آبله میمونی، پشت درهای ایران

با وجودیکه شیوع بیماری آبله میمونی در جهان و کشته شدن تعدادی از انسان ها در برخی کشورها باعث شده تا سازمان بهداشت جهانی نسبت به شیوع این بیماری در دنیا هشدار دهد، معاون فنی مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به شناسایی مواردی از آبله میمونی در پاکستان، از عدم شناسایی این بیماری در کشورمان تاکنون خبر داد.

آبله میمونی یک بیماری پوستی است که علائم آن در ابتدا تب و بدن درد و در ادامه ظاهر شدن لکه های قرمز رنگ بر روی بدن است. لکه‌های قرمز رنگ ناشی از آبله میمونی اول بر روی صورت و بعد بر روی گردن، بدن و دست‌ها ظاهر می شود و این ضایعات حالت تاولی همانند آبله مرغان به خود می‌گیرند.

اندازه ضایعات پوستی آبله میمونی از تاول‌های آبله مرغان بزرگتر است و مقداری نیز غدد لفناوی گردن متورم می شود. راه انتقال آبله میمونی بیشتر از طریق تماس با پوست است و اگر ترشحات ضایعات تاولی با پوست تماس داشته باشد، این بیماری منتقل می‌شود. در عین حال افرادی که ضعف سیستم ایمنی و یا بیماری زمینه ای دارند ممکن است دچار فرم شدید آبله میمونی شوند و کمتر از یک درصد از مبتلایان به این بیماری، فوت می‌کنند. دکتر «بابک عشرتی» معاون مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت بهترین راه پیشگیری از ابتلا به آبله میمونی را جدا کردن و حفظ فاصله بیماران از افراد سالم برشمرد و گفت: جدا کردن بیماران به ویژه در زمان ظاهر شدن ضایعات پوستی بر بدن، بسیار مهم است چراکه بیشترین احتمال انتقال بیماری در همین زمان است. وی از افزایش مراقبت های بهداشتی در کشورمان به دنبال گزارش موارد ابتلا به آبله میمونی در پاکستان خبر داد و گفت: به پایگاه های مراقبت های مرزی در سراسر کشور هشدار داده ایم بیمارانی که از مرزهای شرقی و غربی کشورمان عبور می کنند باتوجه به علائم آبله میمونی، شناسایی شوند. اما این بیماری از چه طریقی منتقل می شود؟ سوالی که عشرتی در پاسخ به آن می گوید: انتقال بیماری آبله میمونی و شیوع آن ارتباطی به فصول گرما یا فصل خاصی ندارد. راه انتقال این بیماری بیشتر از طریق پوست و تماس های نزدیک است. بزاق دهان اگر بر روی پوست آسیب دیده بیفتد ممکن است راهی برای انتقال این بیماری باشد. این عوامل باعث شده تا کیت تشخیص آبله میمونی توسط انستیتو پاستور ایران ساخته شود. عشرتی ادامه داد: هنوز نه در کشور ما و نه در بسیاری از کشورها واکسنی به طور مشخص برای این بیماری وجود ندارد و جای تحقیق و پژوهش زیادی بر روی دو گونه آبله میمونی که با همدیگر متفاوت هستند، وجود دارد.

علائم و نحوه انتقال آبله میمونی

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی از کشورها خواسته است درارتباط با «آبله میمونی» شفاف و سریع عمل‌ کنند، اظهار کرد: این احتمال وجود دارد بیماران بیشتری طی روزها و هفته‌های آینده در اروپا شناسایی شوند. دکتر فرشید رضایی ، با بیان اینکه نخستین مورد ابتلا به آبله میمونی در سوئد گزارش شده، اظهار کرد: چند ساعت پس از صدور هشدار بین‌المللی و اعلام شرایط بهداشتی سازمان بهداشت جهانی درباره جهش آبله میمونی، سخنگوی وزارت بهداشت سوئد اعلام کرده که این نوع آبله میمونی را خارج از قاره آفریقا ثبت‌ کرده است. شخص مبتلا شده طی اقامت در منطقه‌ای از آفریقا که در حال طغیان گسترده آبله میمونی زیرخوشه «۱b»  است به آبله میمونی مبتلا شده است. وی ادامه داد: به گفته سخنگوی وزارت بهداشت سوئد، فرد آلوده در منطقه استکهلم تحت درمان قرار گرفته و شناسایی این بیمار در سوئد و درمان او در استکهلم، لزوما به معنای خطر برای جمعیت عمومی در سوئد نیست.کنگو یکی از اصلی ترین کانون های این بیماری است. کشوری که تاکنون بیش از 450 نفر در آن به خاطر ابتلا به آبله میمونی فوت کنند.  مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت درباره میزان مرگ‌ومیر ناشی از آبله‌میمونی در جمهوری دموکراتیک‌کنگو گفت: حداقل ۴۵۰ نفر طی موج اول طغیان این بیماری در جمهوری دموکراتیک کنگو جان‌ باخته‌اند. همچنین به دلیل مسافرت و جابجایی مسافران، مناطق مرکزی و شرقی آفریقا نیز موارد جدید آبله میمونی زیرخوشه «۱b» را شناسایی کرده‌اند.

درخواست سازمان بهداشت جهانی از کشورها

سازمان جهانی بهداشت (WHO) با توجه به شیوع بیماری آبله میمونی در جمهوری دموکراتیک کنگو و گسترش آن در کشورهای همسایه این کشور آفریقایی برای دومین بار در ۲ سال گذشته وضعیت اضطراری جهانی اعلام کرد.

نوع مسری‌تر و خطرناک‌تر ویروس آبله میمونی با نام «clade Ib» باعث نگرانی جهانی شده است زیرا این نوع ویروس به سرعت در حال گسترش است و اطلاعات کمی در مورد آن در دسترس است. این ویروس از طریق تماس نزدیک منتقل می‌شود.

برهمین اساس، مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با اشاره به همکاری کشورهای عضو اتحادیه اروپا با سوئد تاکید کرد: کشورهای اتحادیه اروپا در حال همکاری فعال با مقامات بهداشتی سوئد در ارتباط با موضوع «بهترین روش برای مدیریت اولین مورد تایید شده آبله میمونی کلاده ۱b» هستند. سازمان جهانی بهداشت از کشورهای دنیا خواسته است مانند کشور سوئد در ارتباط با آبله میمونی، شفاف و سریع عمل‌کنند؛ چرا که این احتمال وجود دارد بیماران بیشتری طی روزها و هفته‌های آینده در اروپا شناسایی شوند. رضایی درباره اعلام «وضعیت اضطراری بهداشتی با اهمیت بین‌المللی» تصریح کرد: امیدواریم اعلام وضعیت اضطراری بهداشتی با اهمیت بین‌المللی به حمایت بیشتر از مناطق آسیب‌دیده، کشورهای فقیر و مناطق در معرض خطر منجر شود.

ابراز نگرانی درباره واکسن آبله میمونی

وی درباره واکسن بیماری آبله میمونی اظهار کرد: واکسن‌های محدود فعلی برای «افراد در معرض خطر» و «با فرد آلوده در تماس بوده‌اند» قابل‌استفاده است. بسیاری از کارشناسان در ارتباط با تامین واکسن و تامین بودجه کافی برای رساندن واکسن به تمام جهان در صورت لزوم، احساس نگرانی می‌کنند که واکسن برای افراد در مناطق پرخطر که بیشترین نیاز به واکسن را دارند واکسن وجود نداشه باشد.

رضایی با بیان اینکه احتمال شناسایی موارد بیشتری از آبله میمونی وجود دارد، تصریح کرد: کارشناسان بهداشتی معتقدند احتمال شناسایی موارد بیشتری از این بیماری در اروپا و سایر نقاط جهان وجود دارد؛ چرا که در حال حاضر هیچ مکانیزم مطمئنی برای جلوگیری از وقوع موارد وارداتی و مسافران آبله میمونی وجود ندارد. اقدام سریع بین‌المللی ممکن است به جلوگیری از گسترش بیشتر بیماری کمک کند.علاوه بر هشدار حداکثری در فرانسه در مورد سویه جدید آبله میمونی، این بیماری در بسیاری دیگر از کشورها نیز مشاهده شده است.از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی بیش از ۱۰ کشور آفریقایی مواردی از ابتلا به این بیماری را گزارش کرده اند که از طریق تماس نزدیک منتقل می شود و جمهوری دموکراتیک کنگو بیش از ۹۰ درصد موارد گزارش شده را تشکیل می دهد.

بعلاوه در کشورهای زیر نیز تاکنون آبله میمونی کشته های بسیاری را گرفته است. کشورهایی مانند:
جمهوری دموکراتیک کنگو
در جمهوری دموکراتیک کنگو دو نوع از بیماری آبله میمونی به نام‌های «clade I» که پیش از این نیز در این کشور شایع بود و نوع جدید «clade Ib» در حال گسترش هستند.
با شیوع بیماری آبله میمونی در این کشور، از ژانویه ۲۰۲۳ تاکنون ۲۷ هزار نفر به این بیماری مبتلا شده‌اند و بیش از ۱۱۰۰ نفر جان خود را از دست داده‌اند که بیشتر قربانیان، کودکان بوده‌اند.
سوئد
در ۱۵ اوت، مقام‌های سازمان جهانی بهداشت تأیید کردند اولین مورد ابتلا به نوع جدیدی از ویروس آبله میمونی در سوئد شناسایی شده است که اولین مورد ابتلا در خارج از قاره آفریقا محسوب می‌شود.مقام‌های بهداشتی سوئد در یک نشست مطبوعاتی اعلام کردند این فرد در حالی که در آفریقا بوده به بیماری آبله میمونی از نوع «clade Ib» مبتلا شده است. به گفته آنها، این فرد در حال حاضر تحت درمان است.
بوروندی
وزارت بهداشت بوروندی تا تاریخ ۹ اوت، ۶۱ مورد ابتلا به بیماری آبله میمونی از نوع «clade Ib» در مناطق مختلف این کشور شناسایی کرده است.
تا لحظه تنظیم این گزارش، بر اساس داده‌های سازمان جهانی بهداشت هیچ فردی در بوروندی به دلیل ابتلا به بیماری آبله میمونی جان خود را از دست نداده است.
کنیا
به گزارش یورونیوز، در تاریخ ۲۹ ژوئیه، وزارت بهداشت کنیا تأیید کرد اولین مورد ابتلا به بیماری آبله میمونی از نوع «clade Ib» در این کشور شناسایی شده است.بر اساس داده‌های سازمان جهانی بهداشت، تا تاریخ ۸ اوت هیچ فردی در کنیا به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست نداده است.
رواندا
به گزارش سازمان جهانی بهداشت، تا تاریخ ۷ اوت چهار مورد ابتلا به بیماری آبله میمونی در این کشور شناسایی شده است. همچنین بنا به این گزارش، هیچ فردی تا ۷ اوت به دلیل ابتلا به بیماری آبله میمونی در رواندا جان خود را از دست نداده است.
اوگاندا
اوگاندا نیز تا لحظه تنظیم این گزارش ۲ مورد ابتلا به بیماری آبله میمونی از نوع «clade Ib» در این کشور را شناسایی کرد که اولین موارد تأیید شده از ابتلا به این بیماری هستند.با این حال همانطور که گفته شد هنوز در ایران گزارشی از ابتلا به این بیماری مشاهده نشده است ولی، به نظر می رسد دور نیست زمانیکه موج ابتلا به این بیماری نیز در کشور راه بیافتاد.