درياچه اروميه يك گام تا خشكي و منشأ ريزگرد

روزنو :درياچه اروميه، به عنوان يکي از ذخاير آبي و زيستگاه ارزشمند پرندگان و جانوران کشور با صرف هزاران ميليون تومان وضعيت خوبي ندارد و پس از 6 سال که از آغاز ساخت تونل انتقال آب مي‌گذرد، هر روز خشک‌تر مي‌شود. آخرين تصاوير ماهواره‌اي از اين درياچه نشان از وضعيت وخيم آن دارد، به نحوي که با خشکسالي کامل و تبديل شدن به يک شوره‌زار يا محل منشاء بروز ريزگرد تنها يک قدم فاصله دارد. در ابتداي دولت حسن روحاني و با ضمانت اجرايي سازمان حفاظت محيط زيست، ستاد احياي درياچه اروميه تشکيل شد. در پي آن تشکيل ستاد احياي درياچه اروميه در اولين جلسه هيات دولت در سال 1392 مطرح و درياچه اروميه در قالب طرح‌هاي ستاد احيا قرار گرفت و مقرر شد ظرف مدت 10 سال (از 1394) درياچه به تراز اکولوژيک خود برسد.

بخش جنوبي در آستانه خشکي کامل

تاکنون 15 هزار ميليارد تومان براي احياي اين درياچه هزينه شده است، اما براي پي بردن به آخرين وضعيت اين درياچه يا بازخورد پولي که هزينه شده، بايد صحبت‌هاي نااميد کننده معاون فني حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي را بخوانيم تا پي ببريم که وضعيت اين درياچه مانند عکس‌هاي ماهواره‌اي آن چقدر اسفبار است. حجت جباري با بحراني خواندن وضعيت فعلي درياچه اروميه گفته است: «با ادامه روند فعلي امسال بخش جنوبي درياچه اروميه را از دست مي‌دهيم.» وي با بيان اينکه در سال‌هاي اخير وضعيت درياچه اروميه بهبود نسبي داشت، افزود: «متأسفانه به دليل کاهش بارش‌ها و نيز عدم تأمين حقابه مورد نياز به همراه عدم اتمام برخي طرح‌هاي احياي وضعيت درياچه اروميه مجدداً به وضعيت بحراني‌تر تبديل شده است. اگر روند کاهش آب ورودي به درياچه اروميه ادامه يابد امسال بخش بيشتر درياچه اروميه به خصوص بخش جنوبي را از دست مي‌دهيم، در حال حاضر سطح درياچه اروميه 1270. 77 متر است که در مقايسه با سال گذشته 66 سانتي‌متر کاهش سطح تراز داشته است.» معاون اداره کل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي با بيان اينکه در سال آبي جاري از 3. 4 ميليارد مترمکعب حقابه درياچه اروميه، 700 ميليون مترمکعب به سوي درياچه رهاسازي شده‌است، ادامه داد: «تا يک‌ماه در صورت ذوب شدن برف‌ها و رهاسازي منابع آبي ذخيره شده فرصت براي آبگيري درياچه وجود دارد که بررسي نشان مي‌دهد ميزان آبگيري و وضعيت درياچه نسبت به سال قبل وضعيت خوبي نخواهد بود.»

چشم به آسمان براي احيا؟‌

اين گفته‌ها در شرايطي مطرح مي‌شود که در سال 99 بيش از يک ميليارد و 425 ميليون مترمکعب آب به‌عنوان حقابه به درياچه سرازير شد و پارسال به‌غير از چندين نوبت رهاسازي از سدهاي استان که در فصل بهار انجام گرفت، به دليل خشکسالي و کاهش ذخاير آب و برف، رهاسازي آب سدها با هدف تامين آب شرب و کشاورزي در تابستان متوقف شد و اين موضوع سبب کاهش چشمگير حجم و وسعت درياچه اروميه گرديد و اين ادعا را که درياچه تنها با نزولات جوي و آب‌هاي رهاسازي شده، جاني گرفته است، تقويت کرد. در همه اين سال‌ها که ستاد احياي درياچه اروميه شکل گرفت، به‌رغم ميلياردها تومان بودجه مصوب، کمک‌هاي ميليون دلاري‌ ژاپن هم‌از راه رسيد. اما کارشناسان معتقدند؛ با نگاهي به وبسايت طرح مي‌توان دريافت که حاصل اين تلاش بين‌المللي براي درياچه اروميه چندين مورد گزارش‌ درباره پايش و بررسي اثربخشي تکنيک‌هاي به‌زراعي و به‌نژادي براي کاهش برداشت آب با مشارکت جوامع محلي است و مشخص نيست اين طرح بين‌المللي چه ميزان در بهبود تالاب‌ها و از جمله درياچه اروميه موثر بوده است.