جزئيات تازه از آواربرداری به روايت نماينده آبادان

روز نو :فاجعه ریزش ساختمان متروپل در حالی رخ داد که پس از حادثه پلاسکو کارشناسان نسبت به وجود ساختمان‌هایی با وضعیت مشابه هشدار داده بودند. با این وجود هشدارها جدی گرفته نشد و اقدامات لازم صورت نگرفت تا دوباره انسان‌های بی‌گناه به دلیل بی‌توجهی و بی‌کفایتی برخی جان خود را از دست بدهند. در روزهای اخیر مردم ایران نسبت به این موضوع واکنش‌های متفاوتی نشان داده‌اند و مطالبه اصلی آن برخورد قضائی و جدی با مقصران این حادثه تلخ و هولناک بوده است. «آرمان ملی» برای بررسی آخرین جزئیات این حادثه دلخراش با جلیل مختار نماینده مردم آبادان گفت‌وگو کرده است. مختار در این زمینه به «آرمان ملی» گفت: «شهرداری آبادان باید در این زمینه دستور توقیف ساخت این مجتمع را می‌داد و نباید اجازه می‌داد روند ساخت و ساز در این مجتمع ادامه پیدا کند که متأسفانه این اتفاق رخ نداده است. این در حالی است که سازمان نظام مهندسی هشدارهای لازم را به شهرداری داده بود. نهاد دوم سازمان نهاد مهندسی است که سه بار به شهرداری اخطار داده بوده اما شهرداری تمکین نمی‌کرده است. به همین دلیل این نهاد باید از طریق مراجع قانونی موضوع را پیگیری می‌کرده و مسئولان شهرداری را مجبور به پاسخگویی می‌کرده که این اتفاق نیز رخ نداده است. سازمان نظام مهندسی می‌توانست درباره این موضوع به نهادهای بالادستی شهرداری آبادان این گزارش را ارائه می‌داد تا نهادهای بالادستی با متخلفانی که در شهرداری حضور داشتند برخورد می‌کرد. متأسفانه سازمان نظام مهندسی تنها به نوشتن یک نامه اکتفا کرده و پیگیری‌های دیگر را انجام نداده که باید این کار را انجام می‌داد.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

پس از وقوع حادثه ريزش ساختمان متروپل در آبادان چه اقداماتي براي جلوگيري از آسيب بيشتر و کمک به آسيب ديدگان و قربانيان انجام شد؟

در زماني که حادثه متروپل در آبادان رخ داد بنده در تهران حضور داشتم به محض شنيدن خبر حادثه موضوعات مختلفي را پيگيري کرديم. در ابتدا ما با مديريت بحران وزارت کشور تماس گرفتيم و پس از آن از وزير کشور درخواست کرديم که امکانات لازم براي مديريت بحران را به منطقه اعزام کنند. از طرف ديگر ما تماس‌هايي با فوريت‌هاي پزشکي برقرار کرديم و درخواست کرديم اقدامات لازم در اين زمينه صورت بگيرد. بلافاصله دو بالگرد از فوريت‌هاي پزشکي و آمبولانس‌هايي که در دانشگاه علوم پزشکي مستقر بودند به منطقه اعزام شدند تا به آسيب ديدگان حادثه کمک کنند. بنابراين در اولين فرصت امکاناتي که لازم بود به منطقه گسيل شد تا به آسيب ديدگان حادثه کمک رساني شود. ما با هلال احمر و آقاي کوليوند نيز تماس گرفيتم و از هلال احمر خواستيم نيروهاي خود را به محل حادثه اعزام کنند و اقدامات لازم را در اين زمينه انجام بدهند که دستورات لازم داده شد. ما با سازمان بنادر کشور که داراي تجهيزات خوبي براي چنين مواقعي است نيز تماس گرفتيم و از آنها خواستيم که امکانات خود را در اختيار ما قرار بدهد. موضوع مهم ديگري که در اين زمينه در دستور کار قرار گرفت استفاده از تجربياتي بود که در حادثه پلاسکو به دست آمده بود. به همين دليل ما با شهردار تهران تماس گرفتيم و از آقاي زاکاني خواستيم در زمينه همکاري آتش نشاني تهران همکاري‌هاي لازم را با ما داشته باشند. آتش نشاني تهران نيز35 نيروي باتجربه و متخصص خود را با تجهيزات کامل به محل حادثه در آبادان اعزام کرد. مشکلي که در اين زمينه وجود داشت اين بود که به دليل وجود ريزگردها و آب و هواي نامساعد در آبادن امکان اينکه اين نيروهاي متخصص به صورت هوايي وارد آبادان شوند وجود نداشت و به همين دليل اين نيروها به صورت زميني به محل حادثه اعزام شدند. تلاش ما اين بود که کلانشهرهايي که درباره چنين حوادثي داراي تجربه بودند به محل حادثه اعزام شوند تا از تجربيات آنها استفاده شود. ما با دکتر قاليباف رئيس مجلس شوراي اسلامي نيز گفت‌وگو داشتيم که ايشان اين موضوع را در صحن علني مجلس مطرح کردند و دستورات لازم را به کميسيون عمران مجلس براي بررسي موضوع و کمک رساني به آسيب ديدگان صادر کردند.

آيا بررسي‌هاي کميسيون عمران از دلايل حادثه آغاز شده است؟ چه نتايجي داشته است؟

5نفر از اعضاي کميسيون عمران مجلس به‌همراه معاون مسکن وزارت راه و شهرسازي و رئيس سازمان نظام مهندس کشور و هيات‌مديره سازمان نظام مهندسي کشور در آبادان حضور پيدا کردند و از محل حادثه بازديد ميداني انجام دادند. پس از آن در محل ساختمان نظام مهندسي آبادان جلسه‌اي در همين زمينه برگزار شد و دستورات لازم داده شد. گروه‌هاي مستند ساز و خبرنگار در منطقه حضور دارند و همه مسائل را بررسي مي‌کنند و در اختيار افکار عمومي جامعه قرار مي‌دهند. بدون ترديد نتايج بررسي‌هاي کميسيون عمران مجلس در اختيار نمايندگان مجلس شوراي اسلامي قرار خواهد گرفت و اين موضوع در صحن علني مجلس شوراي اسلامي مورد بررسي قرار خواهد گرفت. واقعيت اين است که برخي از امکانات در استان خوزستان وجود نداشت و به همين دليل امدادگران با چالش‌هاي زيادي مواجه شدند.

برخي از نيروهاي مستقر در محل حادثه از کمبود امکانات امدادرساني گلايه داشتند. آيا نهادهاي مسئول، دولت و نهادهاي امدادرساني به موقع عمل کردند؟آيا مسئولان اهتمام جدي نسبت به ابعاد مختلف حادثه داشتند و تلاش‌هايي که انجام دادند چاره‌ساز بود؟

برخي از تجهيزات در محل حادثه وجود نداشت. در پيگيري‌هايي که ما انجام داديم به اين نتيجه رسيديم که برخي از ابزارهايي که براي امدادرساني لازم است حتي در استان خوزستان نيز وجود ندارد. به عنوان مثال ما به دستگاه بتن بر پي700 نياز داشتيم که تنها در استان‌هايي وجود داشت که داراي معادن بودند و در معادن از آنها استفاده مي‌شد. سازه‌هاي فروريخته در محل حادثه بزرگ و سنگين بود و به همين دليل اين نياز وجود داشت که اين سازه‌ها را از طريق بتن بر برش بدهند. متأسفانه اين تجهيزات در استان خوزستان وجود ندارد. با تلاش‌هايي که در اين زمينه صورت گرفت ما تنها موفق شديم دو دستگاه بتن بر را در صنايع فولاد خوزستان پيدا کنيم که اين دو دستگاه را به محل حادثه انتقال داديم. بااين وجود اين دستگاه‌ها براي ما کارساز نبودند و نتوانستيم از آنها استفاده کنيم. به همين دليل ما از وزارت صمت درخواست کرديم که يک‌دستگاه بتن بر را از معادن کشور در اختيار ما قرار بدهند. در اين زمينه لازم مي‌دانم از آقاي حسيني معاون پارلماني رئيس‌جمهور تشکر کنم که در کوتاه‌ترين زمان بررسي کردند و مشخص شد که در استان يزد چنين دستگاهي وجود دارد و به همين دليل اين دستگاه به محل حادثه در آبادان فرستاده شد. اينکه برخي مردم و امدادگران تا حدودي از وضعيت امکانات گلايه دارند صحيح است. به هر حال حادثه بزرگي رخ داده و مردم در اين حادثه عزيزان خود را از دست داده‌اند. نکته ديگري که در شرايط کنوني وجود دارد اين است که سازه‌هاي موجود وضعيت مطمئني ندارد و هر لحظه احتمال ريزش آنها وجود دارد که در صورت چنين اتفاقي احتمال افزايش شمار قربانيان وجود خواهد داشت. به همين دليل ما در مقابل جان مردم و امدادرسان مسئوليت داريم و نبايد شرايطي پيش بيايد که به دليل بي‌احتياطي و يا عملکرد نادرست تعداد قربانيان اين حادثه تلخ افزايش پيدا کند.

خطر ريزش سازه‌هاي موجود به چه اندازه جدي است و اين خطر به چه ميزان جان شهروندان آباداني را تهديد مي‌کند؟

برخي که از دور به ماجرا نگاه مي‌کنند اين سوال را مطرح مي‌کنند که چرا سازه‌هاي موجود را تخريب نمي‌کنند تا به افراد ديگري آسيب وارد نشود. اين در حالي است که ما هنوز احتمال مي‌دهيم فرد و يا افرادي زير آوار زنده باشند. به همين دليل تا زماني که اين احتمال وجود داشته باشد ما سازه‌هاي ديگر را تخريب نمي‌کنيم. حتي اگر احتمال داده شود يک نفر هم ممکن است زير آوار گرفتار شده باشد ما دستور تخريب سازه را صادر نمي‌کنيم تا آن فرد زنده را نجات بدهيم. اين نگاهي است که در شرايط کنوني بر وضعيت امدادرساني حاکم است و همه مسئولان آبادان و کشور به دنبال اين هستند که اميدها نسبت به زنده بودن برخي افراد در زير آوار را جدي بگيريم و آن را دنبال کنيم تا اطمينان حاصل شود. ما نمي‌توانيم اين ريسک را بپذيريم که در حالي که سازه‌ها وضعيت ناپايداري دارند دست به آواربرداري بزنيم و جان افراد ديگري را به خطر بيندازيم. به همين دليل ما بايد در مرحله نخست سازه‌ها را استحکام بدهيم و در يک وضيعت پايدار قرار بدهيم و پس از آن آواربرداري را انجام بدهيم.

در بررسي‌هايي که شما درباره دلايل وقوع اين حادثه انجام داده‌ايد به چه نتايجي دست پيدا کرده ايد؟ مقصر واقعي اين حادثه چه کساني هستند؟

در اين زمينه هنوز نمي‌توان پيشداوري کرد و اين موضوعي است که مراجع قضايي بايد به آن رسيدگي کنند. من در تذکر اضطراري خود در صحن علني مجلس سه نهاد و ارگان را مورد خطاب قرار دادم. نخست شهرداري است که در اين زمينه مقصر است. شهرداري آبادان بايد در اين زمينه دستور توقيف ساخت اين مجتمع را مي‌داد و نبايد اجازه مي‌داد روند ساخت و ساز در اين مجتمع ادامه پيدا کند که متأسفانه اين اتفاق رخ نداده است و در اين زمينه شهرداري کوتاهي کرده است. اين در حالي است که سازمان نظام مهندسي هشدارهاي لازم را به شهرداري داده بود. نهاد دوم سازمان نهاد مهندسي است که سه بار به شهرداري اخطار داده بوده، اما شهرداري تمکين نمي‌کرده است. به همين دليل اين نهاد بايد از طريق مراجع قانوني موضوع را پيگيري مي‌کرده و مسئولان شهرداري را مجبور به پاسخگويي مي‌کرده که اين اتفاق نيز رخ نداده است. سازمان نظام مهندسي مي‌توانست درباره اين موضوع به نهادهاي بالادستي شهرداري آبادان اين گزارش را ارائه مي‌داد تا نهادهاي بالادستي با متخلفاني که در شهرداري حضور داشتند برخورد مي‌کرد. متأسفانه سازمان نظام مهندسي تنها به نوشتن يک نامه اکتفا کرده و پيگيري‌هاي ديگر را انجام نداده که بايد اين کار را انجام مي‌داد. به هر حال سازمان نظام مهندسي نسبت به جان انسان‌ها تعهد دارد و به واسطه همين تعهد مي‌توانست اين موضوع را به صورت جدي پيگيري کند تا چنين فاجعه‌اي رخ ندهد. در صورتي که سازمان نظام مهندسي از اين راه به نتيجه نمي‌رسيد بايد نسبت به عملکرد شهرداري و مالک ساختمان متروپل به مراجع قانوني شکايت و به صورت قضايي موضوع را پيگيري مي‌کرد که متأسفانه در اين زمينه نيز کوتاهي صورت گرفته است. نهاد سومي که در وقوع اين حادثه نقش داشته اداره کل راه و شهرسازي استان خوزستان به عنوان نهاد عاليه نظارتي بوده که بايد نسبت به اين موضوع حساسيت بيشتري از خود نشان مي‌داده است. براساس ماده35 شهرداري و مالک بايد ملزم به گرفتن ناظر از سازمان نظام مهندسي مي‌شدند که اين اتفاق نيز رخ نداده است. در نتيجه اداره راه و شهرسازي استان خوزستان نيز به عنوان نهاد عالي نظارتي در اين زمينه کوتاهي کرده است. ما در آينده همه بررسي‌هاي لازم را در اين زمينه انجام خواهيم داد و مقصران اصلي حادثه را شناسايي مي‌کنيم و همه مقصران را به مراجع قانوني معرفي خواهيم کرد. سازمان نظام مهندسي گزارش سه ناظر خود را به شهرداري داده بوده که شهرداري نسبت به توقف ساخت اين مجتمع تمکين نکرده است. ما هنوز نمي‌توانيم به صورت قطعي در اين زمينه اظهارنظر و پيش‌داوري کنيم که در اين حادثه چه کساني مقصر بوده‌اند. بايد منتظر ماند تا تحقيقات نهايي در اين زمينه تکميل شود و نتيجه تحقيقات به نهادهاي نظارتي و مجلس شوراي اسلامي ارسال شود تا تصميم گيري‌هاي نهايي درباره مسببان اين حادثه در مراجع ذي‌صلاح گرفته شود.