استعفای ترودو، پایان یک دوره سیاسی در کانادا

جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا پس از ماه‌ها فشار از سوی اعضای حزبش برای استعفا و کاهش شدید میزان محبوبیت عمومی، اعلام کرد که از رهبری حزب لیبرال کناره‌گیری خواهد کرد.

ترودو در کنفرانس خبری خارج از خانه‌اش در اتاوا گفت: من قصد دارم پس از انتخاب رهبر جدید از طریق یک فرآیند رقابتی و ملی، از رهبری حزب استعفا دهم. وی افزود: این کشور سزاوار یک انتخاب واقعی در انتخابات بعدی است و برای من روشن شده که اگر باید با مشکلات داخلی مبارزه کنم، نمی‌توانم بهترین گزینه در آن انتخابات باشم.

روز یکشنبه، گلوب اند میل اولین بار گزارش داد که ترودو این هفته از رهبری حزب استعفا خواهد داد و این موضوع را به نقل از سه منبع ناشناس اعلام کرد. (رویترز هم به نقل از یک منبع ناشناس از استعفای قریب‌الوقوع ترودو گزارش داد.) این منابع به روزنامه کانادایی گفتند که هنوز مشخص نیست آیا ترودو بلافاصله از مقام نخست‌وزیری کناره‌گیری خواهد کرد یا تا انتخاب رهبر جدید حزب در این مقام باقی خواهد ماند.

ترودو اما حالا تایید کرد که تا زمان انتخاب جانشین، هم به عنوان رهبر حزب لیبرال و هم نخست‌وزیر به کار خود ادامه خواهد داد. این بدان معناست که او در ماه‌های اولیه ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، از جمله در مذاکرات تجاری تنش‌آمیز و تهدیدات احتمالی تعرفه‌ای از سوی ایالات متحده، کانادا را رهبری خواهد کرد. ترودو اعلام کرد که پارلمان کانادا تا ۲۴ مارس تعلیق خواهد شد تا حزب لیبرال فرصتی برای انتخاب رهبر جدید خود داشته باشد.

استعفای ترودو پیش از انتخابات فدرال پارلمانی است که باید تا اکتبر ۲۰۲۵ برگزار شود، اما این انتخابات می‌تواند زودتر از موعد برگزار شود اگر مجلس عوام یک طرح عدم اعتماد برای انحلال دولت فعلی لیبرال تصویب کند.

دلایل استعفای ترودو

۹ سال نخست‌وزیری ترودو در کانادا تحت فشار قرار گرفته و دو سوم از کانادایی‌ها از عملکرد او ناراضی هستند، به ویژه به دلیل مشکلات هزینه زندگی و رکورد بالای مهاجرت. حزب لیبرال اکنون بیش از ۲۰ درصد از حزب مخالف محافظه‌کار عقب‌تر است و حمایت رای‌دهندگان در پایان سال ۲۰۲۴ به پایین‌ترین حد خود رسیده است.

حزب لیبرال اکثریت قطعی در پارلمان ندارد و به حمایت حزب دمکراتیک جدید (NDP) که توافق تامین و اعتماد را ارائه کرده بود، وابسته بود که این حمایت در سپتامبر قطع شد. همچنین، بلوک کبک‌وا در اکتبر حمایت خود را از لیبرال‌ها برداشت و رهبر آن اعلام کرد که می‌خواهند دولت ترودو را سرنگون کنند. این اقدامات و همچنین شکست‌های اخیر در انتخابات فرعی در مناطقی که قبلا برای حزب لیبرال پایگاه محسوب می‌شد، اعضای حزب را به برگزاری جلسه‌ای در اواخر اکتبر در اتاوا واداشت که در آن از ترودو خواستند استعفا دهد.

فشار بر ترودو پس از استعفای شوک‌آور یکی از نزدیک‌ترین هم‌پیمانانش، کریستیا فریلند، معاون نخست‌وزیر و وزیر دارایی، در تاریخ ۱۶ دسامبر افزایش یافت، درست پس از آن که ترودو تلاش کرد او را تنزیل کند. فریلند در نامه استعفای خود، ترودو را به خاطر دست‌کاری‌های سیاسی پرهزینه به دلیل برنامه‌هایی برای لغو مالیات فروش و پرداخت چک‌های ۲۵۰ دلاری برای کریسمس مورد انتقاد قرار داد. فریلند گفت که کانادا باید منابع مالی خود را برای مقابله با جنگ تجاری احتمالی در برابر تهدید ترامپ برای اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر تمام کالاهای وارداتی از کانادا حفظ کند.

ترودو پس از آن کابینه خود را تغییر داد اما احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام پس از آنکه رهبر NDP، جاگمیت سینگ، در تاریخ ۲۰ دسامبر نامه‌ای مبنی بر اینکه حزب او برای براندازی این دولت رای خواهد داد، صادر کرد و پیشنهادی برای طرح عدم اعتماد خواهد داد، افزایش یافت. سینگ پس از اعلام استعفای ترودو گفت: جاستین ترودو شما را بارها ناامید کرده است. وی افزود: مهم نیست که چه کسی رهبر لیبرال‌ها باشد. آنها شایسته فرصت دوباره نیستند.

برای بسیاری، استعفای ترودو به معنای پایان یک دوره در سیاست کانادا است. او نخستین بار در سال ۲۰۱۳ به عنوان رهبر حزب لیبرال به شهرت ملی رسید و میراث سیاسی خود را از پدرش، پیر ترودو، که تقریبا ۱۶ سال نخست‌وزیر بود، به ارث برد.

با این حال، میراث ترودو پیچیده باقی مانده است. دوران او به دلیل سیاست‌های پیشرفته از جمله قانونی‌سازی ماری‌جوانا، برنامه مراقبت‌های کودک ملی که هزینه‌ها را به ۱۰ دلار در روز کاهش داد و سیاست مهاجرتی خوش‌آمدگویی به همه، به یاد خواهد ماند. اما تلاش‌های او برای مدیریت چالش‌های اقتصادی و سیاسی اخیر بسیاری از دستاوردهایش را تحت‌الشعاع قرار داده است.
ترودو در کنفرانس خبری خود گفت که تنها یک پشیمانی در آستانه انتخابات پیش‌رو دارد: این که سیستم انتخاباتی را به رای گیری رتبه‌ای که قول داده بود این کار را انجام دهد، تغییر نداده و معتقد است که این کار می‌تواند تقسیمات سیاسی را کاهش دهد. وی گفت: مردم به جای تلاش برای قطبی‌سازی و تقسیم کانادایی‌ها علیه یکدیگر، به دنبال چیزهایی می‌رفتند که با هم مشترک بودند.

چه چیزی ممکن است در آینده رخ دهد؟

براساس اساسنامه حزب لیبرال، پس از استعفا، هیئت مدیره حزب باید با مشورت با گروه حزبی، رهبر موقت را منصوب کند.

اما ممکن است زمان برای انتخاب جانشین ترودو مناسب نباشد، به ویژه با در پیش بودن دولت ترامپ و انتخابات عمومی آینده. اساسنامه حزب می‌گوید که نامزدها باید حداقل ۹۰ روز قبل از برگزاری انتخابات رهبری، نام‌نویسی کنند. اما همچنین می‌گوید که هیئت مدیره حزب می‌تواند تاریخ انتخابات رهبری را تغییر دهد و هرگونه ترتیباتی که قبلا انجام شده را اگر سه‌چهارم اعضای رای دهنده آن را ضروری بدانند، تغییر دهد.

از جمله نام‌هایی که برای جانشینی ترودو به عنوان رهبر حزب لیبرال مطرح شده‌اند، می‌توان به کریستیا فریلند، وزیر جدید دارایی دومینیک لوبلانک، وزیر امور خارجه ملی ژولی، وزیر نوآوری، علم و صنعت فرانسوا-فیلیپ شامپاین، و وزیر حمل‌ونقل و تجارت داخلی آنیتا آناند اشاره کرد.