اجرای نامحسوس طرح صیانت نادیده گرفتن خواسته مردم است
يکي از چالش‌هاي اصلي جامعه بيکاري است. با اين وجود کسب و کارهاي اينترنتي در سال‌هاي اخير توانسته بخشي از معضل بيکاري را کاهش بدهد. کاهش پهناي باند و يا کندي سرعت اينترنت چه تأثيري روي روند بيکاري در جامعه خواهد داشت؟
روزنو :
احسان انصاری: سرعت اینترنت در کشور کاهش پیدا کرده و میزان رضایت شهروندان از شبکه‌های اجتماعی نسبت به گذشته کاهش داشته است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که رئیس‌جمهور و وزیر ارتباطات این موضوع را به کمبودهایی که در زیرساخت‌ها وجود دارد ارتباط می‌دهد در حالی که در دولت روحانی با همین زیرساخت‌ها سرعت اینترنت در کشور در حد قابل قبولی بود و مردم رضایت بیشتری داشتند. از سوی دیگر کسانی که در ماه‌های گذشته به دنبال تصویب طرح صیانت از فضای مجازی بودند امروز به دنبال این هستند که اهداف خود را از طریق شورای عالی فضای مجازی دنبال کنند. اتفاقی که در صورت تحقق می‌تواند با واکنش افکار عمومی جامعه مواجه شود. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی این موضوع با زهرا نژاد بهرام فعال سیاسی و عضو سابق شورای شهر تهران گفت‌وگو کرده است. نژادبهرام براین باور است که«اینترنت یک پدیده جهانی است و همه مردم جهان از آن استفاده می‌کنند. با این وجود در کشور ما برخی با محدود کردن فضای اینترنت و کاهش سرعت آن به سمتی حرکت می‌کنند که برخلاف وضعیتی است که در بین کشورهای جهان وجود دارد. سوال این است که چرا برخی هنوز شرایط زندگی جهانی را نمی‌پذیرند و تلاش می‌کنند به شکل‌های مختلف رویکرد دیگری را در پیش بگیرند که مورد رضایت مردم نیست.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
به رغم وعده‌هايي که رئيس‌جمهور درباره بهبود وضعيت اينترنت و استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي در کشور دادند در شرايط کنوني اينترنت در وضعيت خوبي قرار ندارد و به دليل کندي اينترنت علاوه بر اينکه شهروندان از وضعيت اينترنت رضايت ندارند بسياري از کسب و کارهاي اينترنتي هم با مشکلات جدي مواجه شده‌اند.چرا اين اتفاق رخ داده است؟
واقعيت اين است که اصولگرايان در ابتدا تلاش کردند طرح صيانت را در مجلس تصويب کنند تا به اقدامات خود در زمينه محدود کردن اينترنت جنبه قانوني بدهند. با اين وجود و به دليل واکنش افکار عمومي و انتقادهايي که به اجراي اين طرح صورت گرفت تصويب اين طرح به صورت محسوس از دستور کار اصولگرايان خارج شد. اجراي اين طرح متوقف نشده و اصولگرايان به صورت نامحسوس در حال اجراي اين طرح به شکلي‌هاي مختلف هستند. در شرايط کنوني کندي اينترنت نگراني‌هايي در سطح جامعه ايجاد کرده است. امروز بسياري از کسب و کارها و شرکت‌هاي دانش بنيان به صورت مستقيم با اينترنت ارتباط دارند و به همين دليل کند شدن سرعت اينترنت روي عملکرد آنها تأثير منفي مي‌گذارد. در بسياري از مناطق کشور مردم با اينترنت تلويزيون تماشا مي‌کنند و هنگامي که سرعت اينترنت قابل قبول نباشد اين افراد با مشکل مواجه مي‌شوند. مديران دولتي در اين زمينه موضوع زيرساخت‌ها را مطرح مي‌کنند و عنوان مي‌کنند به دليل کمبودهايي که در زيرساخت‌ها وجود دارد سرعت اينترنت کاهش پيدا کرده است. اين در حالي است که اين زيرساخت‌ها در سال‌هاي گذشته نيز وجود داشته اما سرعت اينترنت به مراتب از امروز بيشتر بوده و مردم رضايت بيشتري داشته‌اند. چه اتفاقي رخ داده که رئيس‌جمهور و وزير ايشان عنوان مي‌کنند زيرساخت‌ها مشکل دارد در حالي که در دولت گذشته وضعيت اينترنت از امروز بهتر بوده است. دولت سيزدهم عنوان مي‌کند که پهناي باند اينترنت در ايران تغييري نکرده است. اين در حالي است که براساس گزارش‌هاي جهاني ميزان پهناي باند اينترنت ايران نسبت به گذشته کاهش پيدا کرده است.
يکي از چالش‌هاي اصلي جامعه بيکاري است. با اين وجود کسب و کارهاي اينترنتي در سال‌هاي اخير توانسته بخشي از معضل بيکاري را کاهش بدهد. کاهش پهناي باند و يا کندي سرعت اينترنت چه تأثيري روي روند بيکاري در جامعه خواهد داشت؟
براساس آمارهايي که وجود دارد در حدود400 هزار شغل اينترنتي وجود دارد که اغلب آنها نيز در اينستاگرام است. بسياري از خانواده‌ها در شرايط کنوني از فضاي اينستاگرام خريد مي‌کنند. آقاي رئيسي نيز عنوان مي‌کردند که دختران ايشان از فضاي مجازي خريد مي‌کنند. با شيوع ويروس کرونا شرايط اجتماعي به سمتي حرکت کرد که مردم مجبور شدند از خريد‌هاي آنلاين بيشتر استفاده کنند. در سه يا چهار سال گذشته براي اينکه يک کسب و کار ايجاد شود عنوان مي‌شد که حدود ده تا دوازده ميليون سرمايه نياز است. اين در حالي است که در شرايط کنوني يک فرد بدون هيچ سرمايه‌اي و از طريق فضاي مجازي و اينستاگرام مي‌تواند کسب و کار راه‌اندازي کند و از بيکاري خارج شود. اگر فضاي مجازي وجود نداشت امروز يک فرد براي راه‌اندازي يک کسب و کار بايد هزينه بسيار زيادي را مي‌داد. اين در حالي است که فضاي مجازي اين شرايط را فراهم آورده که بدون اينکه افراد هزينه‌هاي هنگفتي بدهند مي‌توانند از وضعيت بيکاري خارج شوند و بلکه داراي درآمدهاي خوبي هم باشند. در شرايط کنوني دولت هيچ هزينه‌اي براي راه‌اندازي کسب و کارهاي اينترنتي نمي‌کند. در نتيجه دليلي وجود ندارد دولتي که مدعي مبارزه با بيکاري است در مقابل کساني که قصد دارند در فضاي مجازي کسب و کار داشته باشند مانع ايجاد کند. چرا بايد با محدود کردن فضاي اينترنتي مردم را از نظر رواني تحت فشار قرار بدهند و از سوي ديگر کسب و کارهاي اينترنتي را با خطر مواجه کرده است. در شرايط کنوني بسياري از امور آموزشي دانشگاه‌ها و مدارس، وبينارها و کلاس‌هاي آنلايني که در زمينه‌هاي مختلف برگزار مي‌شود به اينترنت با سرعت مناسب نياز دارد که متأسفانه در شرايط کنوني به دليل محدوديت‌هايي که در اين زمينه اعمال شده با مشکلات زيادي مواجه هستيم. وضعيت نيز به صورتي است که روز به روز محدوديت‌ها در زمينه اينترنت بيشتر مي‌شود.
اين محدوديت‌ها به چه دليل و با چه هدفي صورت مي‌گيرد؟
اينترنت يک پديده جهاني است و همه مردم جهان از آن استفاده مي‌کنند. با اين وجود در کشور ما برخي با محدود کردن فضاي اينترنت و کاهش سرعت آن به سمتي حرکت مي‌کنند که برخلاف وضعيتي است که در بين کشورهاي جهان وجود دارد. سوال اين است که چرا برخي هنوز شرايط زندگي جهاني را نمي‌پذيرند و تلاش مي‌کنند به شکل‌هاي مختلف رويکرد ديگري را در پيش بگيرند که مورد رضايت مردم نيست. اصولگرايان تلاش کردند در ابتدا موضوع طرح صيانت را در مجلس تصويب کنند تا وجهه قانوني پيدا کند. با اين وجود پس از اينکه در اهداف خود در اين زمينه به نتيجه نرسيدند موضوع را به شوراي عالي فضاي مجازي کشانده‌اند و به دنبال اين هستند که از طريق اين شورا به اهداف خود در راستاي محدود کردن فضاي اينترنت برسند. در روزهاي گذشته يک کميسيون ايجاد کرده‌اند که به واسطه اين کميسيون در زمينه محدودکردن فضاي مجازي فعاليت کنند. سوال اين است که اين اقدامات به چه دليل و با چه هدفي صورت مي‌گيرد و چرا عده‌اي تلاش مي‌کنند برخلاف مطالبات مردم حرکت کنند؟اگر طرح صيانت طرح خوبي بود مجلس آن را تصويب مي‌کرد و نياز به ارجاع آن به شوراي عالي فضاي مجازي نبوده است. اگر قرار است اقدامات به صورت قانوني انجام شود طرفداران طرح صيانت متن پيشنهادي خود را مطرح کنند تا فعالان فضاي مجازي ديدگاه‌هاي خود را در اين زمينه عنوان کنند. چرا در اين زمينه تنها سياستگذاران ديدگاه‌هاي خود را عملي مي‌کنند و از جامعه نظرخواهي نمي‌شود؟مشکل اصلي اين است که از شش برنامه توسعه که از ابتداي انقلاب تاکنون نوشته شده تنها30 درصد آنها اجرايي شده و بقيه اجرا نشده است. يکي از ايرادهايي که به اين برنامه وارد مي‌دانند اين است که عنوان مي‌شود اين برنامه از بالا به پايين نوشته شده و به همين دليل قابليت اجرايي شدن ندارد. بسياري از صاحب نظران بر اين باور هستند که اگر اين برنامه‌ها از پايين به بالا نوشته مي‌شدند و جامعه در اجراي آنها نقش داشت احتمال اجرايي شدن آنها هفتاد تا هشتاد درصد بود. در شرايط کنوني در حدود50 تا60 درصد موارد مطرح شده در برنامه‌هاي توسعه در حال بازنويسي است و تلاش مي‌شود آنها را تغيير دهند. نمونه بارز آن پيش نويس برنامه هفتم است که در آن بسياري از موضوعات برنامه پنجم و ششم در حال بازنويسي است.
قانون‌گذاري بدون توجه به جامعه مخاطب چه پيامدهايي به‌همراه خواهد داشت؟
در زمينه اينترنت و فضاي مجازي نيز وضعيت به همين صورت است. در اين مورد جامعه مخاطب و کساني که از فضاي مجازي استفاده مي‌کنند بايد نقش تعيين کننده‌اي داشته باشند. اين در حالي است که از ديدگاه آنها استفاده نمي‌شود. براساس آمارهاي منتشر شده در ژانويه سال2022 بالاي63 درصد مردم جهان از اينترنت استفاده مي‌کنند. اين در حالي است که آمار کساني که در سال2011 از اينترنت در جهان استفاده مي‌کردند در حدود11 درصد بوده است. اين موضوع نشان مي‌دهد که در 10 سال اخير ميزان استفاده از اينترنت در سطح جهان افزايش چشمگيري داشته است. اگر به آمارهاي موجود در ايران دقت کنيم متوجه مي‌شويم که آمارهاي استفاده از اينترنت و شبکه‌هاي اجتماعي در ايران قابل تأمل است. براساس آمارهاي ارائه شده در خرداد1401 در حدود71 درصد مردم ايران از واتساپ استفاده مي‌کنند. در حدود50 درصد مردم ايران از اينستاگرام استفاده مي‌کنند و بيش از 31 درصد نيز از شبکه اجتماعي تلگرام استفاده مي‌کنند. اين آمارهاي جهاني است که درباره ايران منتشر شده است. شبکه‌هاي اجتماعي بعدي فيسبوک است که در حدود7/3 درصد مردم ايران را شامل مي‌شود. ميزان استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي در ايران نشان مي‌دهد که مردم ايران به استفاده از اين ظرفيت‌ها علاقه مند هستند. به همين دليل هرچه به مردم فشار بيشتري وارد شود به معناي اين است که به علاقه آنها توجهي نکرده‌ايد و مطالبات آنها را ناديده گرفته‌ايد. از خرداد1400 تا خرداد1401 استفاده از اينستاگرام در ايران66 درصد رشد پيدا کرده است که آمار بسيار بالايي است. محبوب‌ترين شبکه‌هاي اجتماعي در ايران واتساپ و اينستاگرام هستند. در شرايط کنوني در حدود48 ميليون ايراني از اينستاگرام استفاده مي‌کنند. اين وضعيت نشان مي‌دهد که جمع کثيري از جامعه85 ميليوني ايران از شبکه‌هاي اجتماعي استفاده مي‌کنند و به آنها علاقه مند هستند. مردم ايران از شبکه‌هاي اجتماعي براي امور علمي، خانوادگي و اجتماعي خود استفاده مي‌کنند. به همين دليل نمي‌توانيم اين همه فشار به اينترنت و شبکه‌هاي اجتماعي وارد کنيم و خواسته‌هاي مردم را ناديده بگيريم.
به چه ميزان اين احتمال وجود دارد که طرح صيانت در نهايت اجرا شود؟ حاميان اين طرح چه آلترناتيوي براي شبکه‌هاي اجتماعي دارند؟
در سال98 اولين طرح ساماندهي پيام رسان‌هاي اجتماعي مطرح شد. سرمايه‌گذاري‌هاي زيادي نيز در اين زمينه صورت گرفت با اين وجود اغلب مردم نسبت به پيام رسان‌هاي داخلي علاقه‌اي پيدا نکردند و استقبال نشان ندادند. زماني که پيام رسان وايبر وجود داشت در يک شب در حدود40 ميليون نفر به تلگرام رفتند که ظرفيت‌هاي جديدتري را ارائه کرده بود. کساني که امروز به دنبال اجراي طرح صيانت هستند نشان مي‌دهند که هنوز نمي‌توانند بين قانون‌گذاران و جامعه ارتباط مناسبي برقرار کنند و با اقداماتي که انجام مي‌دهند ارتباط جامعه با قانون‌گذاران را مخدوش مي‌کنند. اگر قرار است قانوني براي جامعه اجرا شود حتمأ بايد منابع اجرايي آن در درون جامعه تأمين شود. ما نبايد بيکاري را در جامعه ناديده بگيريم و در مسير کساني که در فضاي مجازي و اينستاگرام کسب و کار راه‌اندازي کرده‌اند مانع ايجاد کنيم و سرعت اينترنت را کاهش بدهيم و يا پهناي باند را کم کنيم.
منبع:آرمان ملی
