انصراف از درمان برخی بیماران نیازمند به خدمات توانبخشی

روزنو :نایب رئیس سازمان نظام پزشکی تهران با اشاره به وضعیت نامناسب کلینیک‌های توانبخشی از ریزش پرسنل و انصراف از درمان برخی بیماران این مراکز در کشور خبر داد.

موج گرانی‌ها تنها به کالا‌ها و خدمات ضروری محدود نمانده است و در این میان کالا‌ها و خدمات درمانی و به ویژه توانبخشی را نیز دربر گرفته است. اکثریت جامعه هدف توانبخشی، افراد دارای معلولیت است که به گفته سازمان جهانی بهداشت ۱۰ تا ۱۵ درصد جمعیت هر کشور را تشکیل می‌دهند.

در این میان تنها بیش از ۱.۵ میلیون نفر از افراد دارای معلولیت توسط بهزیستی ثبت شده‌اند که می‌توانند از خدمات ارائه شده در مراکز توانبخشی این سازمان بهره ببرند، سایر افراد دارای معلولیت و همچنین بیماران و مصدومان حوادث در معرض معلولیت باید از مراکز خصوصی بهره ببرند. افزایش‌هزینه‌ها در پی گرانی‌های اخیر هم وضعیت این مراکز را به خطر انداخته و هم اینکه بسیاری از توانخواهان را دچار مشکل کرده است.

«محمدرضا اسدی» نایب رئیس سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ با اشاره به وضعیت نامناسب مراکز کاردرمانی، گفتار درمانی و فیزیوتراپی اظهار کرد: در حال حاضر کمترین درخواست برای تأسیس کلینک‌های توانبخشی وجود دارد، اصلی‌ترین دلیل این موضوع نیز نخست گرانی بیش از حد تجهیزات است و دوم اجاره بالای مکان و فضا بر اساس استاندارد‌های تعریف شده است.

وی افزود: در کنار این گرانی تجهیزات و فضای فیزیکی، تعرفه‌های خدمات توانبخشی نیز غیرکارشناسی است که پیش از این در مورد آن هشدار داده بودیم و بیمه‌ها هم که باید در این حوزه کمک می‌کردند نتوانستند در این رابطه کمکی ارائه دهند به همین دلیل هزینه‌های کاردرمانی افزایش پیدا کرده و خسارت آن به جامعه هدف توانبخشی که عمدتا معلولان هستند، وارد شده است.

اسدی در ادامه اظهار کرد: ریزش پرسنل درمانگری که در کلینیک‌های توانبخشی کار می‌کنند، بسیار مشهود است به این دلیل که کلینیک‌ها نمی‌توانند پرداختی رضایت بخشی را به این پرسنل داشته باشند و متأسفانه به سمت ارائه خدمت در منزل سوق پیدا می‌کنند که این موضوع هم اگرچه تعرفه مشخصی دارد با این حال این خدمات گرانتر بوده و هر کسی نمی‌تواند آن‌ها را پرداخت کند و این اجحاف بزرگی به خانواده‌ها است.

وضعیت نامطلوب مراکز توانبخشی

مشاور رئیس کل سازمان نظام‌پزشکی در ادامه با بیان اینکه بیمه‌ها باید رابطه مالی بین درمانگر و درمانجو را قطع کنند، گفت: متأسفانه در این زمینه کاستی‌هایی وجود دارد که خود بیمه‌ها برای این کاستی‌ها دلایل خود را بیان می‌کنند، اما قانون بخشی از راه حل را در موضوع هدفمند کردن یارانه‌ها در نظر گرفته است تا بتوانند این وضعیت را تعدیل کند.

اسدی یادآور شد: اگر تعرفه‌ها اصلاح نشوند، کلینیک‌ها و مراکز کاردرمانی و توانبخشی به سمت تعطیل شدن می‌روند و از سوی دیگر در صورت عدم پوشش بیمه‌ای، پرداختی از جیب بیمار افزایش پیدا کرده و آن‌ها دچار آسیب می‌شوند. گروه مظلوم خدمت دهنده نظام سلامت، گروه توانبخشی است و گروه مظلوم خدمت گیرنده و بیمار، افراد دارای معلولیت هستند و در حقیقت تصمیم‌سازان در این عرصه اولویت‌هایشان رسیدگی به این دو قشر نیست.

انتقاد از پوشش حداقلی بیمه‌ای

وی تأکید کرد: باید روی این گروه و ارائه خدمات آن‌ها تمرکز کنیم. وقتی چنین کاری انجام دهیم می‌توان از بروز معلولیت‌های جدید جلوگیری کرد. اگرچه بسته‌های خدمتی در وزارت بهداشت برای افراد دارای معلولیت تعریف شده است، اما این بسته‌ها کفاف معلولان را نمی‌دهد و حتی به ۱۰ درصد معلولان ثبت شده نیز نمی‌توانیم خدمت ارائه دهیم.

وی یادآور شد: خدمات پرکاربرد مانند کاردرمانی، گفتار درمانی و حتی شنوایی‌سنجی و بینایی‌سنجی که مورد نیاز است به صورت جامع وارد بسته‌های سلامت وزارت بهداشت نشده است و اگر خدمتی هم وارد این بسته‌ها شده برای همه افراد نبوده است. گستردگی خدمات زیاد و نیاز به آن‌ها نیز زیاد است. همچنین تعداد افراد نیازمند نیز بسیار زیاد است، اما تنها ۳۰ درصد از آن‌ها از این بسته‌ها بهره‌مند می‌شوند.

افزایش چشمگیر قیمت تجهیزت توانبخشی

اسدی همچنین با اشاره به افزایش قیمت تجیهزات توانبخشی نیز اظهار کرد: بخشی از تجهیزات توانبخشی کمکی است که مورد نیاز روزمره افراد دارای معلولیت است و قیمت آن‌ها ظرف دو سال افزایش چشمگیری پیدا کرده است. این‌ها هزینه‌های ثابت است و علاوه بر آن برخی تجهیزات مصرفی نیز وجود دارد که همه آن‌ها بر روی مراکز توانبخشی و خانواده‌ها سربار شده است.

عضو سابق هیئت مدیره انجمن علمی کاردرمانی ایران یادآور شد: این وضعیت موجب شده است تا بسیاری از همکارانی که در مراکز توانبخشی کار می‌کردند، کار خود را رها کرده و از سوی دیگر برخی از خانواده‌ها از ادامه درمان اعضای خود انصراف داده و این روند را متوقف کرده‌اند و برخی دیگر نیز توالی درمان خود را کاهش داده‌اند که این مسأله در آینده موجب افزایش معلولیت‌های بیشتری خواهد شد.

ناتوانی توانخواهان در تهیه وسایل توانبخشی

«منصور رایگانی» رئیس انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران نیز در گفتگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به افزایش قیمت تجهیزات کمک توانبخشی اظهار کرد: همزمان با افزایش قیمت‌ها، موج گرانی همه کالا‌ها و خدمات را دربر گرفته است و در واقع این افزایش قیمت‌ها تنها به کالا و ملزومات توانبخشی منحصر نشده است.

وی با بیان اینکه اقلام و کالا‌های توانبخشی بسیار متنوع هستند، گفت: این موضوع از لوازم شخصی توانبخشی مورد استفاده افراد دارای معلولیت تا وسایل پیچیده مورد استفاده در کلینیک‌های کاردرمانی، فیزیوتراپی و توانبخشی را دربر می‌گیرد و هر یک از توانخواهان به فراخور نیاز خود از آن استفاده می‌کنند.

وی افزود: میزان افزایش قمیت در تجهیزات متفاوت است، برخی اقلام افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت و برخی ۲۰۰ درصدی داشته‌اند. البته ۵۰ درصد افزایش قیمت این تجهیزات هم افزایش قابل توجهی است که خرید آن‌ها خارج از توان توانخواهان است. افزایش قیمت قابل توجه بوده و توانخواهان با توجه به درآمد و کمک هزینه‌های ثابتی که می‌گیرند از تهیه این وسایل ناتوانند.

رایگانی ادامه داد: افزایش قیمت‌های اخیر نیز آن‌ها را متأثر کرده است و دسترسی آن‌ها به این وسایل را دچار مشکل کرده است. آمار دقیقی از اینکه چه تعداد از افراد از ادامه درمان خود انصراف داده‌اند را نمی‌توان ارائه داد با این حال چنین موضوعی وجود دارد و درصدی از توانخواهان به دلیل افزایش هزینه‌ها در گروه کالا‌های توانبخشی از ادامه درمان انصراف داده و تعدادی نیز درمان خود را به تعویق انداخته‌اند.

وی افزود: ما سال‌ها است که در حوزه توانبخشی با مشکلاتی مانند افزایش هزینه‌ها مواجه هستیم، اما این موضوع در دو سال اخیر تشدید شده است، برخی از خدمات توانبخشی مشمول بیمه نیست. از سوی دیگر دسترسی به تجهیزات و دستگاه‌های پیشرفته نیز به دلیل قیمت‌های بالا دچار محدودیت است و مراکز و بیمارستان‌ها عملا به دلیل گرانی آن‌ها امکان استفاده ندارند. اگر هم امکان استفاده داشته باشند به دلیل تعرفه‌های بسیار پایین استفاده از این دستگاه‌ها برای آن‌ها مقرون به صرفه نیست. این‌ها موارد بسیار مهمی است که باید بررسی شوند.

برنامه‌هایی برای توسعه توانبخشی در مراکز بیمارستانی دولتی

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: البته برنامه‌هایی در بیمه سلامت و معاونت درمان وزارت بهدشت در دست تدوین است تا افراد نیازمند توانبخشی امکان استفاده از این خدمات را داشته باشند و هم اینکه بستر‌های لازم در مراکز بیمارستانی برای ارائه خدمات توانبخشی فراهم شود.

وی بیان کرد: قدم اول پیشگیری از معلولیت، ارائه خدمات توانبخشی در مراکز درمانی و بیمارستانی است. یعنی اینکه سرویس‌های توانبخشی در این مراکز راه‌اندازی و تحت پوشش بیمه قرار بگیرد و پرسنل متناسب با این خدمت شامل پزشک متخصص، فیزیوتراپیست، کاردرمانگر، گفتاردرمان‌نگر، کارشناس مددکاری، کارشناس روانشناسی و پرستار نیز در آن‌ها مستقر باشند تا بیماری که دچار مشکل می‌شود و این مشکل در صورت عدم رسیدگی منجر به معلولیت او می‌شود را مورد رسیدگی قرار داده و از بروز معلولیت جلوگیری کنند.

وی یادآور شد: انتظار می‌رود مجموعه‌های حاکمیتی و به ویژه دولت نگاه ویژه‌ای را به خدمات و لوازم توانبخشی معلولان داشته باشد. این می‌تواند به صورت ارائه یارانه باشد یا اینکه کمک‌هزینه‌های آن‌ها را بالا ببرند تا این افراد از خدمات توانبخشی بی‌بهره نمانند. اگر این افراد از این خدمات محروم شوند معلولیت آن‌ها تشدید می‌شود.

دولت با پرداخت وام‌های بلند مدت کمک کند

«حسن رزمیان مقدم» عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی هم در این باره به خبرنگار ایلنا گفت: مشکلات این چنینی مربوط به دولت است، چرا که مشکلات مرتبط به اجرا است نه تقنین قوانین، کمبود قانون برای این موضوعات نداریم. اگر مشکلی در اجرای قانون وجود دارد به کمیسیون ارجاع دهند، اما تاکنون این مشکلات به کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ارجاع داده نشده است. اگر هم ارجاع داده شده باشد در هیئت رئیسه مطرح نشده و به همین دلیل ما نمی‌دانیم که این موضوع ارائه نشده است.

این نماینده مجلس یادآور شد: با توجه به گرانی‌های اخیر و اینکه جامعه هدف مراکز توانبخشی و کاردرمانی معلولان هستند، باید مراکز بیایند و مشکلات خود را مطرح کنند و دولت نیز با وام‌های بلند مدت و سود کمتر به آن‌ها کمک کند.