تنها گزینه غرب برای تعامل با تهران؛ آمریکا بر سر دوراهی ایران و اسرائیل/ چگونه دولت پزشکیان واشنگتن را در برزخ قرار داد؟

 ناظران با اشاره به پاسخ احتمالی ایران به اسرائیل می‌گویند که تهران پاسخ می‌دهد اما برای ایجاد بازدارندگی نه گسترش تنش و رویارویی. با این همه تداوم صلح شکننده حاکم به فعل و انفعال های اسرائیل منوط است؛ بازیگری که ظاهرا خواهان آتش بس نیست. همزمان گروهی براین باورند که امروز غرب برای تعامل سازنده با ایران پیدا فرصت خوبی پیدا کرده و از همین رو درگیر آزمونی جدی و در عین حال سرنوشت ساز است.

به گزارش اقتصادنیوز، ناظران می‌گویند تا مادامی که نتانیاهو برای تحقق صلح چراغ سبز نشان ندهد، خاورمیانه درگیر التهاب خواهد بود. اما نخست وزیر اسرائیل در عمل چه می‌کند؟ به نوشته اوراسیا ریویو، همزمان با تحت فشار قرار دادن اسرائیل از سوی آمریکا برای پذیرفتن آتش‌بس در غزه، نتانیاهو فرمان حمله هوایی دیگری به شهر مرکزی دیرالبلاح در غزه را صادر کرده بود؛ حمله‌ای که منجر به کشته شدن حداقل 21 نفر، از جمله شش کودک شد.

این در حالی بود که بایدن یک روز قبل‌تر تاکید کرده بود که همه طرف‌های درگیر در مذاکرات آتش‌بس غزه باید از به خطر انداختن تلاش‌های دیپلماتیک به رهبری ایالات متحده جهت توقف جنگ و تضمین توافقی برای بازگرداندن گروگان‌ها و دستیابی به آتش‌بس برای پایان دادن به خونریزی خودداری کنند.

دستور این حمله خونین حتی پس از آن صادر شد که یکی از مقام های ارشد ایالات متحده که خود در فرایند رایزنی ها مشارکت دارد - احتمالاً ویلیام برنز - در جلسه توجیهی ویژه در دوحه مدعی شد که رایزنی ها پیشرفت داشته است.

به ادعای اوراسیا ریویو رهبران غربی با تکیه بر استراتژی فشار حداکثری تلاش دارند تا مانع از پاسخ ایران شوند و همچنان که چند هفته‌ای از ترور هنیه در تهران می‌گذرد، ایران را به خویشتن داری دعوت می کنند، اما در برابر نتانیاهو کاملا منفعل هستند؛ نخست وزیری که به طرز کینه‌آمیزی روند رایزنی‌ها در دوحه را تضعیف کرد چراکه توافق بر سر آتش‌بس می‌تواند به حیات سیاسی‌اش پایان دهد چراکه با برقراری صلح فرایند تحقیقات در باب چرایی حمله هفتم اکتبر اسرائیل آغاز می‌شود و به طور خودکار پرونده‌های اتهامی نتانیاهو به جریان می‌افتد.

تهران در باب به نتیجه رسیدن تلاش‌های دیپلماتیک آمریکا با هدف تحقق صلح تردید دارد در عین حال نمی‌خواهد با پاسخ احتمالی به اسرائیل واقعیت‌های میدان را تغییر داده و فرایند رایزنی‌های صلح را برهم بزند.

به نوشته این نشریه، تهران از رویکردی بالغانه و مسئولانه‌ای پیروی می‌کند چرا که می‌خواهد جنگی که اسارئیل در غزه به راه انداخته و جان بیش از 40 هزار فلسطینی را گرفته، پایان یابد.

با این حال، «پیشنهاد پل زدن» آمریکا در نشست دوحه، برای تهران مهم است. بر اساس شواهد موجود، اختلاف نظرهای جدی در مورد ادامه حضور نظامی اسرائیل در داخل غزه، به ویژه در امتداد مرز با مصر، بر سر حرکت آزادانه فلسطینیان،  و همچنین هویت و تعداد اسیران که قرار است در جریان یک مبادله آزاد شوند، وجود دارد. حماس و اسرائیل نشان داده اند که رسیدن به توافق دشوار است.

در این میان دولت تازه نفس ایران به ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان مقوله تعامل سازنده با غرب را برجسته کرده و رفع تحریم ها را در اولویت های خود قرار داده است. عباس عراقچی، سکان دار دستگاه دیپلماسی ایران نیز در جلسه رای اعتماد در مجلس، پارامترهای سیاسی مد نظر رئیس جمهوری را تکرار کرد.

به نوشته این نشریه، حالا که عباس عراقچی بدون مخالفت جدی توانست از سد رای اعتماد مجلس گذشته و سکان سیاست خارجی ایران را بر عهده بگیرد، استراتژیست‌های مستقر در کاخ سفید باید به اجماع دست یابند. بالاخص در شرایط کنونی که محاسبات قدرت در ایران نشان می‌دهد که شرایط برای تعامل عمل گرایانه تهران با غرب وجود دارد. پس اگر واشنگتن این فرصت را از دست بدهد، از رویکرد غیرواقع‌بینانه و غیرعاقلانه‌ای پیروی کرده است.

با این همه نکته قابل تامل این است که مراد تهران از تعامل با غرب تسلیم نیست، در شرایط کنونی عزم ایران برای مهار قلدری ایالات متحده و متحدانش به سان گذشته جدی است. به همین دلیل ایران تسلیم خواسته های دیکته شده غرب نمی شود. از همین رو این که تصور شود تهران به ترور اسماعیل هنیه پاسخ نخواهد داد، غیر واقعی است. اسرائیل حاکمیت ایران را نقض کرد و تهران برای ایجاد بازدارندگی اش پاسخی قاطع به این بازیگر خواهد داد.

از سویی هیئت ایرانی در سازمان ملل در بیانیه‌ای صراحتا اعلام کردند که ایران با دو هدف به اسرائیل پاسخ می دهد؛ نخست؛ مجازت این بازیگر و دوم؛ جلوگیری از ماجراجویی‌های تل‌آویو در آینده.

با این همه مقام های ایران تاکید دارند که این پاسخ باید با دقت کالیبره شود تا به شکلی بالقوه بر آتش‌بس احتمالی تاثیری منفی نگذارد. زمان‌بندی، شرایط و نحوه واکنش ایران به‌طور دقیق تنظیم می‌شود تا اطمینان حاصل شود که در لحظه غافلگیری پاسخ داده شود. شاید وقتی چشمان آنها به آسمان و صفحه رادارشان خیره است، از زمین غافلگیر شوند یا شاید، شاهد ترکیبی از هر دو باشیم.

بیانیه چندی پیش ایران از تریبون سازمان ملل در نیویورک پیامی خطاب به کاخ سفید است که توپ در زمین آمریکا و اسرائیل قرار دارد. جالب اینجاست که ارسال این پیام با تماس تلفنی بی نتیجه بایدن و نتانیاهو همزمانی داشت؛ تماسی که در قابش بار دیگر بر توافق آتش بس و مقوله ازادی گروگان ها تاکید شده بود.

واضح است که در برابر چنین پس‌زمینه‌ای بسیار ظریف، پارانویای جنگ منطقه‌ای بی‌جا است، زیرا نه ایران و نه آمریکا خواهان جنگ نیستند. اسرائیل نیز به تنهایی یارای رویارویی با ایران را ندارد. افشای جزئیات شبکه گسترده موشکی حزب الله در جنوب و مرکز لبنان واقعیت را برای نخبگان سیاسی اسرائیل و جوامع شهرک نشین در مورد آنچه که در مقابل آن قرار دارند، عریان کرد.

همانطور که آویگدور لیبرمن وزیر جنگ سابق اسرائیل می گوید، اسرائیل دقیقاً همان طور که ایرانی ها می گویند درگیر یک جنگ فرسایشی است و موفق شده جبهه های مقاومت را متحد کند. لیبرمن خاطرنشان کرد: عذاب انتظار نامعلوم برای عملیات تلافی جویانه تهران به خودی خود دستاوردی برای تهران و محور مقاومت است.