دانش آموزان در صف تحقیر
ویدیو قیچی کردن موی دانش‌آموزان در سر صف که به‌تازگی شبکه‌های اجتماعی را درنوردید، واکنش‌های زیادی را هم از سوی مردم، هنرمندان و کاربران شبکه‌های اجتماعی و هم از سوی مقامات آموزش‌وپرورش را به دنبال داشت.
روزنو :
روز نو :خشونت در مدارس ایران فقط محدود به تنبیه فیزیکی و بستن دانش آموزان به چوب و فلک نیست، «تحقیر» دانش آموزان به خاطر مدل مو، لباس، معلولیت و نقض‌های فیزیکی و حتی داشتن لهجه، خشونتی پنهان است که بیش از چهار دهه است در پشت درهای بسته مدارس ایران اعمال می‌شود، اما به خاطر نداشتن آثار ظاهری مانند زخم و کبودی تنبیه، هیچ‌گاه به‌اندازه خشونت فیزیکی به آن پرداخته نشده است.
چند روز پیش ویدیویی از قیچی کردن موهای دانش آموزان یک مدرسه که بلندتر از حد معین بود، در فضای مجازی خبرساز شد. در این کلیپ دانش‌آموزان مدرسه‌ای نشان داده می‌شود که یک نفر در حیاط مدرسه در حال کوتاه کردن موهایشان است که در صف ایستاده‌اند. این ویدیو خاطرات مدارس را برای بسیاری زنده کرد؛ دانش آموزان دیروز و امروز ایران خاطرات تحقیر شدن‌های زیادی را با خود حمل می‌کنند. جوری که در حافظه تاريخي اغلب ما تجربه تحقیرشدن‌های مشابهي است. برخي از ما شايد با خاطرات دردناك‌تري از اين تحقیرها درگير باشيم كه براثر آن‌ها بغض كرده‌ايم، گريه كرده‌ايم و يا با وجود تحمل همه فشارها خم به ابرو نياورديم تا غرورمان جلوی هم‌كلاسي‌هايمان نشكند!
خشونت در مدارس دخترانه بیشتر است
دانش‌آموزان مدارس دخترانه در قیاس با دانش‌آموزان پسر، تحقیرهای بیشتری را تجربه کرده‌اند. اگر در مدارس پسرانه، مدل مو و مدل لباس دانش‌آموزان بهانه برخورد و تحقیر مسئولان آموزشی بود. دانش‌آموزان دختر به خاطر طیف وسیعی از مسائل ظاهری زیر ذره‌بین کادر آموزشی مدارس بودند. دختران در مدارس دخترانه به بهانه رنگ کیف، رنگ لباس، رنگ جوراب، آرایش، بلندی و کوتاهی مانتوها، پیدا بودن موی سر از زیر مقنعه و حتی داشتن آیینه در کیف به‌شدت تنبیه و تحقیر می‌شدند و مانند مجرمان سابقه‌دار با آنان برخورد می‌شد، جوری که خود نیز دچار عذاب وجدان می‌شدند.
نگارنده این گزارش نیز در دوران دبیرستان و در اواخر دهه 70، به دلیل پوشیدن شلوار طوسی ضمن اینکه نمره انضباط آن ترمش 16 شد سه روز از مدرسه نیز اخراج شد تا به قول دبیر پرورشی یاد بگیرد که مدرسه جای لباس مشکی است، نه لباس‌های مهیج غربی!متخصصان بر این باورند که این‌گونه رفتارهای توهین‌آمیز با دانش‌آموزان، ضمن اینکه بی‌اعتنایی به حرمت آن‌ها و تحقیر و تحمیق آن‌ها در پشت درهای بسته است! کشت نهال بدبینی در وجود آن‌ها با خشونت و بدرفتاری و سوءمدیریت است.
البته ماجرای تنبیه بدنی و تحقیر روانی دانش‌آموزان از سوی معلم یا مسئولان مدرسه قصه دیروز و امروز نیست و به یک یا دو مورد خاص محدود نمی‌شود. هر سال با بازگشایی مدارس و در طول 9ماه سال تحصیلی انواع و اقسام فیلم‌ها و اخبار از تنبیه بدنی و تنبیه روانی دانش‌آموزان به شبکه‌های اجتماعی از اینستاگرام گرفته تا تلگرام و... راه پیدا می‌کند که نشان‌دهنده این حقیقت است که اگرچه لوایح و قوانین آموزشی کشور خشونت با دانش‌آموزان را ممنوع اعلام کرده‌اند، اما گویا برای برخی از کادر آموزشی مدارس این روش تنها ابزار کنترل دانش‌آموزان به‌حساب می‌آید و در باور و ناخودآگاه آنان هنوز خشونت فیزیکی و کلامی حرف اول را می‌زند.
درحالی‌که هر سال با آغاز سال تحصیلی تنبیه و تحقیر در مدارس به سرخط خبرها بازمی‌گردد که بر اساس آیین‌نامه انضباطی مدارس، هرگونه تنبیه، توهین و تعیین تکالیف اضافی برای دانش‌آموزان غیرقانونی است.
واکنش‌ها به ویدیو قیچی کردن موی دانش‌آموزان
ویدیو قیچی کردن موی دانش‌آموزان در سر صف که به‌تازگی شبکه‌های اجتماعی را درنوردید، واکنش‌های زیادی را هم از سوی مردم، هنرمندان و کاربران شبکه‌های اجتماعی و هم از سوی مقامات آموزش‌وپرورش را به دنبال داشت.
برخی کاربران به خاطرات تلخی که خودشان از چنین رفتارها و تحقیرهایی در مدارس تجربه کرده‌اند اشاره کردند و از اینکه هنوز فضای مدارس همانند گذشته باقی‌مانده است، متعجب بودند. کاربری به نام «الهه محمدی» نوشته بود: «آن روز ناظم مدرسه، سر صف چاک مانتوی نکیسا را تا بالا پاره کرد، او در تمام‌وقت مدرسه تنبیه شد تا با مانتوی از پشت پاره در مدرسه بچرخد. ما فقط 14سالمان بود.» کاربر دیگری به نام ف. شهسواری نوشته بود: «در نظام آموزشی ایدئولوژیک این‌جوری به کودک و نوجوان عزت‌نفس و شخصیت می‌دهند و کرامت انسانی این‌گونه پاسداری می‌شود، ای‌کاش یک نقطه روشن برای دل‌خوشی پیدا کنیم.»
کاربر دیگری به نام م.مقدسی نیز در صفحه اجتماعی‌اش نوشت: «بدیهی است کوتاه کردن موی یک عده دانشآموز در مقابل بچه‌های دیگر مصداق تحقیر است و تخم کین کاشتن، اگر دانش‌آموزان به خاطر قدرت قانونی کادر آموزشی مجبور به تمکین شده‌اند، احتمال دارد جای دیگر درصدد تلافی برآیند و دق دلی خود را در خیابان بر سر من و شما خالی کنند. آیا این همان تربیت متعالی موردنظر نظام آموزش‌وپرورش است که جوانانی تشنه انتقام و سرکوب‌شده تحویل جامعه بدهد؟»
رامبد جوان، به انتشار فیلمی به این موضوع واکنش بسیار تندی نشان داد. او با حمله به معلمی که دست به این کار زده است، در صفحه شخصی خود نوشت: «خجالت بکش آقای کم‌هوش و کم‌سواد و وحشی. این‌ها شاید پروفسور سمیعی و استاد شفیعی کدکنی و استاد شجریان و استاد علی دایی و استاد فیروز نادری هستند که این‌قدر ساکت و مظلوم زیردست‌ها و نگاه ابله و حقیر تو قرار گرفتن. واااای به حال مملکتمون وااااای به حال آیندمون.»
داریوش فرضیایی (عمو پورنگ) نیز با انتشار این فیلم در صفحه اینستاگرامش، چنین نوشت: «واقعا متاسفم! ای کاش قبل از انجام هر عملی در خصوص کودکان و نوجوانان به عواقب و تبعات روحی و روانی آن نیز فکر می‌کردیم! در جایی که قرار است به فرزندانمان علم و تربیت بیاموزند دیدن چنین صحنه‌های به‌شدت آزاردهنده و ناامیدکننده است... آقای محترم اسم این بچه‌ها دانشآموز است نه... که با قیچی افتادید به جانشان. کمی به غرور ازدست‌رفته این بچه‌ها فکر کنید که با این رفتار ناشایست چه ضربه غیرقابل جبرانی به شخصیت آن‌ها می‌زنید. تأسف، تأسف، تأسف.»
واکنش به فیلم قیچی کردن موی دانشآموز توسط کادر آموزشی، واکنش سخنگوی وزارت آموزش‌وپرورش را نیز به دنبال داشت.
صادق ستاری‌فرد در واکنش به انتشار این کلیپ در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ» و ما فرزندان آدم را بسیار گرامی داشتیم؛ رفتار فرد خاطی با دانش‌آموزان عزیز مطابق ماده۸ قانون رسیدگی به تخلفات اداری؛ «اعمال و رفتار خلاف شئون اداری یا شغلی است» که از طریق هیات رسیدگی به تخلفات اداری و تنبیهات موضوع ماده۹ قانون مذکور رسیدگی می‌شود. به رغم قول ستاری فرد در مورد برخورد با خاطی، اما کارشناسان بر این باورند برخورد صورت گرفته با معلمانی که به تنبیه بدنی و تحقیر دانش‌آموزان اقدام می‌کنند بازدارنده نیست و صرفاً به یک تذکر یا کسب رضایت از خانواده دانشآموز منجر می‌شود. از سوی دیگر دوره‌های آموزشی برای افراد مرتکب این تخلف و سنجش سلامت روان معلمان اعمال نمی‌شود تا از تکرار موارد ازاین‌دست جلوگیری شود.
