آیا مکانیسم ماشه فعال می شود یا خیر؟

در آن دوره حسن روحانی بارها در تریبون های رسمی گفته بود که عراقچی همین امروز می تواند احیای برجام را امضا کند.اما امروز نه تنها احیای برجام در دستور کار نیست بلکه احتمالا پرونده ایران توسط شورای حکام به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع می شود. ایران در یک قدمی تصویب قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل است.پاسخ به این پرسش ضروری است که چرا بایدن تلاشی برای احیای برجام نمی کند؟گزارش پیش رو به آخرین فراز و فرودهای احیای برجام می پردازد:
خبرگزاری فرانسه نوشته است: «تشدید تنش‌ها بین نهاد ناظر هسته‌ای سازمان ملل و ایران در هفته جاری موجب شده رئیس‌جمهور آمریکا جو بایدن در وضعیت سختی قرار بگیرد.
رئیس‌جمهور آمریکا دوران ریاست‌جمهوری‌اش را با وعده برای بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ که دونالد ترامپ از آن خارج شده بود آغاز کرد. مذاکرات برای احیای این توافق از سه ماه پیش بر سر آخرین جزئیات دچار وقفه شده است.
«بدون حصول توافق- و با نزدیک‌تر شدن ایران به زمان گریز هسته‌ای- بایدن در معرض انتخابی سخت قرار گرفته است: او یا باید امتیازات بیشتری به تهران بدهد و توسط رقبای جمهوری‌خواهش در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره به ضعف متهم شود و یا باید مرگ مذاکرات را اعلام کند که این هم می‌تواند به ایجاد یک بحران جدید در خاورمیانه منجر شود.»
مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از سه ماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفت‌وگوها بارها تلاش کرده طرف‌های مختلف را به کند کردن روند مذاکرات و ایجاد مانع بر سر راه آن متهم کند.
کشورهای غربی و به ویژه آمریکا در ماه‌های گذشته، بعد از وقفه در مذاکرات وین، به رویه همیشگی خود در متوسل شدن به عملیات‌های روانی و رسانه‌ای جهت مقصرنمایی ایران و سلب مسئولیت از خود روی آوردند.
این کشورها ابتدا با متصل کردن موضوع مذاکرات به جنگ اوکراین ادعا کردند که روسیه مانع از پیشبرد گفت‌وگوها شده است.
بعد از آنکه «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه در جریان سفر «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه ایران تصریح کرد که موضوع درخواست ضمانت مسکو برای همکاری‌ با ایران پس از اجرای کامل برجام مانعی برای ادامه گفت‌وگوها نیست، کشورهای غربی به برجسته‌سازی یک موضوع ایران پرداخته و مدعی شدند درخواست تهران برای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های اصطلاحاً تروریستی مذاکرات را به بن‌بست کشانده است.
خبرگزاری فرانسه در تحلیل خود تلویحاً تأیید کرده که مشکلات داخلی دولت بایدن یکی از موانع انجام اقدامات لازم از سوی ایران برای بازگشت به برجام بوده است. این رسانه نوشته حتی در میان اعضای حزب دموکرات که هم‌حزبی‌های بایدن هستند هم بعضی‌ها صبرشان را از دست داده‌اند.
به عنوان مثال، «باب منندز»، رئیس‌ کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا روز پنجشنبه در بیانیه‌ای گفت: «دولت کی می‌خواهد اذعان کند که پیشروی‌های هسته‌ای ایران باعث شده بازگشت به برجام سال ۲۰۱۵ در راستای منافع راهبردی ایالات متحده نباشد؟»
سید صباح زنگنه، تحلیلگر مسائل غرب آسیا درباره تبعات قطعنامه آژانس علیه تهران معتقد است: «آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه با این قطعنامه‌ها آب درهاون می‌کوبند؛ این مسیر کنار گذاشتن برجام به زبان بی‌زبانی است و هیچ علامت مثبتی برای بازگشت به برجام نخواهد داشت».
به رغم موضع شفاف ایران در پاسخ‌گویی به ابهامات درباره «منشأ پیداشدن مواد رادیواکتیو در سه مرکز هسته‌ای اعلام‌نشده» و همکاری کامل برای «نمونه‌برداری از برخی مراکز هسته‌ای»، ساز ناکوک مدیر کل آژانس انرژی اتمی گمانه‌زنی‌ها درباره سیاسی بودن مواضع رافائل گروسی و ارتباط آن با سفر اخیر او به تلاویو و دیدار با نفتالی بنت، نخست وزیر رژیم صهیونیستی و فشار واشنگتن برای تغییر راهبرد آژانس در قبال ایران را تقویت می‌کند.
گروسی البته پنجشنبه در کنفرانس مطبوعاتی خود یک روز پس از تصویب قطعنامه، سیاسی خواندن اظهاراتش از سوی تهران را «عجیب» خوانده و گفته بود با اینکه «پنجره زمانی محدودی برای بازگشت به برجام وجود دارد و شرایط نیز تنش‌زا است»، اما او «تمام تلاشش» را برای احیای برجام خواهد کرد.
قطعنامه حالا روی میز شورای حکام، منتظر تصمیم تهران است و تهران اعلام کرده «ذره‌ای از مواضع خود عقب نشینی نمی‌کند». رای منفی چهارشنبه شب چین و روسیه به قطعنامه علیه ایران، احتمالاً به معنی وتوی قطعنامه در سازمان ملل در صورت ارسال احتمالی آن به شورای امنیت است با این حال اگر تلاش‌ها برای خروج برجام از بن بست مذاکرات به نتیجه نرسد و اگر کمای برجام باز هم طولانی‌تر شود، احتمالا اروپا پیش از ارسال قطعنامه به شورای امنیت، مکانیسم ماشه علیه تهران را فعال خواهد کرد و این نه تنها آینده اقتصاد ایران را با چالشی به مراتب بزرگ مواجه می‌کند، بلکه سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه و جهان را هم به بحران خواهد کشید. البته ایران هم اعلام کرده که از این تهدیدات ترسی ندارد و برای همه گزینه‌های احتمالی برنامه دارد و تلاش‌های دستگاه دیپلماسی هم مؤید این امر است.