گروه هفت، حمایت خود از ادامه مذاکرات را اعلام کرد
احیای برجام در انتظار چراغ سبزِ تهران
اگر بایدن هم‌اکنون به انتخابات میان‌دوره‌ای بدبین است، آن‌وقت تنها می‌شود پیامدهای زمانی را تصور کرد که ایران به قدرت هسته‌ای بدل شود و پای آمریکا به یک جنگ خاورمیانه‌ای دیگر کشیده شود. آمریکا می‌خواهد موضع امن در برابر ایران داشته باشد اما چنین چیزی امکان‌پذیر نیست.
روزنو :
روزنو :احیای برجام که از ابتدای شروع به کار دولت جدید به‌عنوان بزرگ‌ترین چالشِ وزارت امور خارجه و یک موضوع دارای اولویت اساسی مطرح‌شده بود، همچنان بی‌نتیجه مانده و آثار منفی آن بر زندگی روزانه شهروندان ایرانی، بیش‌ازپیش خود را به رخ می‌کشد. این در شرایطی است که باوجودآنکه بازگشت به برجام می‌تواند با توجه به پیوند مشخص آن با موضوع رفع تحریم‌ها، اثر مستقیم و اجتناب‌ناپذیری بر زندگی و معیشت مردم داشته باشد؛ دولت راه دیگری انتخاب کرده و با کم کردن توجه خود به این مسئله مهم، تسکین‌دهنده‌های پرمخاطره‌ای مانند تزریق نقدینگی از طریق افزایش پرداخت یارانه‌ها را جایگزین آن کرده است. از این منظر، شاید از دیدگاه مسئولان به شرایطی رسیده‌ایم که دیگر حتی دستیابی به توافقی احتمالی نیز برای ایران، دستاورد خاصی در بر نخواهد داشت. بااین‌وجود، بااینکه چشم‌انداز توافق نسبت به گذشته با ابهام بیشتری روبرو شده است، اما طرفین اروپایی همچنان بر مواضع خوش‌بینانه خود مبنی بر امکان تداوم گفت‌وگوهای هسته‌ای، پافشاری می‌کنند و به همین منظور از روز گذشته، انریکه مورا، نماینده ویژه خود را برای ارائه پیشنهادهای جدید به ایران، روانه تهران کرده‌اند. بر اساس گزارش‌ها، سفر انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین، برای رایزنی پیرامون وقفه ایجادشده در مذاکرات وین انجام‌گرفته و تا روز جمعه به طول می‌انجامد.
این در شرایطی است که در ادامه تلاش‌های طرفین اروپایی برای احیای برجام، روز گذشته مدیران منع اشاعه هسته‌ای گروه ۷ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، ایتالیا، کانادا و ژاپن) در بیانیه‌ای خواستار احیا و اجرای کامل توافق هسته‌ای با ایران شدند. به گزارش ایسنا، در بخشی از بیانیه این مدیران منع اشاعه هسته‌ای گروه7 آمده است: «ما حمایت خودمان از احیا و اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک را تکرار می‌کنیم. راه‌حل دیپلماتیک همچنان بهترین روش برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران است. ما طرفین مذاکرات برجام و همچنین تلاش‌های خستگی‌ناپذیر هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا را می‌ستاییم. ما از ایران می‌خواهیم که از فرصت حال حاضر بر روی میز جهت به پایان رساندن موفقیت‌آمیز مذاکرات استفاده و از تشدید فعالیت‌های هسته‌ای‌اش خودداری کند.»
وزارت خارجه آلمان نیز با انتشار بخش‌هایی از این بیانیه در سایت خود نوشت: «ما از ایران می‌خواهیم که تمامی تعهداتش ذیل توافق پادمانی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را حفظ و اجرا کند. ما همچنین از ایران می‌خواهیم تا تمامی اطلاعات لازم فراهم کند تا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بتواند بدون تأخیر بیشتر در خصوص مشکلات پادمانی برجسته شفاف‌سازی و آن‌ها را حل‌وفصل کند. جی۷ حمایت قوی خود نسبت به تعهد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال نظارت و راستی‌آزمایی حیاتی را ابراز و بر ماهیت فنی کار مستقل آژانس اتمی تأکید می‌کند. ما همچنین از تلاش‌های حرفه‌ای و بی‌طرفانه مدیرکل آژانس اتمی استقبال می‌کنیم. همکاری کامل و به‌جا توسط ایران ضروری است تا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به جامعه بین‌المللی اطمینان دهد که از تمامی مواد هسته‌ای در ایران استفاده صلح‌آمیز شود و در نهایت به فرجامی جامع‌تر برسند.»
در بخش دیگری از بیانیه مدیران منع اشاعه هسته‌ای گروه جی۷ آمده است: «ما دوباره نگرانی جدی خود در خصوص فعالیت‌های ادامه‌دار ایران در ارتباط با موشک‌های بالستیک که برای حمل تسلیحات هسته‌ای طراحی‌شده‌اند را ابراز می‌کنیم.» آن‌ها در این بیانیه مدعی شدند که ایران این فعالیت‌ها را در مغایرت با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل دنبال می‌کند و اضافه کردند: «برنامه فضایی ایران به این کشور توانایی آزمایش فناوری موردنیاز برای توسعه موشک‌های بالستیک ازجمله سیستم‌های پرتاب دوربرد را می‌دهد. ما از ایران می‌خواهیم تا به‌تمامی این فعالیت‌ها پایان دهد و به‌طور کامل از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل پیروی کند.»
در این بیانیه با بیان اینکه ما همچنین شدیداً نگران آنچه فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در و خارج از خاورمیانه ازجمله انتقال موشک و فناوری‌های موشکی، پهپادی و تسلیحات متعارف به بازیکنان دولتی و غیردولتی خوانده شده، هستیم، چنین اشاعه‌ای را برای منطقه بی‌ثبات عنوان و باعث تشدید تنش‌ها خوانده‌اند. در ادامه درخواست‌های این گروه آمده است: «ما از ایران می‌خواهیم تا تمامی فعالیت‌های مغایر قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را متوقف کند و از طرفین دعوت می‌کنیم تا نقشی سازنده در تشکیل صلح و ثبات منطقه‌ای داشته باشند.»در همین حال، انریکه مورا هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین، قرار است به‌زودی با مسئولان ایرانی در تهران گفت‌وگو کرده و پیشنهادهای جدیدی را به ایران ارائه دهد. ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز گذشته در یک کنفرانس خبری در مورد این پیشنهادها گفت: «ما با انریکه مورا از نزدیک در تماسیم. او پیام‌ها را منتقل می‌کرده است. ما از تلاش‌های او برای رساندن این مذاکرات به نتیجه‌ای موفقیت‌آمیز حمایت می‌کنیم. نمی‌خواهم درباره آنچه او از همکاران ایرانی خواهد شنید، پیش‌داوری بکنم یا چیزی را از حالا تشخیص بدهم. مسلماً پس از سفر او چیزهای بیشتری خواهیم دانست. ما امیدواریم بتوانیم این مذاکرات را به‌سرعت به سرانجام برسانیم. مطمئنیم اگر ایرانی‌ها بخواهند با حسن نیت پیش بروند و اجازه دهند کار را بر اساس پیشرفت چشم‌گیری که در طی ماه‌ها دیپلماسی سخت و پرزحمت ایجادشده بود جلو ببریم، می‌توانیم این مذاکرات را به‌سرعت به پایان برسانیم؛ اما باید منتظر باشیم و ببینیم که این گفت‌وگوها چطور پیش خواهد رفت.»سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا همچنین گفت: «مسلماً ما قرار نیست به‌طور علنی مذاکره کنیم. ما همکاری و هماهنگی نزدیکی با متحدان اروپایی‌مان داریم و انریکه مورا هم به‌نوبه خود پیام‌ها را منتقل می‌کند.» پرایس در ادامه در پاسخ به این سؤال که اگر این تلاش‌ها نیز بی‌نتیجه بمانند، آیا آمریکا مذاکرات را تمام‌شده اعلام خواهد کرد و به شکست آن اذعان خواهد کرد، توضیح داد: «ما تا زمانی که منافع ملی‌مان ایجاب کند، به دنبال بازگشتی دوجانبه به توافق هسته‌ای خواهیم بود. در حال حاضر، اینکه شاهد محدود شدن دوباره برنامه هسته‌ای ایران باشیم، شاهد اعمال دوباره محدودیت‌های قابل راستی‌آزمایی و دائمی بر ایران باشیم، در راستای منافع ملی ماست. اگر به نقطه‌ای برسیم که مزایای برجام در زمینه منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای به خاطر توسعه‌های هسته‌ای ایران از سال ۲۰۱۸ زائل شده است، آن‌وقت ما تجدیدنظرخواهیم کرد. ما همین حالا هم در موقعیتی قرار داریم که خودمان را برای هر دو سناریو آماده می‌کنیم - بازگشتی دوجانبه به پایبندی به برجام یا جایگزینی برای آن- و درباره هر دو مورد با متحدان و شرکایمان گفت‌وگو می‌کنیم.»از سوی دیگر، روز گذشته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در اظهاراتی گفت: «همچنان امیدوار هستیم که طبق جدول زمانی مناسب به توافق هسته‌ای با ایران دست یابیم.» به گزارش الجزیره، او گفت که ایران اطلاعاتی در خصوص فعالیت هسته‌ای خود به ما نداده است. گروسی همچنین گفت که پنجره توافق هسته‌ای با ایران ممکن است در هر لحظه‌ای بسته شود. این در شرایطی است که رافائل گروسی اسفند 1400 سفری به تهران داشت و در آن سفر طبق توافقی که با تهران انجام گرفت، قرار شد تا مبادله مدارکی که باید بین آژانس و ایران شود حداکثر تا خردادماه انجام و برای روز «باز اجرا» که از مفروضات مذاکرات وین است، حل‌وفصل شده و همان‌طور که در ۲۰۱۵ تصمیم‌گیری شده بود در مورد این مسائل هم نتیجه‌گیری شود.به‌هرروی سفر انریکه مورا به تهران، در حالی از روز گذشته آغازشده است که به عقیده ناظران سیاسی اگر اروپا خواستار آن است که از این اقدام جدید، نتیجه‌ای حاصل شو باید اتفاقی از نوع امتیاز دادن به ایران رقم بخورد. در همین زمینه، جهانبخش ایزدی کارشناس مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: «آقای مورا یا دستش خالی است یا پر است؛ اگر خالی است سفرش نشان می‌دهد آن‌ها تأکید بر مذاکره و تفاهم دارند برای اینکه در شرایط دیگری رفع موانع کنند. اگر هم دستش پر است، یعنی با ابتکار عمل بخواهند فرایند را احیا کنند و این نشان‌دهنده آن است که مذاکره همچنان اصالت دارد.»از سوی دیگر، به نظر می‌رسد که در حال حاضر، چالش اصلی و اولیه تهران با طرفین اروپایی، خارج کردن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست گروه‌های تروریستی آمریکا باشد. این اقدام اگر چه حرکتی نمادین به نظر می‌رسد اما از اهمیت بالایی برای تهران برخوردار بوده و به‌عنوان شرط مهمی برای ادامه مذاکرات به شمار می‌رود. در همین زمینه روزنامه نیویورک‌تایمز، ضمن بزدلانه خطاب کردن رویکرد بایدن در موضوع مذاکرات هسته‌ای با ایران، می‌نویسد: «قطعاً هیچ رئیس‌جمهوری، توانایی اجرای تمامی وعده‌های حزبش را ندارد اما بایدن حتی حاضر نیست که سیاست‌های رئیس‌جمهوری را که شکست داده است لغو کند و به بازاعمال سیاست‌هایی که رئیس‌جمهوری که به آن خدمت کرده یعنی اوباما، بپردازد. این مسئله بی‌معنی است چراکه در وهله اول دلیل خوبی برای قرار دادن سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی خارجی وجود نداشت. تا پیش از اقدام ترامپ در سال 2019 تا به حال نیروهای هیچ کشوری در لیست گروه‌های تروریستی خارجی قرار نگرفته بود. در آن زمان نیز تحریم‌های متعددی علیه سپاه پاسداران اعمال شده بود. حامیان این اقدام ترامپ نیز صراحتاً قبول کرده‌اند که هدف از این حرکت تنها رنج‌آور کردن روند سیاسی موردنیاز برای احیای توافق هسته‌ای با ایران توسط رئیس‌جمهور بعدی است.»این نشریه آمریکایی ادامه داده است: «حتی برخی مفسران که مخالف خروج نام سپاه از این فهرست هستند و باور دارند این اقدام باعث ناراحتی متحدان آمریکایی ازجمله اسرائیل و عربستان می‌شود؛ اذعان می‌کنند که این اقدام آمریکا کاری برای محدود کردن سپاه پاسداران انجام نمی‌دهد. ملموس‌ترین پیامد این اقدام ممانعت از ورود نیروهای اسبق سپاه به آمریکا بود اما بعید است که فرماندهان ایرانی که پیش‌تر هدف تحریم‌های دیگر قرارگرفته بودند، آمریکا را برای تعطیلات مدنظر داشته باشند.»نیویورک‌تایمز در انتهای گزارشش نوشت: «بحران با ایران باعث می‌شود که ائتلاف جهانی که به کمک بایدن برای دفاع از اوکراین تشکیل‌شده، تضعیف شود و این حاکی از یک سیاست فاجعه‌بار است. اگر بایدن هم‌اکنون به انتخابات میان‌دوره‌ای بدبین است، آن‌وقت تنها می‌شود پیامدهای زمانی را تصور کرد که ایران به قدرت هسته‌ای بدل شود و پای آمریکا به یک جنگ خاورمیانه‌ای دیگر کشیده شود. آمریکا می‌خواهد موضع امن در برابر ایران داشته باشد اما چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. بهتر است که بایدن کاری را که درست است انجام بدهد.»
