دردهای گران و داروهای کمیاب

روزنو :اگر این روزها گذرتان به داروخانه‌ها افتاده باشد، حتماً متوجه شده‌اید که اوضاع دارو به نسبت حتی چند ماه پیش بغرنج‌تر شده است، علاوه بر بالا رفتن قیمت‌ها، بسیاری از داروها نیز نایاب یا کمیاب شده‌اند! جوری که کمبود دارو با عبور از داروهای خاص حتی به معمولی‌ترین داروها نیز رسیده است. در این وضعیت، بیماران ناچار به سمت بازارهای غیررسمی دارو با قیمت‌های سرسام‌آور روی آورده‌اند.

در‌ حالی کمبود و گرانی دارو بیماران را سردرگم کرده است که مسئولان دولتی معتقدند کمبود دارویی در کشور وجود ندارد و اگر هم کمی اوضاع تغییر کرده قابل‌حل است و به‌راحتی می‌توان داروهای موردنیاز را در داروخانه‌های سراسر کشور پیدا کرد

کمبود دارو در ۱۰ تا ۱۵سال اخیر بی‌سابقه بوده است

با وجود این ادعا، اما آمارها و مشاهدات از مسائل دیگری حکایت دارند. برخی از داروسازان می‌گویند کمبود دارو در ۱۰ تا ۱۵سال اخیر بی‌سابقه بوده است. علاوه بر این، تشکیل صف‌های طولانی در مقابل برخی از داروخانه‌ها و بیماران سرگردان به دنبال یک یا چند قلم دارو خود مؤید این موضوع است که کمبود دارو کاملاً مشهود است و با انکار و حاشا حل نمی‌شود. علاوه بر بیماران سرگردان جلوی داروخانه‌ها، انجمن‌های مرتبط با بیماری‌های مختلف ازجمله بیماران خاص هرازگاهی از کمبودهای دارو بیماران خود می‌گویند. همین چند روز پیش «پناهی مهر عیسی لو»، دبیر انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی ایران با گلایه از وضعیت دارو این بیماران گفت: «بسیاری از بیماران مجبور هستند تا هفته‌ای سه مرتبه دیالیز شوند اما گرانی داروها سبب شده تا این افراد علاوه بر درد بیماری درد گرانی، کمبود داروها و سرگردانی بین داروخانه‌ها را نیز تحمل کنند.»

در سال‌های گذشته نیز هرازچندگاهی گرانی یا کمبود دارو پیش می‌آمد؛ اما شروع امسال با اعلام گرانی دارو آغاز شد. درست چند روز بعد از پایان تعطیلات نوروزی، یعنی در روز 18فروردین، محمود نجفی عرب، رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران اعلام کرد قیمت دارو طی هفته‌های آینده چند برابر می‌شود. این سخن به این معنی بود که موج گرانی دارو که سال گذشته آغاز شده، امسال شدت بیشتری می‌گیرد. در این میان، اماواگرهای حذف ارز چهارهزار200تومانی که کالایی‌سازی درمان را تشدید کرده نیز به مشکلات دارویی دامن زد تا مشکل دارو لاینحل‌تر از گذشته به نظر برسد.

پیش‌تر فعالان حوزه دارو، دلیل اصلی کمبود دارو در کشور را به تحریم‌ها گره می‌زدند، اما اکنون بسیاری بازار آشفته دارو را نتیجه سیاست‌های نادرست می‌دانند. همین دیروز سید علی فاطمی، نائب رئیس انجمن داروسازان ایران ضمن انتقاد از عملکرد وزارت بهداشت، این وزارتخانه را مقصر وضعیت موجود دانست. به گفته وی وزارت بهداشت زمانی که دارو را به داروخانه‌های دولتی و منتخب به‌صورت قطره‌چکانی تزریق می‌کند می‌گوید که کمبود دارو برطرف شده است، درحالی‌که مردم برای یافتن داروی موردنیاز خود سردرگم بوده و از این داروخانه به آن داروخانه در جستجو هستند.

کمبود دارو و اظهارات متناقض

آنچه در موضوع دارو اوضاع را مبهم و مه‌آلودتر جلوه می‌دهد، حرف‌های متناقض مدیران وزارت بهداشت، تکذیب مسائل روشن‌تر از روز آنان در حوزه دارو و همچنین بی‌برنامگی این وزارتخانه در تهیه داروست؛ به‌گونه‌ای که بیماران نمی‌توانند زمان و تاریخ مشخصی را برای حل مشکل دارویی خود متصور شوند.

به‌عنوان‌مثال، در فروردین همین امسال، «بهرام دارابی» رئیس سازمان غذا و دارو از افزایش شش برابری قیمت داروهای وارداتی و ۳۰ تا ۱۰۰درصدی داروهای تولید داخل خبر داد که این موضوع همان روز از سوی محمد هاشمی رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت تکذیب شد.

همچنین «مهدی رضایی» معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت از افزایش گرانی ۴۰درصدی ۵۶۰قلم دارو خبر در سال قبل خبر داد؛ اما وزارت بهداشت آن را به دولت قبل نسبت داد. این ادعا در حالی صورت می‌گیرد که دست‌اندرکاران صنعت دارو معتقدند که این افزایش قیمت‌ها در همین دوره و به دنبال عدم تخصیص ارز دولتی به دارو، اتفاق افتاده است.

باوجوداینکه بیماران کمبود و گرانی دارو را زندگی و آن را با پوست و گوشت خود لمس می‌کنند، اما بااین‌حال بهرام دارابی رئیس سازمان غذا و دارو در آخرین نشست خبری خود هرگونه گرانی دارو را تکذیب کرد و گفت: افزایش قیمت چند قلم دارو را نمی‌توان به‌کل بازار دارویی کشور تعمیم داد، چراکه این افزایش قیمت شاید مشمول پنج درصد بازار دارویی کشور باشد.

بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت نیز گفته بود که در کشور مشکل «گرانی» دارو وجود ندارد و با توجه به تأمین ارز برای مواد اولیه و دارو، تولید داخلی دارو تقویت می‌شود. در مورد داروهای ضروری، نیز هیچ مشکلی نیست.
محمد هاشمی، سخنگوی سازمان غذا و دارو بر اساس یک‌رویه معمول توپ کمبود و گرانی دارو را به زمین «دشمن» انداخت و گفت: «فضاسازی‌های مغرضانه دشمنان با محوریت شبکه‌های معاند و متأسفانه همراهی آگاهانه یا ناآگاهانه برخی افراد و جریان‌ها در داخل کشور به سمت دارو هدایت‌شده و کمبود و گرانی دارو، کلیدواژه و شاید رمز عملیات روانی آن‌ها شده است.»

اقرار به کمبود دارو در کشور

به‌رغم انکار و تکذیب مدیران وزارت بهداشت در مورد کمبود و گرانی دارو، همین دیروز سید علی فاطمی، نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با تأیید کمبود دارو در کشور گفت: «ازنظر ما زمانی در کشور کمبود دارو نداریم که تمامی اقلام دارویی موردنیاز در همه داروخانه‌های کشور موجود و در دسترس بیماران قرار بگیرد.» پیش‌تر نیز محمد مخبر در نامه‌ای به بهرام عین‌اللهی جو حاکم بر وضعیت دارویی کشور را بد و نگران‌کننده توصیف کرد و خواستار رسیدگی وزارت بهداشت به این مسئله شد.

چند روز پیش نیز، یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گران شدن دارو را حتمی خواند و ادعا کرد که در آینده کمبود و گرانی دارو خواهیم داشت لذا باید دست‌اندرکاران هر چه سریع‌تر ورود پیدا کنند. «مسعود پزشکیان» ادعا کرد: گران شدن دارو بدیهی است و حتی بدتر هم خواهد شد. دلیل آن‌هم تنها اختصاص پیدا نکردن ارز به دارو از بهمن سال گذشته نیست. وی توضیح داد: «پولی وجود ندارد که بخواهند اختصاص دهند. بودجه بسته‌شده و درآمدها هم مشخص است پس از کجا می‌خواهند ریال پرداخت کنند؟»

عدم دسترسی بیماران به دارو به دلیل کمبود یا گرانی دارو در حالی است بسیاری از اقلام دارویی تحت پوشش بیمه‌ها نیز نیست و این موضوع مصیبت دوچندان را برای بیماران ایجاد کرده است. این در حالی است که کارشناسان حوزه سلامت بر این باورند منطقی‌ترین راه برای کاهش هزینه‌های درمانی بیماران در بخش دارو، تقویت بنیه مالی سازمان‌های بیمه‌گر است.