«مذاکره»؛ فرصت یا تهدید؟!

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا شد، فردی که پیش از این هم تجربه یک دوره چهار ساله در کاخ سفید را داشته و ایران هم با توجه به این سابقه کم و بیش با او و سیاست‌هایش آشنایی دارد و چه‌بسا خاطرات تلخی هم از دوران ریاست‌جمهوری او داشته باشد؛ از خروج یکجانبه از برجام تا ترور سردار سلیمانی.

با پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، اینکه موضع رسمی دولت ایران چه باید باشد، محل بحث بعضی چهره‌ها و مقامات شده است؛ از آنها که می‌گویند با از این فرصت برای مذاکره استفاده کرد و شماری هم می‌گویند دولت نباید تبریک بگوید چون «ما با ترامپ پدرکشتگی داریم.»

شروع‌کننده بحث که اظهاراتش واکنش‌های بسیاری به دنبال داشت، حمید ابوطالبی، معاون سیاسی ریاست‌جمهوری در دولت حسن روحانی، بود که با نوشتن نامه‌ای به مسعود پزشکیان، درباره اینکه آینده آمریکا و ایران با پیروزی ترامپ چه خواهد شد، یادآور شد:« راه نخست، پیوستن به جرگه‌ا‌ی روسای‌جمهور پشیمان ایران است؛ و راه دوم، گشودن مسیر آینده و بازسازی اقتصاد و رفاه ملت و تثبیت قدرت ایران در منطقه و جهان.»

او در این نامه راهکار پیشنهادی خود را انتخاب راه دوم و آن را به «مصلحت» کشور دانسته و افزوده است: «پس در آغاز راه و در جهت رعایت آداب دیپلماتیک، هم‌چون تسلیت آمریکا درخصوص رئیس‌جمهور پیشین، ‌در یکی از سخنرانی‌های‌تان پیروزی آقای ترامپ را تبریک بگویید؛ سخنگوی دولت‌تان نسبت به حل مشکلات ایران و آمریکا ابراز امیدواری کند.»

ابوطالبی در ادامه نیز گفته است: «با توجه به علاقه‌ی رئیس‌جمهور آتی آمریکا، به تبدیل شدن به رونالد ریگانِ آمریکا در قرن ۲۱، قدرت بالا و متمرکز او که در آمریکا کمتر روی می‌دهد، و افتخار حل مشکلات ۴۵ ساله‌ی ایران و آمریکا برای هر دو‌ رییس‌جمهور، تنها راه کشور این است که راهبردی نوین جهت حل جامع مشکلات فیمابین طراحی و اجرا نمایید. چراکه شهامتِ ترامپ در تغییر، امکان تبدیل تفاهمات به مصوبات سنا در آمریکا، و تمرکز قدرت در دست جمهوری‌خواهان؛ وضعیت «ایران و آمریکا» و منافع ایران در منطقه را در «بزنگاهی تاریخی» قرارداده است. وضعیتِ تاریخیِ «حالا یا دیگر هیچ وقت»؛ و اینکه شهامت، شهامت می‌طلبد!»

حالا رو می‌شود در دولت روحانی چه گذشته! 

همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد این نامه با واکنش سریع و تند اصولگرایان مواجه شد؛ به طوری‌که عبدالله گنجی، چهره اصولگرا و مدیر مسئول سابق روزنامه جوان و همشهری در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «توصیه‌های ابوطالبی به پزشکیان دقیقا این تمثیل است، اگر قلدری با زور به شما تجاوز کرد، لازم نیست دفاع کنی یا ناراحت شوی، زرنگ باش و حین تجاوز او لذت ببر و گرنه باختی. در دولت روحانی چه گذشته حالا رو می‌شود.»

    عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم: «پیروزی ترامپ هم می‌تواند برای ایران فرصت باشد و هم خطر با وجود آدم خطرناکی مثل نتانیاهو، دولت پزشکیان می‌تواند این پیروزی را با مذاکره تبدیل به فرصتی کند تا جنایات اسرائیل خاتمه یابد و سایه تحریم‌ها از سر ایران برداشته شود. مواظب باشد تندروها ترامپ را به خطر تبدیل نکنند»

مذاکره با ترامپ قطعا نخواهیم داشت

عباس سلیمی نمین از جمله دیگر چهره‌های اصولگرا در گفت‌وگو با خبرآنلاین بر پایه مذاکره مستقیم نداشتن ایران و آمریکا، تاکید می‌کند که این مذاکرات میان ایران و آمریکا در زمان ترامپ قطعا انجام نخواهد شد ولی مذاکرات برای روشن شدن موضع صلح‌آمیز ایران در مباحث هسته‌ای ادامه پیدا خواهد کرد.

وی ادامه داد: مذاکرات ما با آمریکا نیست بلکه با مجموعه کشورهایی در مورد استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای گفتگو می کنیم لذا اروپا، آمریکا، چین و روسیه در این مجموعه هستند، بنابراین در این مسئله مستقیماً با آمریکا مواجه نیستیم  بلکه چه با حضور ترامپ چه بدون حضور او بحث مذاکرات خودمان را با این مجموعه دنبال می کنیم چراکه علی القاعده مذاکره اختصاصی با آمریکا نداریم و  در دوران ترامپ قطعاً نخواهیم داشت. در مجموعه با مجموعه ای مواجه هستیم و قطعا سیاستمان ادامه خواهد داشت که مذاکرات برای روشن شدن افکار عمومی روشن شود، به این ترتیب که آنچه غربی ها در زمینه استفاده صلح ‌آمیز از توان هسته‌ای بیان می‌کنند، دروغ است و تحت تاثیرذ تبلیغات صهیونیست ها هستند.

شرط مذاکره ایران با ترامپ

بهنام سعیدی، دبیر دوم کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز در این مورد طی یادداشتی خاطرنشان کرد

تجربه نشان داده است که روسای جمهور آمریکا چه از حزب دموکرات چه از حزب جمهوری خواهان سیاستی یکسان دارند، اما شاید راهبرد و شیوه هایی متفاوت داشته باشند.

جمهوری اسلامی ایران در بحث سیاست های داخلی و خارجی خود اصولی مشخص دارد که این اصول بر پایه دین مبین اسلام و برگرفته از قانون اساسی است. لذا رئیس‌جمهور آمریکا هرکس باشد یقینا جمهوری اسلامی ایران از اصول خود ذره ای عدول نخواهد کرد و در این ۴۵ سال انقلاب اسلامی تجربه ثابت کرده است که هر رئیس‌جمهوری که در طول این دوره در آمریکا حضور داشته است رفتاری خصمانه با جمهوری اسلامی ایران داشته است.

فرقی نمی‌کند رئیس‌جمهور آمریکا چه کسی باشد، ما در دوره تمامی روسای جمهور آمریکا تحریم های شدیدی را متحمل شده‌ایم. تمامی رئیس‌جمهور های آمریکا ویژگی های مشترکی مانند استکبارطلبی و استعمارطلبی را دارا هستند. اما جمهوری اسلامی ایران نیز برپایه اقتدار، مصلحت نظام و آموزه های دینی حرکت خواهد کرد. لذا بنابر آنچه حضرت آقا فرموده‌اند باید نگاه ما باید بر توانمندی های جوانان برومند خودمان باشد. خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران در زمان شدیدترین تحریم های آمریکا توانست تهدیدها و تحریم هارا تبدیل به فرصت کند و ما شاهد این بودیم که در خیلی از صنایع بر روی پای خود ایستاده‌ایم.

    عباس سلیمی نمین از جمله چهره‌های بر پایه مذاکره مستقیم نداشتن ایران و آمریکا، تاکید می‌کند که این مذاکرات میان ایران و آمریکا در زمان ترامپ قطعا انجام نخواهد شد ولی مذاکرات برای روشن شدن موضع صلح‌آمیز ایران در مباحث هسته‌ای ادامه پیدا خواهد کرد

امروزه ما در حوزه فناوری، پزشکی، ساخت تجهیزات نظامی و ماهواره به حدی پیشرفت کرده ایم که از بسیاری از کشورهایی که در این زمینه ها مدعی بوده اند گوی سبقت را ربوده و جلوتر زده ایم. از الان به بعد هم روند به همین صورت خواهد بود و مطمئنا جمهوری اسلامی ایران از اصول خود کوتاه نخواهد آمد.

اما در بحث مذاکره، عقل حکم می‌کند که بر اساس احترام متقابل، حفظ منافع ملی کشور و مصلحت مردم با تمامی کشور ها به جز کشورهایی که خط قرمز ما هستند تعامل برقرار کرده و رابطه ای دوطرفه ایجاد کنیم. اما باید به این نکته توجه کرد که ما هیچ وقت با کشور هایی که خط قرمز ما هستند ارتباط برقرار نخواهیم کرد. اما از آنجایی که جمهوری اسلامی ایران اهل گفتگو و تعامل است باید اشاره کرد که با حفظ شرایطی که ذکر کردم، برای گفتگو با سایر کشور ها هیچ مانعی وجود نخواهد داشت.

این شرایطی که درحال حاضر در خاورمیانه حاکم است، مستقیما با حمایت های آمریکا از رژیم صهیونیستی اسرائیل بوجود آمده. امروزه شاهد شهادت بیش از ۴۳ هزار کودک و زن بی گناه فلسطینی هستیم. این جنایات جز با حمایت های مالی و تجهیزاتی آمریکا صورت نگرفته است. کشورهایی که امروزه ادعای دفاع از حقوق بشر می‌کنند چرا هیچ واکنشی به این جنایات ندارند؟ چرا زمانی که می‌بینند کودکان فلسطینی با موشکان آمریکایی به شهادت می‌رسند سکوت می‌کنند؟ چرا این سازمان های خودساخته این جنایات را محکوم نمی‌کنند؟

یقینا جمهوری اسلامی ایران در دفاع از مظلوم درنگ نخواهد کرد و ذره ای از اصول خود پایین نخواهد آمد و مطمئن باشید ایران دفاع از مردم بی گناه فلسطین و لبنان را ادامه خواهد داد.

بعید است مذاکره شود

در این باره، سفیر اسبق ایران در اردن نیز معتقد است: به دلیل اقدامات ترامپ، ایران اعتمادی به آمریکا و شخص او ندارد. سلسله شرایطی باید برای گفتگو با ترامپ فراهم شود. خروج از برجام، اعمال تحریم‌ها و اقدامات بسیار منفی علیه ایرانی‌ها برای ورود به آمریکا در سابقه ترامپ است. با این وضعیت اگر در بر همان پاشنه بچرخد، بعید است که مذاکره شود. 

نصرت‌الله تاجیک در گفت‌وگو با انتخاب می‌گوید: راهبرد را باید از اوضاع و شرایط موجود در بیاوریم در خلاء به دست نمیاد. در مورد آمریکا، رودرویی با ایران یک سیاست دو حزبی است. دو حزب معتقدند که باید برای تضغیف ایران ابزار‌های استراتژیکش را از بین‌ببرند. بهترین راهبرد برای ایران هنوز مشخص نیست و دو ماه و نیم فاصله تا استقرار ترامپ در کاخ سفید داریم. حداقل می‌دانیم که باید مثل دور گذشته با ترامپ برخورد نکنیم. اطرافیان ترامپ و تیمی که با وی کار می‌کنند هم مهم هستند.

آمدن ترامپ هم فرصت است هم تهدید!

عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و فعال سیاسی اصلاح‌طلب اما موافق ایده ابوطالبی است و در شبکه ایکس با اشاره به پیروزی ترامپ نوشت: «این حادثه هم می‌تواند برای ایران فرصت باشد و هم خطر.»

محمدتقی فاضل میبدی، در ادامه افزود: «با وجود آدم خطرناکی مثل نتانیاهو، دولت پزشکیان می‌تواند این پیروزی را با مذاکره تبدیل به فرصتی کند تا جنایات اسرائیل خاتمه یابد و سایه تحریم‌ها از سر ایران برداشته شود. مواظب باشد تندروها ترامپ را به خطر تبدیل نکنند.»