اروپا تلاش می کند تا پیش از زمستان توافق حاصل شود

روز نو :مصطفی فروغی: ایالات متحده در ارتباط با پاسخ ایران به متن پیشنهادی گفت:پاسخ تهران در مذاکرات بر سراحیای توافق هسته‌ای «سازنده» نیست. "ودانت پاتل"، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این باره گفت: «ما می توانیم تایید کنیم که پاسخ ایران را از طریق اتحادیه اروپا دریافت کرده ایم». «ما در حال بررسی آن هستیم و از طریق اتحادیه اروپا پاسخ خواهیم داد، اما پاسخ آن‌ها متأسفانه سازنده نیست.» باتوجه به فاصله موجود تا انتخابات میاندوره ای کنگره که درماه نوامبر(آبان ماه) برگزار می شود، احتمال دارد که مذاکرات تا بعد از پایان این انتخابات متوقف شود.طولانی شدن مذاکرات می تواند برای ایران هزینه داشته باشد.زیرا این احتمال وجود دارد که سه کشور اروپایی مکانیزم ماشه را به نفع آمریکا فعال کند.شواهد و قرائن نشان می دهد که غرب از پاسخ ایران راضی نیست بنابراین با توجه به اینکه مذاکرات بر سر برجام به پایان رسیده است اکنون دورنمای مثبتی برای احیای آن دیده نمی شود.علت این است که فشار بر بایدن رو به افزایش است و در عین حال عده ای در ایران بر این عقیده اند که مذاکرات باید طولانی شود تا امتیاز بیشتری از غرب گرفته شود.آنچه باعث تاسف می باشد این است که درست یا نادرست قیمت کالاها در کشور تحت تاثیر برجام قرار داشته و دارد.ارتباط با این موضوع ستاره صبح گفتگویی با سید جلال ساداتیان دیپلمات پیشین انجام داده که در ادامه می خوانید:

به نظر شما چه مسائلی بین دو طرف مانع اجرای توافق شده است؟

متاسفانه تحلیلگران و رسانه ها از جزئیات متن پیشنهادی و نظرات دو طرف مذاکره کننده یعنی ایران و آمریکا ، اطلاعات کافی ندارند.به نظر می رسد در بحث ضمانت ها و همکاری های پادمانی جزییاتی مطرح شده و تاحدودی به توافق رسیده اند.برای اجرای این توافق بازه زمانی 6ماهه در نظر گرفته شده است.این زمان برای راستی آزمایی و اجرای اصل توافق می باشد. در حقیقت ایران باید اطمینان یابد که برای فروش نفت و دسترسی به پول آن مشکلی نخواهد داشت و طرف مقابل هم مطمعن باشد که ایران ابزار غنی سازی خود را محدود می کند.

استفاده ایران از نسل جدید سانتریفیوژهای آی آر 6 ،آی آر 9 و 12 موجب نگرانی طرف مقابل شده است.آنها مدعی هستند ایران نه تنها این نسل از سانتریفیوژها را باید کنار بگذارد بلکه پایه انها را نیز باید نابود کند و بخشی از آن را از ایران خارج کند. البته ایران این پیشنهاد را نپذیرفته و از آن به عنوان نوعی ضمانت یاد کرده که اگر طرف مقابل بدعهدی کرد دوباره بتواند تاسیسات هسته ای خود را در زمان کوتاهی به حالت اولیه بازگرداند. نگرانی آمریکا این است که ایران به نقطه گریز هسته ای نزدیک شده و ایران با غنی سازی 60 درصد توان تولید بمب اتم را پیدا کرده است. سایر مسائل مثل هزینه خروج از برجام و عواقب دیپلماتیک آن در متن پیشنهادی "جوزف بورل" رعایت شده و هر دو طرف از آن عبور کرده اند.این در حالی است که جزئیات توافق در دسترس نیست اما شواهد نشان می دهد که به طور کلی توافقاتی صورت گرفته است.

اختلافات متن نهایی توافق بر سر چیست؟

هر دو طرف پذیرفته اند از نقطه صفر تعهدات خود را همانطور که پیشتر گفته شد آغاز کنند.به نظر می رسد ایران تاکید دارد قبل از امضای توافقنامه احیای برجام باید مسائل پادمانی حل و فصل شده باشد و اتهاماتی از سوی آژانس علیه ایران مطرح نشود.خروج ایران از نظارت های فراپادمانی باعث نگرانی آژانس شده است.

اگر توافق به تعویق بیفتد و زمان از دست برود چه اتفاقاتی را می توان متصور بود؟

اروپا علاقمند است که توافق برجام انجام شود زیرا نزدیک شدن به فصل سرما با کاهش صادرات انرژی از سوی روسیه آنها را با مشکلات فراوانی درگیر کرده است.

روسیه تمایل به توافق ندارد.در همین راستا روزنامه کیهان پیشنهاد کرده بود مذاکرات هسته ای دو ماه به تعویق بیفتد.کیهان تصور می کند اگر وارد فصل زمستان شویم و فشار بر اروپا زیادتر شود امتیازاتی بیشتری می توان گرفت.

مزیت برجام برای اروپا استفاده از گاز و نفت ایران است.ایران خط لوله انتقال گاز به ترکیه را دارد و از طریق آن می تواند بخش قابل توجهی از گاز اروپا را تامین کند. خط لوله گاز ایران می تواند جای خط لوله نورد استریم 2را بگیرد که از ابتدای جنگ اوکراین از مدار خارج شده است.نورد استریم 2 برای روسیه 12 میلیارد دلار هزینه داشته است.

اما به جز گاز ایران اروپا تلاش کرده از سایر مسیرها انرژی خود را تامین کند.به طور مثال واردات گاز از طریق کشتی های "ال ان جی" آمریکا و بخشی دیگر از طریق قطر تامین کند که به نظر می رسد موفقیت آمیز نبوده است.اروپا علاوه بر گاز برای نفت خام ایران هم برنامه ریزی هایی انجام داده که بتواند قیمت آن را در بازار جهانی کاهش دهد.

این مسائل مذاکرات را به سمت جلو هدایت می کند اما اگر قرار باشد که برجام از بین برود و از تبعات مستقیم و غیر مستقیم توافق برخوردار نشوند .اروپا نیاز های خود را از منابع دیگری که دشوارتر از ایران است تامین می کند و فشارهای خود را هم بر ایران افزایش می دهند.

در صورت عدم توافق سطح تنش های منطقه ای افزایش پیدا می کند اما این تنش ها باعث بروز جنگ مستقیم نمی شود.زیرا شرایط برای درگیری مستقیم وجود ندارد.

عدم توافق باعث افزایش تحریم های اقتصادی و استفاده از مکانیزم ماشه و اسنپ بک علیه ایران می شود.این اتفاق شرایط اقتصادی ایران را دشوار تر می کند. اگر اکنون ایران می تواند تا حدودی نفت بفروشد و تبادلاتی هم داشته باشد در صورت عدم احیای توافق هسته ای همین روزنه هم بسته خواهد شد.