ناخدای ناآماده

همدلی| سید احسان خاندوزی که تا همین دوسال پیش منتقد سرسخت سیاست‌های قتصادی دولت قبل بود، احتمالا فکرش را هم نمی‌کرد روزی نگاه تمام مردم ایران به تصمیمات و گفته‌هایش باشد، با تعابیر عجیبی درباره دولت قبل وتورم حرف می‌زد.او دو سال پیش در جایگاه منتقد دولت قبل سخنی گفته بود تا نشان دهد دولت حسن روحانی بود و نبودش برای اقتصاد کشور یکسان است. او سرخوشانه گفته بود.« دولت بعد در سال ۱۴۰۱ هیچ کاری هم که نکند، ۱۰ تا ۱۵ درصد تورم کم خواهد شد.» واین قدر به این سخن خود مطمئن بود که با وجود این که می‌دانست دولت بعدی از همفکران خودش خواهد بود، اما گفت:« این را می‌گویم که دولت بعد هرکس آمد، این را به نام خودش نکند.»اما گویی چرخ روزگار خیلی زودتر از آن چه که فکر می‌کرد، او را در مقابل سخنان قبلی خودش نشاند تا به او بگوید که نمی‌شود روی هوا حرف زد.

او که فکرش را هم نمی‌کرد خودش باید به این مواضع گذشته باید پاسخگو باشد، در میان تعجب بسیاری از ناظران اقتصادی کشور از سوی سیدابراهیم رئیسی به وزارت اقتصاد انتخاب شد. انتخابی که برخی از همفکران دولت را نیز متعجب کرد. آن روزهای یک نماینده مجلس پیرامون این انتخاب گفته بود:« وزیر اقتصاد باید در زمینه‌های مختلف گمرکی، مالیاتی، بانک مرکزی صاحب تجربه باشد. زیرا اقتصاد امروز پاشنه آشیل انقلاب اسلامی است و لذا زمان آزمون و خطا نیست و بهتر بود آقای خاندوزی در ابتدا به عنوان معاون وزیر یا مدیر میانی وزارت اقتصاد انتخاب می‌شدند.»

نماینده مردم خرم آباد در مجلس افزود: «در تصمیمات دشوار جایگاه علمی و کارشناسی و مدیریتی وزرا بسیار مهم است. باید وزیری انتخاب شود که جایگاه علمی و کارشناسی قابل اتکایی داشته باشد و مردم به آن اعتماد کنند.»ن

گرانی‌هایی که البته خیلی زود خود را نشان داد، به‌گونه‌ای که تاکنون چندین بار زمزمه‌های خروج او از کابینه ویا استیضاحش از سوی نمایندگان مجلس – که خود حامی دولت هستند- شنیده شد.

او اما فعلا سکاندار اقتصاد ایران است؛ جایی که زندگی ومعیشت حدود 85 میلیون ایرانی متاثر از تصمیمات او بوده و مردم و صاحب نظران گوش به دهانش هستند تا ببیند که او چه می‌کند.

اما به نظر می‌رسد که او نتوانسته است این انتظارات را برآورده کند. او درست در روزهایی که مردم ایران بی‌سابقه‌ترین فشارهای اقتصادی را تحمل می‌کنند و از همین رو آگاهی از وضعیت اقتصاد کشور را در دستور کار خود دارند و هر ساعت اخبار وتصمیمات اقتصادی دولتمردان را پی‌گیری می‌کنند؛ در یک نشست خبری در پاسخ به سوالات اقتصادی خبرنگاری وا میماند و نشان می‌دهد که نگرانی مخالفان وزارت او چه اندازه درست یا غلط بود.

آماده نیستم. بعدا بپرسید!

او روز گذشته در نشست خبری خود هم به عنوان وزیر اقتصاد و هم سخنگوی اقتصادی دولت در پاسخ به سوال یک خبرنگار درباره پراید ۳۰۰ میلیونی و دلار 50 هزار تومانی و گوشت 500 هزارتومانی؛ در حالی که هم اهالی رسانه ها و هم مردم و مخاطبان سخنانش منظر ارایه پاسخ ویا دست‌کم تحلیل از سوی او بودند در کمال تعجب گفت:«جلسه بعد مطرح کنید؛ برای این سوال آماده نیستم.»

نرخ ارز در کنترل بدخواهان

او البته در ادامه این نشست خبری نیز پاسخ‌هایی متفاوت به سوالات خبرنگاران داد.
خاندوزی درباره علت افزایش نرخ ارز گفت:« ما وقتی درباره مصارف و منابع ارزی صحبت می‌کنیم، در شش ماهه اول امسال شاخص‌ها موید این بود که بازار به نحو مطلوب اداره می‌شد، اما بدخواهان مردم ایران از طریق هراس آفرینی و القای انتظارات تورمی، موجب ایجاد برخی رفتارها در داخل شد و کانال‌های تلگرامی و کانال‌های قماری عددهایی ساختند که با واقعیت کشور تناسبی نداشت. همه ما انتظار داریم سیاست‌های اقتصادی ثبات را بازار ارز برگرداند. با تدبیر جدید بانک مرکزی و مرکز مبادله امیدواریم که شاهد بهبود شرایط در هفته‌های آینده باشیم.»

چشم‌انداز تورم بهتر خواهد شد

وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به برخی نگرانی‌ها بابت تورم زایی بودجه در سال جاری و سال بعد، گفت: عملکرد دولت این بوده که سخت‌گیرانه نسبت به بودجه عمل کند. خاندوزی عنوان کرد: با توجه به آمار بانک مرکزی، در دوازده ماهه منتهی به پایان دی، رشد نقدینگی به ۳۴.۱ درصد رسیده است. پیش بینی‌ها این است که از محل کسری بودجه و رشد نقدینگی، شاهد چشم انداز بهتری خواهیم بود.

پرداخت‌ها باید شفاف باشد

وی درباره سیاست دولت در خصوص ایجاد عدالت و شفافیت پرداخت‌ها، بیان کرد: مسأله حقوق و دستمزدها در دستگاه های دولتی، شفاف شد. از۴۵۰ شرکت دولتی، نزدیک۳۴۰ شرکت مکلف شده‌اند و اطلاعات حقوق و دستمزد از مدیرعامل تا کارمندان در سامانه ثبت شده است. البته در برخی ماه‌ها اطلاعات ناقص است اما مجموعا ثبت این اطلاعات شفافیت زیادی پیدا کرده است. درباره زیرمجموعه های شرکت‌های دولتی دچار نقصان اطلاعات هستیم و به اصلاح قانون در این زمینه نیاز دارد. برخی شرکت ها یا بانک ها که دولت فقط مقداری سهام دارد، مکلف به رعایت سقف پرداخت نیستند. باید احکام دقیق‌تری درباره این دو نوع شرکت اخیر در نظر گرفته شوند تا اطلاعات این شرکت ها هم شفاف شود. مسأله شفافیت و عدالت در دستمزدها در شرکت های دولتی پیگیری شده است.

راهکارهایی برای مهار تورم

خاندوزی در پاسخ به پرسشی در خصوص راهکار دولت برای مهار تورم، تصریح کرد: کنترل تورم دغدغه مهم مردم و اولویت دولت است. در زمینه مهار تورم چند دسته سیاست داریم که همزمان اجرا شد. در نفت ماه اول دولت موفق شد تورم را کاهش دهد، اما از اردیبهشت امسال مسایل داخلی و خارجی شرایط را متفاوت کرد و یک موج تورم جهانی ایجاد شد، اما در برابر موج تورم داخلی و خارجی، سیاست کنترلی نقدینگی اجرا شده است. کسری بودجه را به صفر رسانده‌ایم. اجرای سیاست‌های منجر به رشد اقتصادی، کاهنده تورم است. حدود ۳ درصد رشد اقتصادی در شش ماه اول امسال داشته‌ایم. با این حال انتظارات تورمی جدید شکل گرفت و در ارز، طلا و دارایی نوسان قیمت ایجاد شد که دولت در حال تلاش است تا با افزایش قیمت ارز، شاهد افزایش قیمت‌های کالاهای دیگر نباشیم. امیدواریم افتتاح مرکز مبادله هم کمک کند.

واکنش به پاسخ عجیب خاندوزوی

روز گدشته پاسخ عجیب خاندوزی به خبرنگار در فضای رسانه‌ای و مجازی با واکنش بسیاری از کاربران مواجه شد.
‏روزنامه‌نگاری نوشت:«یکی اعداد و ارقام و آمارهای اقتصادی رو به وزیر اقتصاد بده.» کاربری نوشت:« ‏در حالی که مردم آماده ‎دلار ۵۰هزار تومانی نیستند، ‎وزیر اقتصاد گفته من هم آماده پاسخگویی نیستم!»
دیگری نوشت:« پاسخ ‎خاندوزی درباره پراید ۳۰۰میلیونی و دلار ۴۹هزار تومانی:جلسه بعدمطرح کنید؛برای این سوال آماده نیستم! ماداریم با ‎قیمت‌هایی که شما حتی برای پاسخ دادن به دلیل گرانی آنها آماده نیستید روزانه زندگی می‌کنیم!»

این کاربر ادامه داد:« وقتی برای قیمت دلار و خودرو و ...آماده نبودید چرا اصلا نشست خبری گذاشتید!؟»
کاربردیگری به ضعف نظارت مجلس اضافه کرد ونوشت:« ‏اگر ‎مجلس مردمی بود همین الان باید ‎وزیر اقتصاد را استیضاح می کرد.چه معنایی دارد که ‎خاندوزی آماده پاسخگویی به علل گرانی قیمت پراید و دلار و گوشت و ... نیست و نشست خبری برگزار می کند؟ نمایندگان افکار عمومی را به سخره گرفتید؟ اقتصاد خانوارها نابود شده، شما آماده پاسخگویی نیستید!»

کسی دیگر در توییتر نوشت:« ‏وزیر غیراقتصادی از خبرنگار می‌خواد که هفته آینده یادش بندازه که بگه چرا دلار شده ۵۰هزار تومن و پراید ۳۰۰میلیون! نتیجه وارد شدن صغري و کبری‌های فلسفه اشراقی دانشگاه امام صادقی در زیست اقتصادی مملکت، آخر ندانستن است.آقای ‎خاندوزی تقصیر شما نیست؛ مقصر کسی است که شما رو وزیر کرده.»

کاربری نیز با اشاره به برخی انتصابات از سوی وزیر اقتصاد نوشت:« ‏چرا متوجه نیستید؟ آقای ‎خاندوزی وقت ندارند. کارهای مهم‌تری دارند. در میانه بزرگ‌ترین ‎بحران ارزی در حال چینش ‎ امام‌صادقی‌ها و رفقا در هلدینگ‌های بانک‌ها و شرکت‌های بیمه خصوصی هستند.»

روزنامه‌نگاری نیز نوشت:« ‏وزیر اقتصاد برای پاسخ دادن به قیمت گوشت، دلار و پراید آماده نیست اما مردم باید برای زندگی کردن با این اعداد آماده باشند.»

ناخدای ناآماده

موضوعی که به نظر می‌رسد بهترین توصیف از این وضعیت باشد. او در مقام وزیر بر مقدرات اقتصادی کشور حاکم است و همه نهادهای دخیل در اقتصاد کشور توسط او هدایت می‌شوند، رئیس بانک مرکزی مهم‌ترین نهاد پولی کشور با پیشنهاد او منصوب می‌شود وکسی که نتواند درباره حوزه تحت نظرش خودش پاسخگو باشد، از هرچه نشان نداشته باشد، از ناآگاهی او حکایت دارد.