کاهش زاد و ولد در ایران

 این در حالی است که متأسفانه علیرغم اینکه در دنیا با توجه به آموزش‌ها و قوانین، سن ازدواج و سن مادر شدن از قوانین تبعیت می‌کند و اکثر کشورها سن بالای 18 سال را برای ازدواج و فرزند آوری مناسب می‌دانند، اما در ایران همچنان کودکان زیر 13 سال با اذن پدر و اجازه دادگاه پای سفره عقد می‌نشینند و مهر مادر شدن و مطلقه شدن را بعضاً تا قبل از 18 سالگی در شناسنامه خود ثبت می‌کنند. متخصصان و کنشگران حوزه زنان، جامعه شناسان و روانشناسان درباره تبعات کودک همسری و تولد نوزاد از کودکانی که مادر شده‌اند، هشدار داده و می‌دهند، اما بر اساس گزارش سازمان ثبت احوال کشور، سال گذشته ۱۴۷۴ نوزاد از مادرانی متولدشده‌اند که بین ۱۰ تا ۱۴ سال بوده‌اند و ۶۹ هزار و ۱۰۳ نوزاد از مادران گروه سنی ۱۰ تا ۱۹ ساله متولدشده‌اند که گروه سنی پرخطر محسوب می‌شوند. آنچه در آمار سال 1400 باعث تأسف است اینکه آمار طلاق دختران زیر 18 سال نسبت به سال 99 افزایش‌یافته و دختران زیادی هستند که کمتر از 18 سال دارند و ازدواج دوم را در شناسنامه خود ثبت کرده‌اند. بر اساس آمار، میانگین سن طلاق برای زنان در کل کشور حدود ۳۳ سال است، اما سن طلاق برای متولدان دهه ۷۰؛ ۱۸ سال و برای نیمه اول دهه ۸۰ به حدود ۱۵ سال رسیده است.
آمار فرزند آوری
سال گذشته یک‌میلیون و ۱۰۶ هزار و ۷۲ نوزاد در کشور متولد شدند که در مقایسه با سال ۱۳۹۹ از کاهش بسیار ناچیزی برخوردار بود و به این ترتیب روند کاهش موالید در ایران متوقف شد.
به گزارش همشهری آنلاین، بر اساس آمارهای رسمی موالید ۱۴۰۰ سازمان ثبت احوال، از مجموع متولدان سال گذشته ۵۷۱ هزار و ۲۵۶ پسر و ۵۳۴ هزار و ۸۱۶ دختر بودند که نسبت جنسی ۱۰۶.۸ را نشان می‌دهد. یعنی در مقابل تولد هر ۱۰۰ نوزاد دختر ۱۰۶.۸ نوزاد پسر به دنیا آمده‌اند. همچنین طی سال گذشته ۶۹ هزار و ۱۰۳ نوزاد از مادران گروه سنی ۱۰ تا ۱۹ ساله متولد شدند که گروه سنی پرخطر محسوب می‌شوند. در همین حال ۱۴۷۴ نوزاد از مادرانی متولدشده‌اند که خودبین ۱۰ تا ۱۴ سال داشته‌اند. بنابراین گزارش، بیش‌ترین تولد از مادران گروه سنی ۳۰ تا ۳۴ ساله با مجموع ۳۰۱ هزار و ۳۶۹ نوزاد به وقوع پیوست. پس‌ازآن مادران گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ بودند که در مجموع ۲۸۳ هزار و ۲۴۱ نوزاد به دنیا آوردند. مادران گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ ساله نیز در مجموع ۱۹۶ هزار و ۴۰۲ نوزاد به دنیا آوردند. سال گذشته همچنین ۴۷ هزار و ۵۹۸ هزار تولد از مادران گروه سنی ۴۰ تا ۴۴ ساله متولدشده‌اند که نسبت به سال گذشته از افزایش ۷ درصدی برخوردار است. در گروه سنی ۴۵ تا ۴۹ ساله نیز طی سال گذشته ۳۷۵۶ زن صاحب فرزند شدند که میزان فرزند آوری این گروه پرخطر نسبت به سال گذشته ۱۲ درصد افزایش‌یافته است. میزان فرزند آوری مادران گروه سنی ۵۰ تا ۵۴ ساله نیز در سال گذشته ۲۵۵ فرزند بوده است. براساس جدول آماری سازمان ثبت احوال، میزان زادوولد در ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۰ نسبت به ماه‌های پایانی سال ۱۳۹۹ در همه گروه‌های سنی شتاب گرفته است که به نظر می‌رسد تحت تأثیر سیاست‌های تشویقی و امتیازات اقتصادی در نظر گرفته‌شده برای اقشار فقیر باشد.
بر اساس اطلاعات سازمان ثبت احوال کشور، سال گذشته ۵۳۶ هزار و ۱۰۹ نفر در کشور فوت کردند که سهم فوت مردان ۲۹۸ هزار و ۵۲۸ نفر و سهم فوت زنان ۲۳۷ هزار و ۵۸۱ نفر بود.
براساس داده‌های سازمان ثبت احوال، تفاضل آمار زادوولد و مرگ‌ومیر سال گذشته ۵۶۹ هزار و ۹۶۳ نفر به جمعیت کشور اضافه شدند و میزان رشد طبیعی جمعیت هفت‌دهم درصد بود.

افزایش آمار طلاق افراد زیر 18 سال
‌براساس آمار سازمان ثبت احوال، ازدواج دختران کمتر از ١٥‌ساله در سال ٨٣، نزدیک به ٣٠هزار ٣٠٠ مورد بوده است که این رقم در سال ٩٣ به ٤٠هزار ٤٠٤ مورد افزایش‌یافته است. همچنین هزار ٥٧٢ مادر کمتر از ١٥‌ساله در سال ٨٣ به ثبت رسیده که در سال ٩٣ این رقم به هزار ٧١٣ نفر افزایش‌یافته است.
به گزارش شرق، بر اساس نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ و پیش‌بینی‌های جمعیتی متکی بر آن، تعداد رویداد ازدواج و طلاق در پاییز ۱۴۰۰ به ترتیب برابر ۱۴۴ هزار ۶۷۹ و ۵۰ هزار ۳۵۷ مورد بوده است که نسبت به فصل قبل به ترتیب ۷.۲ و ۱.۱ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل به ترتیب ۱۰.۲ و ۵.۱ درصد افزایش‌یافته است. به‌طورکلی، میانگین سن در اولین ازدواج در مناطق شهری همواره بالاتر از مناطق روستایی بوده است. در پاییز ۱۴۰۰، میانگین سن در اولین ازدواج در مردان ۲۷.۸ سال و در زنان ۲۳.۶ سال بوده است. همچنین میانگین سن در زمان ازدواج برای پاییز ۱۴۰۰ در مردان ۳۰.۳ سال و در زنان ۲۵.۲ سال بوده است.
‌در پاییز ۱۴۰۰ به ترتیب تعداد سه هزار و هشت‌هزار و ۲۳۵ مورد ازدواج پسر و دختر کمتر از ۱۵ سال سن ثبت‌شده است. بیش‌ترین ازدواج مردان در بازه سنی ۲۰ تا ۲۹ سال برابر ۸۱ هزار ۴۱۷ مورد بوده است. این رقم برای زنان نیز در بازه سنی ۲۰ تا ۲۹ سال برابر ۶۰ هزار ۸۸۱ مورد بوده است.‌ به‌طورکلی روند رو به رشد میزان طلاق از نیمه دهه ۸۰ پیش‌رونده بوده است. به‌طور نمونه درحالی‌که آمار کلی طلاق در سال ۸۴، بیش از ۸۴ هزار ۲۴۱ مورد بوده است، تنها یک سال بعد در سال ۸۵ با ۱۰ هزار مورد افزایش به ۹۴ هزار ۳۹ مورد می‌رسد و به این روند افزایشی ادامه می‌دهد تا در سال ۸۶ به ۹۹ هزار ۸۵۲ مورد می‌رسد و درنهایت در سال ۸۷ مقاومت عدد صد هزار را هم می‌شکند و به ۱۱۰ هزار ۵۱۰ مورد می‌رسد. بر اساس آمار ثبت احوال و مرکز آمار ایران، آمار طلاق در سال ۱۳۸۸ به عدد ۱۲۵ هزار ۷۴۷ مورد، در سال ۱۳۸۹ به ۱۳۷ هزار ۲۰۰ مورد و در سال ۱۳۹۰ به ۱۴۲ هزار ۸۴۱ مورد می‌رسد و این روند افزایشی تا امروز ادامه دارد. آمار طلاق که در دهه ۶۰ و تا نیمه دهه ۷۰ در میانگین عدد ۳۰ تا ۳۷ هزار مورد مانده بود، از حدود سال ۱۳۷۶ شتاب درخورتوجهی گرفت. اگر یک دهه ۷۰ – ۷۱ یا ۷۲ را در نظر بگیریم که در ۱۵‌سالگی ازدواج‌کرده و طلاق گرفته است، باید به آمار سال‌های ۸۵ به بعد نگاه کنیم و روند رشد این طلاق‌ها بررسی شود، سهم ازدواج‌های زودهنگام و ناکام این گروه‌های سنی به خوبی دیده می‌شود که متأسفانه همچنان هم ادامه دارد و به دهه هشتاد هم رسیده است.

تبعات ازدواج زودهنگام
دختری که در سن ۱۵ سالگی یا کمتر ازدواج‌کرده و تجربه یک ازدواج و یک طلاق را در زندگی دارد، در شروع ۱۸ سالگی خود را در ابتدای مسیر می‌بیند و احساس شکست یا خسران کمتری نسبت به افرادی دارد که در سنین بالاتر طلاق می‌گیرند. موارد بسیار زیادی از دختران در آمارهای ثبت احوال وجود دارد که در ۱۸ سالگی و درحالی‌که هنوز به سن قانونی نرسیده‌اند ازدواج دومشان را ثبت می‌کنند.
طبق سرشماری سال ۹۵ که می‌توان اعداد آن را به نسبتی تا امروز نسبت داد، ۲۶ درصد زنان بدون همسر به دلیل طلاق شاغل و هفت درصد آن‌ها بی‌کار هستند و نزدیک به نیمی از آن‌ها خانه‌دار هستند و توضیحی در مورد منابع درآمدی خود نداده‌اند. شش درصد محصل بوده‌اند و شش درصد دارای درآمد بدون شغل و هفت درصد هم مابقی و سایر قیدشده است.

مطلقه‌های زیر ۱۸ سال
مراجع قضائیه و خانواده همواره با زنانی مواجه بوده‌اند که برای طلاق اول یا دوم خود مراجعه کرده‌اند، اما همراه والدین خود هستند چراکه هنوز زیر ۱۸ سال هستند و حتی پس از طلاق و حداقل تا پایان ۱۸ سالگی باید تحت تکفل پدر باقی بمانند. این عدد درگذشته رقم بیشتری داشته که اگرچه در چند سال اخیر روند کاهشی دارد، اما همچنان تعداد طلاق‌های زیر ۱۸ سال قابل‌توجه است. اگر حداقل پنج سال اخیر را مرور کنیم متوجه تغییر آمار می‌شویم. در سال ۹۶ تعداد دختران کمتر از ۱۵ سال طلاق گرفته هزار و ۴۸ مورد بوده که این رقم در سال ۹۹ به ۷۳۴ مورد رسیده و تا پایان پاییز ۱۴۰۰ بیش از ۶۱۰ مورد بوده است. همچنین تعداد زنان طلاق گرفته در گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال در سال ۹۶، بیش از ۱۶ هزار و ۷۹۰ مورد بوده که این عدد در سال ۹۹ به ۱۴ هزار و ۲۱۶ مورد رسیده است. این عدد تا پایان پاییز ۱۴۰۰ به ۱۰ هزار و ۵۵۵ مورد رسیده است. درواقع این تعداد قابل‌توجه از دختران گروه سنی بین ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۰ که عموماً بین سه گروه سنی کمتر از ۱۵ سال، ۱۵ تا ۱۹ سال و ۲۰ تا ۲۴ سال ازدواج‌کرده‌اند، تبدیل به شگفتی آمار طلاق در نیمه دوم دهه ۸۰ تا امروز شده‌اند. در آمارها مشاهده می‌شود که هرچه زن در هنگام ازدواج جوان‌تر باشد، سرعت ازدواج مجدد او پس از طلاق بیشتر است؛ به‌عنوان‌مثال متولدین نیمه اول دهه ۸۰ در سال ۹۷ پس از حدود پنج ماه از گذشت طلاق، ازدواج‌کرده‌اند؛ درحالی‌که برای زنان مسن‌تر این زمان بیش از یک سال بوده است. طبق آمار بهزیستی، ازدواج مجدد در متولدین دهه ۷۰ بیشتر از متولدین دهه ۵۰ و ۶۰ است؛ همان‌طور که طلاق در بین آن‌ها بیشتر مشاهده می‌شود.