاه خبر منتفی شدن استیضاح‌‌ها به گوش می‌رسد، اما طرحی دیگر یا سوالی دیگر جایگزین می‌شود، رویه‌ای که نشان می‌دهد مجلس به سمت استفاده از این ابزارهای نظارتی رفته است و قرار نیست عقب بنشیند و فرصت بیشتری به دولت بدهد.

بازنشر توصیه رهبری همزمان با موج پیامک‌های فله‌ای 

البته ماجرای استیضاح‌‌ها در همین حد باقی نماند و همزمان با بازنشر سخنان سال 1402 رهبری درباره استیضاح موج پیامک علیه وزرا نیز روانه گوشی نمایندگان شد.

رهبری در بخشی از سخنان خود در دیدار با نمایندگان مجلس یازدهم در خرداد ماه ۱۴۰۲، به مسئله استیضاح وزرا در ابتدای کارشان پرداخته بودند.

در این دیدار که سوم خرداد ۱۴۰۲ و زمانی که اصلا اثری از دولت پزشکیان نبود، برگزار شد، ایشان تاکید کردند: «شما ابزارهای نظارتی دارید؛ از سؤال و تذکّر، تا استیضاح. خب، اینها به جای خودش باید به کار برود، اینها ابزارهای مجلس است؛ مجلس چاره‌ای ندارد، برای اداره‌ی کشور به اینها احتیاج دارد امّا افراط در به‌کارگیری اینها نه. وزرا در دولت‌های مختلف مکرّر پیش بنده آمده‌اند و از تعداد سؤالهایی که از اینها می‌شود شکایت کرده‌اند؛ می‌گویند اصلاً وقت ما بیشتر به پاسخ به این سؤال‌ها می‌گذرد که [باید] یا برویم کمیسیون، یا برویم صحن مجلس جوابِ سؤال بدهیم.»

رهبری همچنین ادامه دادند: «یا مثلاً فرض بفرمایید وزیر از مجلس رأی اعتماد گرفته، چند ماه بعد ــ سه ماه بعد، چهار ماه بعد ــ همین وزیر استیضاح بشود! خب استیضاح برای چه؟ مگر در یک وزارتخانه در سه ماه چه‌کار می‌شود کرد که اگر نکرد، آدم استیضاحش بکند؟ این افراط در به کارگیری ابزارهای نظارتی است. یا از این قبیل چیزهایی که تکرار نکنیم بهتر است. بنابراین این یک نگاه است که نگاه، نگاه تخریب است، نگاه رقیب‌پنداریِ طرف مقابل است.»

جالب این است که اشاره رهبری به صراحت درباره زمان اندکی است که گاه نمایندگان مجلس به وزرای کابینه می‌دهند و به خصوص اگر آن وزرا از قبیله و تبار نزدیک به آنان نباشند.

اما عجیب‌تر این بود که همزمان با بازنشر این سخنان رهبری، یک نماینده مجلس، از ارسال تعداد زیادی پیامک به مجلسی‌‌ها در این رابطه خبر داد که به نظر می‌رسد ارسال این پیامک‌‌ها کاملا سازماندهی شده و برای فشار به نماینده‌‌ها جهت اقدام علیه وزرا تنظیم شده است. البته که هجوم این پیامک‌‌ها در حالی اتفاق افتاده که عمده نمایندگان مجلس از جمله قالیباف، رئیس مجلس، با طرح جریان پایداری برای استیضاح مخالفت کرده‌اند.

نکته این جاست که مشابه راهبرد ارسال پیامک جمعی و فله‌ای به نمایندگان مجلس پیشتر در دوره روحانی نیز بارها تکرار و پیاده‌سازی شد. کما اینکه محمود صادقی، نماینده وقت مجلس در همان زمان از پیامک‌های تهدید آمیز به نماینده‌‌ها برای استیضاح و فشار به دولت پرده برداشت و حال به نظر می‌رسد اجرای همان روش قدیمی به نوعی دیگر و این بار در راستای فشار به کابینه مسعود پزشکیان در حال اجراست. کابینه‌ای که شهریور سال جاری از مجلس رای اعتماد گرفته و هنوز عمر وزرای آن حتی به 6 ماه نیز نرسیده است.

سیاسی‌بازی نمایندگان جناح خاص 

با آزار کابینه 

در این بین مساله این است که استیضاح وزرای مسعود پزشکیان در مجلس دوازدهم اکنون بیش از آن که بر اساس و مبنای استفاده نمایندگان مجلس از ابزار نظارتی باشد، نشان از نزاع ناتمام انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم دارد و گویا نزدیکان کاندیدا‌های رقیب پزشکیان در مجلس آستین بالا زدند که اگر نشد از صندوق رای پزشکیان را از گردونه رقابت حذف کنند چه باک و غم که با ابزار استیضاح وزرایش دولت را زمین‌گیر کنند. این که هنوز ۶ ماه از عمر دولت چهاردهم نگذشته و نام ۴ وزیر برای استیضاح در مجلس روی کاغذ‌های جمع‌آوری امضا می‌چرخد، هیچ نشانی از کارآمدی مجلس ندارد. تنها نشانی این استفاده سیاسی از بازوی نظارتی خانه ملت است.

هر چند در نهایت اعلام شد که استیضاح وزیر نفت منتفی است، اما سه نام دیگر از جمله فرزانه صادق مالواجرد، وزیر راه و شهرسازی، عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد و احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی همچنان در راهرو‌های بهارستان برای استیضاح شنیده می‌شود.

استیضاح وزرای مسعود پزشکیان اکنون بیش از آن که بر اساس و مبنای استفاده نمایندگان مجلس از ابزار نظارتی باشد، نشان از نزاع انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم دارد و گویا نزدیکان کاندیدا‌های رقیب پزشکیان در مجلس آستین بالا زدند که اگر نشد از صندوق رای پزشکیان را از گردونه رقابت حذف کنند چه باک و غم که با ابزار استیضاح وزرایش، دولت را زمین‌گیر کنند

در این بین نمایندگان جناح خاص نزدیک به اقتدارگرایان از یاد برده‌اند که مسعود پزشکیان هر چند 16 میلیون رای داشت اما در نهایت این انتخابات 30 میلیون رای‌دهنده را از دست داده بود و اکنون نیز فروریختن آرای 16 میلیونی مسعود پزشکیان نه‌تنها با کارشکنی در کار دولت و زمین‌گیری آن، وارد سبد آرای آنان نمی‌شود، بلکه اتفاقا به آن 30 میلیون می‌افزاید؛ خطری که به نظر می‌رسد از اساس برای طیف اقتدارگرای اصولگرایان بی‌اهمیت است چرا که گویا تصمیم دارند فعلا هم چنان به کار سوراخ کردن کشتی‌ای بپردازند که خود نیز در آن نشسته‌اند.

کامران پولادی، نماینده مجلس نیز اخیرا گفته: «همین دوستان مدعی استیضاح، برای رای اعتماد سوالات خود را پرسیده‌اند و با پدیده‌های جدیدی مواجه نیستند. بعد از این چند ماه هم اتفاق عجیبی رخ نداده این که این دوستان در راستای مطالبه مردم بخواهند از آن‌ها سوال کنند. دوستان مدعی استیضاح، هنگام رای دادن هم موافق این افراد نبودند و حالا هم دنبال استیضاح می‌گردند. به نظرمن انگیزه‌های سیاسی در رفتار نمایندگان نسبت به استیضاح وزرا دخیل است.»

به نظر می‌رسد بخش زیادی از نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی حالا به خوبی می‌دانند که بازی استیضاح نه برای نفع مردم و خیر عمومی بلکه تلاش برای ناامید کردن رای‌دهندگان است؛ آن هم رای‌دهندگانی که با امید تغییر به مسعود پزشکیان رای داده‌اند.

اختلاف بین خودی‌‌ها بر سر استیضاح وزیران 

این برنامه‌ریزی‌های عجیب برای استیضاح و بلوای مجلسی‌‌ها اما با اختلافات جدی در میان خودشان نیز مواجه شده است. چنان که شاهد صف‌آرایی بی‌سابقه طیف‌های مختلف اصولگرایان در میان خودشان بر سر استیضاح‌های زودهنگام وزیران کابینه مسعود پزشکیان هستیم.

در همین راستا نیز اخیرا محمدجواد جمالی‌نوبندگانی، فعال سیاسی اصولگرا گفته است: « این که برخی استیضاح‌کنندگان می‌گویند چون دست‌مان به رئیس بانک مرکزی نمی‌رسد سراغ استیضاح وزیر اقتصاد رفتیم، مصداق بارز این ضرب‌المثل است که «گنه کرد در بلخ آهنگری، به شوشتر زدند گردن مسگری». طرح این استدلال اصلا و ابدا در شأن نمایندگان مجلس نیست. پاسخگو کردن رئیس بانک مرکزی نیز روش‌هایی دارد که می‌تواند از طریق هیأت رئیسه مجلس و حتی شورای سران قوا دنبال شود.»

او البته تاکید داشت که «استیضاح وزیر اقتصاد باعث آثار روانی بر بازار ارز می‌شود که حتی می‌تواند اوضاع را بدتر کند. از این رو چشم انداز مناسبی برای این استیضاح نمی‌بینم.»

مالک شریعتی، نماینده مجلس و دبیرکل جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی که به انتقادات تند و گاه عجیبش از دولت‌‌ها مشهور است نیز درباره مساله استیضاح گفت:«با ۳-۴ ماه نمی‌توان درباره عملکرد وزرا صحبت کرد و نظر داد. حداقل یک سال زمان نیاز است تا بتوانیم عملکرد وزیر را ارزیابی کنیم.»

طرفداران استیضاح بد نیست به یاد بیاورند که افکار عمومی درک می‌کند مسائلی چون بحران گاز و مسکن و مشکلات حوزه کار و تامین اجتماعی چنان ریشه‌ای هستند که هیچ وزیری در 4 ماه نمی‌تواند آن‌‌ها را حل کند حتی اگر آن وزیر از کابینه محبوبشان، دولت سعید جلیلی بر سر کار بود

تاکید شریعتی بر اینکه باید به وزرا زمان داد اما با مخالفت برخی دیگر از نمایندگان و از جمله اعضای جبهه پایداری و نزدیکان سعید جلیلی مواجه شده است. این دسته معتقدند که زمان کافی داده شده و حالا باید اعضای کابینه به مجلس بیایند و در این بین حتی توجهی نیز به توصیه رهبری نشان نمی‌دهند.

استیضاح   از پزشکیان تا    وزرای   پزشکیان

اما مساله این جاست که به نظر می‌رسد آن چه یک بار در زمان وزارت مسعود پزشکیان در دولت دوم سید محمدخاتمی برای او رخ داد حالا با سیاسی‌کاری بخشی از نمایندگان برای کابینه خود او برنامه‌ریزی شده است. پزشکیان زمانی که وزیر بهداشت بود، مجلس ششم دو سال بعد از پیوستن وی به کابینه سید محمد خاتمی، او را به دلیل آن چه «انتصابات، مشکلات دارو، تعرفه‌های پزشکی و سفر‌های خارجی» می‌خواند استیضاح کرد؛ مواردی که با واکنش جدی برخی نمایندگان مواجه شد که بیشتر این دلایل اساسا مربوط به دوره پزشکیان نبوده است.

حالا به نظر می‌رسد مجلسی دیگر و البته نه همسو به اندازه آن مجلس در پی استیضاح کابینه اوست تا همان مسیری را درباره وی طی کند که یک بار درباره دولت هشتم طی شد.

بازی قالیباف 

در زمین وفاق یا    استیضاح

در این بین اما باید دید رئیس مجلس در چه مسیری پیش خواهد رفت. قالیباف که به خوبی از سفره وفاق در کابینه بهره‌مند شده است حالا احتمالا وظیفه سخت‌تری برعهده دارد.

غلامرضا تاجگردون نیز اخیرا درباره نقش قالیباف گفته است: «ورود قالیباف به اقناع کردن استیضاح‌کنندگان می‌تواند کمک کند وگرنه او که نمی‌تواند مخالفت کند چراکه یک نماینده است، اما می‌تواند از طریق هیأت رئیسه و خودش کمک کند که اقناع صورت بگیرد.»

در واقع هر چند محمدباقر قالیباف نیز تنها یک نماینده است اما شاید زمان آن رسیده تا هیات رئیسه او نقشی پررنگ‌تر در بازی وفاق دولت و مجلس برای خود در نظر بگیرند.

در این بین اما طرفداران استیضاح بد نیست به یاد بیاورند که افکار عمومی درک می‌کند مسائلی چون بحران گاز و مسکن و مشکلات حوزه کار و تامین اجتماعی چنان ریشه‌ای هستند که هیچ وزیری در 4 ماه نمی‌تواند آن‌‌ها را حل کند حتی اگر کابینه محبوبشان از دولت سعید جلیلی نیز بر سر کار بود. هر چند لابد اگر نوبت به کاندیدای محبوبشان می‌رسید این مشکلات نادیده گرفته می‌شد اما یادآوری مهمی است که به خاطر بیاورند آنان در یک انتخابات دوبار شکست خورده‌اند، از رای‌دهندگان به پزشکیان و کسانی که به هیچ نامزدی رأی ندادند و اگر به این دومی با دقت بیشتری توجه کنند شاید کمتر در پی زمین‌گیر کردن دولت غیرهمسو با خود باشند.