توپ برجام در زمین ایران

روزنو :درحالی‌که گزارش‌ها از ایجاد وقفه دوباره در روند به نتیجه رسیدن گفتگوهای هسته‌ای خبر می‌دهند، روز گذشته سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) در بیانیه‌ای اعلام کردند: ما دولت‌های فرانسه، آلمان و بریتانیا از آوریل 2021 با حسن نیت با ایران مذاکره کرده‌ایم تا برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را به همراه سایر شرکت‌کنندگان در توافق و ایالات‌متحده به‌طور کامل احیا کنیم. در اوایل اوت، پس از یک سال و نیم مذاکره، هماهنگ‌کننده برجام متن نهایی را ارائه کرد که امکان بازگشت ایران به پایبندی به تعهداتش برجام و بازگشت آمریکا به توافق را فراهم می‌کرد.به گزارش انتخاب؛ در بیانیه مشترک این سه کشور آمده است: در این بسته نهایی، هماهنگ‌کننده، تغییرات دیگری ایجاد کرد که ما را به مرز انعطاف‌پذیری خود رساند.

متأسفانه ایران ترجیح داده است از این فرصت حساس دیپلماتیک استفاده نکند. در عوض، ایران به گسترش برنامه هسته‌ای خود فراتر از هرگونه توجیه غیرنظامی قابل قبولی ادامه می‌دهد.در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: درحالی‌که ما در حال نزدیک‌تر شدن به توافق بودیم، ایران موضوعات جداگانه‌ای را مجدداً مطرح کرد که مربوط به تعهدات بین‌المللی الزام‌آور حقوقی آن تحت معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و توافق پادمانی منعقدشده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) است. این خواسته اخیر تردیدهای جدی را در مورد نیات و تعهد ایران به نتیجه موفقیت‌آمیز برجام ایجاد می‌کند. موضع ایران در تضاد با تعهدات الزام‌آور قانونی آن است و چشم‌انداز احیای برجام را به خطر می‌اندازد. در ماه ژوئن، شورای حکام آژانس با اکثریت قاطع قطعنامه‌ای را تصویب کرد که از ایران می‌خواهد برای پاسخ به سؤالات باقی‌مانده آژانس اقدامی فوری انجام دهد. سه ماه بعد، ایران هیچ اقدامی انجام نداده است، همان‌طور که در آخرین گزارش مدیرکل آژانس تائید شده است.این سه کشور افزودند: موضع ما همچنان روشن و ثابت است. ایران باید به‌طور کامل و بدون تأخیر با حسن نیت با آژانس همکاری کند. این بر عهده ایران است که ازنظر فنی پاسخ‌های معتبری به سؤالات آژانس در مورد محل همه مواد هسته‌ای در خاک خود بدهد. برجام به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند برای رهایی ایران از تعهدات الزام‌آور قانونی که برای رژیم جهانی منع اشاعه ضروری هستند، استفاده شود.در بخش دیگری از بیانیه تروئیکای اروپا آمده است: با توجه به ناکامی ایران در به نتیجه رساندن توافق روی میز، ما در کنار شرکای بین‌المللی درباره بهترین روش برای رسیدگی به ادامه تشدید تنش هسته‌ای ایران و عدم همکاری با آژانس در رابطه با پادمان مشورت خواهیم کرد.این بیانیه در حالی منتشر شده که آمریکا و ایران در هفته‌های اخیر در حال بررسی پاسخ‌های یکدیگر نسبت به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای بوده‌اند که به گفته مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین، آخرین متن پیش‌نویس و آخرین پیشنهاد برای رسیدن به توافقی بر سر احیای توافق هسته‌ای است. بااین‌وجود، برخی صاحب‌نظران سیاسی، اشاره‌ای لابی رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی را در این امر دخیل می‌دانند.

در همین زمینه، در هفته‌های گذشته، سه تن از مقامات صهیونیستی به واشنگتن سفر و با مقامات آمریکایی درباره توافق هسته‌ای رایزنی کرده‌اند. از سوی دیگر، برخی دیگر نیز انتخابات پیش رو در آمریکا را به‌عنوان علت دیگر این وقفه، ارزیابی می‌کنند. از این منظر شاید منطقی به نظر برسد که بایدن به با هدف کسب اکثریت دموکرات‌ها در کنگره، زمان تصمیم‌گیری در مورد برجام را به بعد از انتخابات و اعلام نتیجه آن موکول کند.در همین روند، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران به‌تازگی با گروه‌های صهیونیستی مخالف برجام دیدار و گفت‌وگو کرده است. به گزارش پایگاه خبری جوئیش اینسایدر، راب مالی نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران روز پنج‌شنبه با سران گروه‌های صهیونیستی، از جمله آیپک که بزرگ‌ترین لابی صهیونیستی در آمریکا به شمار می‌آید، دیدار کرد. اغلب گروه‌های حاضر در این نشست بارها به‌طور علنی با توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و مذاکرات با ایران برای احیای آن مخالفت کرده‌اند اما شرکت‌کنندگان هیچ‌گونه اطلاعاتی راجع به موضوعات مورد بحث در دیدار خود منتشر نکرده‌اند. بنابر گزارش جوئیش اینسایدر، این دیدار نیز در حالی برگزار شده است که مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در هفته‌های اخیر پیشرفت‌هایی داشته است. جان کربی مسئول ارتباطات استراتژیک در وزارت دفاع آمریکا درباره آخرین تحولات در این رایزنی‌ها به خبرنگاران گفت: «دیپلمات‌های ما همچنان کارهایی برای انجام دادن، دارند اما هنوز به نقطه حصول یک توافق کامل با ایران نرسیده‌ایم.»در همین حال، وزیر خارجه آمریکا عنوان کرد که واشنگتن به دنبال رسیدن به توافقی با ایران است که باعث پیشبرد امنیت ملی ایالات‌متحده بشود. به گزارش خبرگزاری آناتولی، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس خبری به همراه ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو درباره مذاکرات برای احیای برجام به خبرنگاران گفت که پاسخ اخیر ایران به آمریکا، ما را به عقب می‌برد. او در ادامه گفت: «ما قرار نیست توافقی را بپذیریم که حداقل نیازمندی‌هایمان را نیز برآورده نکند.» این مقام ارشد آمریکایی همچنین عنوان کرد که‌ ایالات‌متحده، خواسته‌های اضافی غیر مرتبط به برجام را نخواهد پذیرفت چراکه واشنگتن به دنبال رسیدن به توافقی است که به پیشبرد امنیت ملی آمریکا منجر شود.جوزپ بورل، هماهنگ‌کننده مذاکرات وین و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در کنفرانسی خبری اعلام کرده بود که مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای ایران به‌جای نزدیک شدن نظرات، در حال فاصله گرفتن آراست. او تأکید کرد: «موضع‌ها نزدیک‌تر نشده بلکه فاصله گرفته‌اند.» بورل عنوان کرد که این بسیار مایه نگرانی، است چراکه توافق ممکن است به‌کل به خطر بیافتد.در همین ارتباط، یک استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با بیان اینکه آمریکایی‌ها تمایل دارند به توافق هسته‌ای با ایران دست یابند گفت: «فشارهای لابی اسرائیل زیاد شده، لابی عرب هم کار خود را انجام می‌دهد، در واقع لابی ترکیبی اعراب و اسرائیل در این مساله فعال است و کار می‌کنند.» عبدالرضا فرجی راد در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی خود از روند مذاکرات هسته‌ای و دلایلی که در به نتیجه رسیدن تأثیرگذار هستند؟ گفت: «به انتخابات آمریکا نزدیک می‌شویم با توجه به پاسخی که ایران به آمریکا داده، آن‌ها احساس می‌کنند چند دور دیگر رفت‌وبرگشت نیاز دارد، شاید رفت‌وبرگشت‌ها نسبتاً طولانی‌تر از قبل باشد.»او با بیان این‌که تا زمان انتخابات تیم دموکرات آمریکا نمی‌توانند از این توافق بهره ببرند، گفت: «به‌تدریج آمریکایی‌ها به این نتیجه می‌رسند که اگر تا 10روز دیگر اگر به نتیجه نرسیدند، گفت‌وگوها را به بعد از انتخابات موکول کنند اما از سوی دیگر فشارهای لابی اسرائیل زیاد شده ضمن این‌که لابی عرب هم کار خود را انجام می‌دهد، در واقع لابی ترکیبی اعراب و اسرائیل در این مساله کار می‌کنند.» این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه همچنین بیان کرد: «حتی به آژانس نامه نوشتند تا نظرش را تغییر ندهد و حتی مباحث پرونده پادمانی مطرح شد، این‌ها موضوعی است که اکنون آمریکایی‌ها با آن درگیر هستند. به نظر می‌رسد اگر نتوانیم تا یکی دو هفته دیگر به نتیجه برسیم، توافق عقب می‌افتد.»