تحریم‌های بیشتر شاهدی بر پایان توافق؟

روزنو :مجید مسعودی :در حالی که به‌نظر می‌رسد پس از ارائه نظرات ایران به پاسخ آمریکا، مذاکرات احیای برجام به مانعی جدی برخورد کرده است، حالا آمریکا سعی در تحریم و فشار بیشتر بر ایران دارد. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران، گزارش‌ها درباره فروش پهپاد به روسیه و حملات سایبری علیه تاسیسات آلبانی که به ادعای این کشور توسط ایران سازماندهی شده است، سه بهانه قدرتمند برای تحریم و فشار بیشتر علیه ایران پدید آورده‌اند. در همین‌راستا جمعه گذشته وزارت خزانه‌داری آمریکا با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که وزارت اطلاعات ایران و وزیر آن سیداسماعیل خطیب را در لیست تحریم‌های خود قرار داده است. در این بیانیه علت هم «کمک به حمله سایبری» ادعایی آلبانی ذکر شد.

اما در دنیای سیاست کسی پی حقیقت ماجرا نیست. اینکه آیا ایران به‌واقع حملاتی سایبری علیه تاسیسات آلبانی ترتیب داده است یا خیر در دنیای سیاست چندان اهمیتی ندارد. چیزی که مهم است اینکه کشورهای رقیب ایران چگونه می‌توانند از این اتهام بهره‌برداری کنند. به هر حال چه ایران حملات سایبری علیه تاسیسات آلبانی ترتیب داده باشد چه نداده باشد، آنقدری که برای افکار عمومی دنیا مهم است اینکه ایران «انگیزه» این کار را دارد؛ آن هم به دلیل حضور سازمان تروریستی مجاهدین خلق در این کشور؛ پس از منظر طراحان این سناریو، اتهام به ایران می‌تواند دستاویزی برای فشار بیشتر به ایران شود؛ آن هم در زمانه‌ای که مذاکرات احیای برجام به مانعی جدی برخورد کرده است.

جان کربی: صبر آمریکا بی‌پایان نیست

بهانه دوم این روزهای آمریکا برای فشار بر ایران، گزارش سازمان انرژی اتمی است. چهارشنبه گذشته تازه‌ترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران در اختیار اعضای این نهاد قرار گرفت و در بخش‌های انتشار یافته به رسانه‌ها بار دیگر موارد پیش‌گفته تکرار شد.

به گزارش ایرنا، در این گزارش آمده است که «میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در حال حاضر ۱۹ برابر سقف تعیین‌شده در برجام است». رافائل گروسی مدیرکل آژانس در گزارش خود اعلام کرده که ذخایر اورانیوم ایران در تاریخ ۳۰ مرداد با افزایش ۱۳۱.۶ کیلوگرم به سه هزار و ۹۴۰ کیلوگرم رسیده است. «منشا ذرات اورانیوم در سایت‌های هسته‌ای» دیگر عنوان مناقشه‌برانگیز در این گزارش است. آژانس مدعی شده ایران همچنان از «پاسخ‌ های معتبر» در رابطه با منشا ذرات اورانیوم کشف شده در سه سایت‌ هسته‌ای اعلام نشده سر باز می‌زند.

بلافاصله پس از انتشار بخش‌هایی از گزارش آژانس، اروپا و آمریکا درباره آن موضع‌گیری کردند. «جان کربی» هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، صبر آمریکا برای حصول توافق در وین جهت احیای برجام را «بی‌پایان» ندانست و از این گفت که جو بایدن به دنبال «گزینه‌های دیگری» است تا اطمینان حاصل کند در صورت شکست مذاکرات وین برای احیای برجام، ایران هرگز به توانایی‌های تسلیحات هسته‌ای دست نخواهد یافت. «آن کلر لژاندر» سخنگوی وزارت خارجه فرانسه هم در بیانیه‌ای گفت که به شدت نگران «فقدان» همکاری ایران با آژانس بوده و در این خصوص با شرکای فرانسه پیش از نشست شورای حکام آژانس در هفته آینده، رایزنی خواهد کرد.

چرا به روس‌ها پهپاد فروختید؟!

گزارش‌هایی که در مورد فروش پهپادهای ایرانی به روس‌ها برای استفاده در جنگ اکراین در رسانه‌ها منتشر شده، بهانه سوم آمریکا برای تحریم بیشتر ایران در این روزهای حساس مذاکرات احیای برجام است. این گزارش‌ها چند ماهی هست در رسانه‌ها منتشر می‌شود ولی آمریکایی‌ها حالا از آن بهره‌برداری کرده و چند فرد و نهاد را تحریم کرده‌اند. به گزارش ایسنا، به نقل از رویترز، دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا پنجشنبه گذشته با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که تحریم‌هایی را علیه چهار شرکت و یک شخص ایرانی اعمال کرده است. «خدمات هواپیمایی سفیران» یکی از شرکت‌هایی است که ذیل قانون اجرایی آمریکا - که برخی تبادلات با روسیه را ممنوع می‌کند - تحت تحریم قرار گرفته است. همچنین شرکت‌های «پرآور پارس»، «طراحی و ساخت موتورهای هوایی (داما)» و «بهارستان کیش» در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند. وزارت خزانه‌داری‌ آمریکا در انتها تحریم‌هایی را علیه «رحمت‌الله حیدری» مدیرعامل «بهارستان کیش» اعمال کرده است.

در حالی که به‌نظر می‌رسد پس از ارائه نظرات ایران به پاسخ آمریکا، مذاکرات احیای برجام به مانعی جدی برخورد کرده است، حالا آمریکا سعی در تحریم و فشار بیشتر بر ایران دارد

گفتنی آسوشیتدپرس چندی پیش گزارش داده بود که روسیه اخیرا صدها پهپاد از ایران دریافت کرده که می‌توانند در جنگ این کشور علیه اوکراین مورد استفاده قرار گیرند. این خبرگزاری افزوده بود که این پهپادها به‌رغم هشدارهای آمریکا به تهران مبنی بر عدم ارسال آنها، از سوی ایران به روسیه تحویل داده شده است.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز چندی پیش تاکید کرده بود که دولت آمریکا «اطلاعاتی دارد مبنی بر اینکه دولت ایران در حال آماده‌سازی چند صد پهپاد برای تحویل به روسیه است».

پیش از این هم مقام‌های نظامی آمریکا درباره چنین کاری به ایران هشدار دادند. لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده گفته بود: «این واقعا فکر بدی است و اگر من جای آنها بودم، آن را کنار می‌گذاشتم».

گرچه ایران برای فروش تسلیحات نظامی به روسیه با محدودیت بین‌المللی روبه‌رو نیست اما از آنجا که آمریکا مدعی است این پهپادها برای استفاده در جنگ اکراین استفاده می‌شوند، به تحریم ایران دست زده است.

برایان نلسون، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، روز جمعه گفت: «ایالات متحده متعهد به اجرای دقیق تحریم‌ها علیه روسیه و ایران است و کشورهایی که از جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین حمایت می‌کنند، پاسخگو خواهند بود».

این گفته‌ها در حالی است ایران اخبار مرتبط با فروش پهپاد به روسیه را تکذیب کرده است. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به این اخبار گفت که «سابقه همکاری ایران و روسیه در زمینه فناوری‌های نوین به پیش از آغاز جنگ در اوکراین برمی‌گردد و در مقطع اخیر هیچ تحول خاصی در این ارتباط رخ نداده است».

در دنیای سیاست کسی پی حقیقت ماجرا نیست. اینکه آیا ایران به‌واقع حملاتی سایبری علیه تاسیسات آلبانی ترتیب داده است یا خیر در دنیای سیاست چندان اهمیتی ندارد. چیزی که مهم است اینکه کشورهای رقیب ایران چگونه می‌توانند از این اتهام بهره‌برداری کنند

اصل قصه چیز دیگری است

اما شاید «حملات سایبری» به تاسیسات آلبانی و فروش پهپاد به روسیه تنها بهانه‌هایی برای اعمال فشار بر ایران باشد، زیرا واقعیت این است که عوامل اصلی در کند شدن یا تسریع در مذاکرات احیای برجام، به انتخابات کنگره آمریکا و نیز انتخابات مجلس اسرائیل که هر دو تا کمتر از سه ماه دیگر برگزار می‌شود مرتبط است. در این رابطه «هادی خسروشاهین» کارشناس روابط بین‌الملل به ایسنا می‌گوید: «موکول کردن توافق به پس از انتخابات کنگره، به لاپید امتیاز این را می‌دهد که حداقل موازنه‌ فعلی نیروهای سیاسی در اسرائیل را حفظ کند و وضعیت رو به بدتر شدن نرود زیرا نتانیاهو با جابجایی ۲ الی ۳ کرسی می‌تواند کنست را در اختیار بگیرد و دوباره به قدرت بازگردد. لذا بایدن امیدوار است با دادن چنین زمانی به لاپید، او شانس پیروزی خود را در انتخابات پارلمانی حفظ کند».

خسروشاهین ادامه می‌دهد: «عدم امضای توافق در ماه سپتامبر عملا باعث می‌شود موضوعات انتخاباتی که درحال حاضر بر پرونده ترامپ و مسائل سقط جنین متمرکز است، همچنان باقی بماند و جمهوری‌خواهان نتوانند با بهانه‌جویی‌های جدید زمین بازی را به سود خودشان تغییر دهند و دموکرات‌ها را در وضعیت تدافعی قرار دهند چراکه در مقطع فعلی برخلاف ماه گذشته که دموکرات‌ها برای اوضاع اقتصادی آمریکا در وضعیت تدافعی قرار داشتند جابه‌جایی کارکرد ایجاد شده و جمهوری خواهان چنین نقشی را ایفا می‌کنند».

این کارشناس روابط بین‌الملل معتقد است: «دموکرات‌ها تمایل ندارند جمهوری‌خواهان از وضعیت تدافعی خارج شوند و تصور می‌کنند امضای برجام و توافق هسته‌ای در ماه سپتامبر می‌تواند این امکان و شانس را برای جمهوری‌خواهان به وجود بیاورد که مجددا حزب دموکرات را در وضعیت تدافعی که تا پیش از این گرفتارش بودند، قرار دهد».