طرفداران طرح محدودسازی اینترنت جدی‌تر شدند
پیامدهای ماجرای سیسمونی برای طرح صیانت
پس از انتشار تصاویری از حضور خانواده رئیس مجلس در کشور ترکیه و حواشی خرید سیسمونی برای نوه‌اش از این کشور طرح صیانت از فضای مجازی مجدداً به نگرانی‌ها در جامعه دامن زد.
روزنو :
روزنو :هرچند که کاربران به طنز و کنایه ماجرای سفر خانواده قالیباف را طرح صیانت ربط می‌دادند اما گویا پیش‌بینی آن‌ها درست از آب درآورد. یک نماینده مجلس می‌گوید واکنش‌هایی با عنوان سیسمونی گیت به سفر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس یازدهم حاوی این پیام است که مجلس باید بر پیگیری طرح صیانت اصرار کند. این اظهارات واکنش‌هایی را به دنبال داشته است. احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار می‌نویسد منظور او از طرح صیانت نه محدودسازی اینترنت بلکه قطع کامل اینترنت ایران است. طرح صیانت تا کنون با واکنش‌های شدید افکار عمومی روبه‌رو شده بود و برخی کاربران می‌گفتند به‌جای طرح صیانت از فضای مجازی نام طرح را باید به طرح صیانت از مسئولان تغییر داد.
شبکه‌های افشاگر
پس از انتشار تصاویری از حضور خانواده رئیس مجلس در کشور ترکیه و حواشی خرید سیسمونی برای نوه‌اش از این کشور طرح صیانت از فضای مجازی مجدداً به نگرانی‌ها در جامعه دامن زد. در همان روزهای نخست حواشی پیش‌آمده برای رئیس مجلس، برخی کاربران به کنایه پای طرح پرحاشیه صیانت از اینترنت و فضای مجازی را به میان می‌آوردند. این دسته از کاربران معتقد بودند این طرح تنها یک هدف دارد و آن ایجاد اختلال از سوی مجلس و دولت در گردش اطلاعات است چراکه به‌رغم وجود محدودیت‌ها در انتشار و اطلاعات، شبکه‌های مجازی به‌طور نسبی توانسته‌اند موارد تخلف و فساد را به جامعه منتقل کنند. انتشار فهرست املاک نجومی در دوره شهرداری محمدباقر قالیباف یکی از این موارد بود که در سال‌های گذشته بسیار واکنش‌برانگیز بوده است.
سیسمونی گیت و پیام پیگیری طرح صیانت
حالا برخی طرفداران پروپاقرص طرح صیانت از فضای مجازی در مجلس واکنش‌ها را دلیلی برای پیگیری طرح صیانت در مجلس می‌دانند. احمد حسین فلاحی، عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت در مجلس در گفت‌وگو با پایگاه خبری انتخاب گفته: این اتفاق دارد این پیام را می‌دهد که مجلس باید روی طرح خود مصر باشد و این موضوع را پیگیری کند!
او ادامه داده: «مشخص است که فضای مجازی رهاشده، به تعبیر مقام معظم رهبری، هیچ‌گونه تعهدی درباره اینکه چه مطالبی منتشر می‌کنند، ندارد که باید این امر پیگیری شود. پلیس فتا هم یک ظرفیتی دارد و هر روز نمی‌تواند برای هر مطلبی اقدام کند. قطعاً فضای مجازی نقش اول را داشته است. این اتفاق دارد این پیام را می‌دهد که مجلس باید روی طرح خود مصر باشد و این موضوع را پیگیری کند. این اولین بار نیست که این اتفاق رخ‌داده است.» او اضافه کرده: «من امیدوارم با این قضیه که اتفاق افتاده است هیات‌رئیسه تصمیم جدی‌شان را بگیرند و همان‌طور که طرح صیانت در کمیسیون مشترک در حال بررسی بود، کمیسیون را آزاد بگذارند تا کارش را انجام دهد. ازنظر قانونی طرح صیانت همچنان در اختیار کمیسیون مشترک است، همین را بگذارند تا کارش را انجام دهد.» فلاحی می‌گوید: «قسمتی از واکنش‌ها نسبت به این سفر بزرگنمایی است و در هشدارهای گذشته حضرت آقا هم اشاره‌ای به این موضوع بود.»
طرح صیانت به دنبال محدودیت یا قطع کامل اینترنت در ایران؟
در رابطه با این اظهارات، احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار می‌نویسد: «تاکنون مدافعان طرح صیانت مدعی بودند که این طرح محدودیتی در فضای مجازی پدید نمی‌آورد و فقط آن را سامان می‌دهد. سخنان آقای فلاحی اما نشان می‌دهد که منظور افرادی مانند وی از طرح صیانت، نه‌فقط ایجاد محدودیت بلکه قطع کامل اینترنت در ایران است. طبعاً وقتی هدف، پیشگیری از درز خبرهایی مانند سفر خانوادۀ آقای قالیباف به ترکیه باشد، این کار جز با قطع کامل دسترسی عموم به اینترنت ممکن نیست زیرا اگر حتی «اینترنت بومی» هم به قوت یک «چراغ‌موشی» در یک کشور مجاز و آزاد باشد، بازهم پیشگیری از درز خبرها و جنجال بر سر آن‌ها غیرممکن خواهد بود!»
دیروز مسدودسازی تلگرام، امروز مسدودسازی اینترنت؟
تلاش برای محدودسازی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی نخستین بار فقط در طرح صیانت خلاصه نمی‌شود. این تلاش‌ها در سال‌های گذشته خود را با فیلتر کردن پیام‌رسان‌ها را نشان داده است. فیلترینگ پیام‌رسان تلگرام که در پی گسترش استفاده از اینترنت تلفن همراه در ایران انجام شده بود را می‌توان یکی از این نمونه‌ها یاد کرد. تصور بسیاری افراد بر آن است که در نتیجه بی‌تأثیر بودن سیاست فیلترینگ، مخالفان گردش اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی حالا دست‌به‌کار شده‌اند تا اینترنت را از سرچشمه آن مختل کنند.
40درصد مردم از تلگرام استفاده می‌کنند
فیلترینگ پیام‌رسان اینترنت در سال 97 با هدف دعوت به مردم از اپلیکیشن‌های داخلی مثل سروش انجام شده بود؛ اما کاربران تلگرام به‌جای رغبت به شبکه‌هایی که از سوی دستگاه‌های دولتی حمایت می‌شدند واتساپ را جایگزین تلگرام کرد. ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) در گزارشی می‌گوید: در آذرماه 94، 16.6درصد ایرانیان از پیام‌رسان واتساپ استفاده می‌کرده‌اند و طی نظرسنجی‌های ایسپا در فروردین 97، قبل از اعمال سیاست فیلترینگ تلگرام میزان استفاده از واتس‌آپ 11.9درصد بوده است. بعد از فیلتر تلگرام و کاهش 10درصد کاربران آن، میزان استفاده از واتس‌آپ 12درصد افزایش یافته و به 25درصد رسید و این روند صعودی ادامه پیدا کرد تا جایی که در آخرین نظرسنجی ایسپا در تیر 1400 میزان استفاده از واتس‌آپ به 71.4درصد رسیده است. آمار و ارقام منتشر شده از سوی ایسپا همچنین حاکی از آن است که مردم علاوه بر واتساپ همچنان از تلگرام نیز استفاده می‌کنند.
به روایت مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران «به دلیل سیاست‌های فیلترینگ در اردیبهشت 1397، میزان افرادی که از این اپلیکیشن استفاده می‌کردند در نظرسنجی خرداد 97 ایسپا این رقم به 49.5درصد کاهش یافت. در بهمن 1399، 36.3درصد مردم گفته‌اند از تلگرام استفاده می‌کنند؛ اما طبق آخرین نظرسنجی ایسپا در تیر 1400، 40.4درصد افراد بالای 18سال کشور بیان کرده‌اند همچنان از تلگرام استفاده می‌کنند.»
سرعت رو به کاهش اینترنت در دولت رئیسی
با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی در ایران، سرعت اینترنت در ایران روند کاهشی داشته است. افزایش هزینه بسته‌های اینترنت توسط اپراتورها نیز دولت را در مظان اتهام قرار داده است که از حالا به پیشواز اجرای طرح صیانت رفته است. عیسی زارع پور وزیر ارتباطات با تأکید بر اختیار دولت در جریان قانون‌گذاری، گفت: «ما چیزی به نام طرح صیانت نداریم و هر زمان مجلس طرحی را در زمینه فضای مجازی تصویب کرد می‌توانیم آن را ببینیم. مجلس مخیر است که قانون‌گذاری کند.» اواخر سال گذشته کاهش سرعت اینترنت با انتقادات تندی روبه‌رو شده بود تا جایی که برخی آن را با سرعت اینترنت افغانستان پس از روی کار آمدن طالبان در این کشور مقایسه کردند. در طی روزهای گذشته برخی سرعت ایران را با سرعت اینترنت در اوکراین مقایسه کردند و می‌گفتند سرعت اینترنت در کشوری که در وضعیت جنگی به سر می‌برد چهار برابر ایران است؛ اما وزارت ارتباطات همواره در دفاع از عملکرد خود این قبیل ادعاها را رد کرده است. مهدی سالم سخنگوی این وزارتخانه در توییتر نوشت: در ماه جاری ایران با ۶ پله صعود به رتبه ۷۴ رسیده و کشور اوکراین با ۵۱پله سقوط به رتبه ۱۱۶ در دنیا تبدیل‌شده است. با وجود ادعای افزایش شش پله‌ای در سرعت اینترنت ایران کاربران همچنان سرعت اینترنت را کند می‌دانند و این اظهارات را صحیح نمی‌دانند.
از درخواست استعفا برای وزیر تا ادعای قطب توزیع اینترنت در منطقه
درعین‌حال گرانی اینترنت در حال حاضر صدای برخی نمایندگان مجلس را درآورده است.
رضا حاجی‌پور، نماینده مردم آمل در مجلس در جلسه علنی دیروز مجلس در تذکر شفاهی خطاب به وزیر ارتباطات تأکید کرد: قرار بود کیفیت، سرعت و امنیت داده‌های فضای مجازی برای مردم فراهم شود، اما افزایش قیمت بسته‌های اینترنتی توان مردم و کسب‌وکار کاربران فضای مجازی را دچار چالش کرده است. هرچه سریع‌تر باید این معضل حل شود. علی موسوی ملکان نیز در انتقادی تند نسبت به گرانی اینترنت، در توییتر نوشت: قیمت بسته‌های اینترنتی با حقوق وزیر همسان است، اما با حقوق دانشجو و خانواده دانش‌آموز خیر. او به وزیر ارتباطات گفت که اگر نمی‌تواند مشکل را حل کند، استعفا بدهد. در چنین وضعیتی وزیر ارتباطات مدعی شده که وزارتخانه‌اش در حال برنامه‌ریزی برای تبدیل جمهوری اسلامی به قطب توزیع اینترنت در منطقه است.
