تصميم‌هاي پشت پرده گره توافق وین را باز می کند

روزنو - هادی عسگری:مذاکرات احیای برجام در وین با حداکثر جدیت و پر فشار همچنان پیش می‌رود و طرفین برای رسیدن هرچه سریع‌تر به توافقی کامل و طرفینی تلاش می‌کنند. البته آنطور که منابع مطلع می‌گویند ایران برای دستیابی به توافق به پیشرفت‌های قابل توجهی دست یافته و اینک به مرحله‌ای رسیده که سرنوشت آن در گرو تصمیم نهایی ایالات متحده و سه کشور اروپایی است. این در حالی است که برخی روسای هیأت‌های مذاکره کننده برای مدتی کوتاه به پایتخت‌ها بازگشته‌اند تا با مشورت‌هایی که با سران کشورهایشان صورت می‌دهند بتوانند در بازگشت مذاکرات را در راستای رسیدن به توافق نهایی شکل و سامان دهند. در همین راستا نیز چند روز پیش علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران پس از نزدیک به سه هفته رایزنی‌های فشرده دیپلماتیک و جلسات پی در پی با طرف‌های مذاکراتی، برای سفری کوتاه راهی تهران شد و طبق شنیده‌ها چند روز دیگر به وین باز می‌گردد. هر چند که باقری در چارچوب ترددهای معمول در جریان گفت‌وگوها، در سفری کوتاه به تهران بازگشته اما در این مدت اعضای هیأت کارشناسی ایرانی در وین حضور داشته و به رایزنی‌ها ادامه می‌دهند. در همین راستا نیز بهروز کمالوندی معاون سازمان انرژی اتمی برای مذاکرات فنی راهی وین شده است. این در حالی است که مذاکره‌کنندگان ارشد سه کشور اروپایی نیز طی این هفته برای انجام امور محوله و برخی مشورت‌ها، ترددهایی به خارج از وین داشتند. در روزهای اخیر نیز دیدارهای بسیاری میان مذاکره‌کنندگان کشورها در جریان بود و طرف‌های مذاکراتی دائماً سرگرم برگزاری جلسات فشرده و پی‌درپی بودند. رئیس هیات روسیه در واکنش به این تحول، با انتشار توئیتی نقش ایران را در مذاکرات فوق‌العاده خوانده و مذاکره کننده ارشد چین هم ابراز امیدواری کرده که پس از بازگشت رئیس هیات ایرانی، مذاکرات به جمع‌بندی نهایی برسد. با این حال اما طرف‌های غربی مصرانه‌تر از پیش، بر فوریت جمع‌بندی مذاکرات تاکید دارند. «فیلیپه اره‌را» رئیس هیات فرانسه شب گذشته در اقدامی شیطنت‌آمیز تصویری از پیش‌نویس توافق را در منتشر کرد و در توئیتر نوشت: هیچ چیز توافق نمی‌شود تا زمانی که همه چیز توافق شود؛ جمله آشنا در هر پیش نویس از زمان آغاز مذاکرات در آوریل؛ اما هرگز به اندازه امروز مصداق نداشته است. وی همچنین ادامه داد: ما تا هفته آینده به مذاکرات ادامه می‌دهیم تا به توافق برسیم یا شکست آن را اعلام کنیم. این در شرایطی است که غربی‌ها از یکسو اعلام می‌کنند که برای رسیدن به یک توافق خوب آمادگی دارند اما در عمل رفتار متناقضی را از خود نشان می‌دهند. هیات ایالات متحده که برای بررسی چگونگی بازگشت این کشور به برجام در وین حضور دارد، از طریق اسناد غیر رسمی به‌واسطه اتحادیه اروپا، بارها به تیم ایران اعلام کرده که در مذاکرات حسن نیت دارد و برای حل و فصل مسائل باقی‌مانده آماده انجام ملاقات مستقیم است. در سطوح بالاتر نیز پیام‌های مشابهی به صورت غیر مستقیم ارسال شده اما به طور هم‌زمان تحریم‌های جدیدی را علیه اشخاص حقیقی و حقوقی اعمال می‌کند که مغایر روح تعاملی و ادعای مطرح شده است. سه کشور اروپایی هم با اظهارنظرهای ضد و نقیض و ایفای نوبتی نقش پلیس بد، همچنان الگوی ثابتی را در اتاق مذاکرات مبتنی بر وقت‌کشی برای اهرم‌سازی از عنصر زمان ادامه می‌دهند. آن‌ها درحالی که برای سرعت بخشیدن به روند گفت‌وگوها و حصول توافق نهایی تظاهر می‌کنند اما حاضر به ایفای نقش واقعی خود برای بازگشت به تعهداتش ذیل برجام نیستند. حال باید دید که طرفین مذاکره به خصوص غربی‌ها در مرحله نهایی مذاکرات گام‌های عملی راهگشا برای رسیدن به توافقی حداکثری را برخواهند داشت یا مثل سابق عملکردهایشان صرفا به اظهار نظر و موضع‌گیری ختم خواهد شد.

چند نکته تا توافق

این روزها هشتگ «آخر بازی» به کلیدواژه مشترک و اسم رمز طرف‌های اروپایی تبدیل شده است.. چنانکه استفنی القاق مذاکره کننده ارشد انگلیس با انتشار پیامی در توئیتر به دیدارش با رئیس هیات ایرانی پیش از سفر وی به تهران اشاره کرد و در پایان نوشت هشتگ آخر- بازی- مذاکرات- وین. فرانسوی‌ها نیز در موضعی متفاوت درصددند تا همچنان نقش پلیس بد را ایفا کنند. اما در آن سوی اقیانوس مقامات کاخ سفید تاکید دارند «تا زمانی که در مورد همه چیز توافق نشود، درباره هیچ چیز توافق نشده است.» البته گفت‌وگوها در نتیجه ابتکارات تیم مذاکره کننده ایرانی پیشرفت قابل توجهی داشته و چند نکته جدی و کلیدی مانده که به تعبیر وزیر امور خارجه کشورمان اگر غرب واقع‌بینانه برخورد کند، در کمتر از چند ساعت می‌توانیم به مرحله توافق نهایی برسیم این درحالیست که طرف‌های غربی با طرح خواسته‌های فرابرجامی، چندین بار در میانه مذاکرات، با بداخلاقی، تهدید به ترک میز مذاکره کرده‌اند. ایران که با جدیت و هدف رسیدن به یک توافق خوب و فوری در مذاکرات وین مشارکت دارد به طرف مقابل هشدار داده است که اگر انعطاف و ابتکار لازم را از خود نشان ندهد، بدون تردید مسئول شکست احتمالی مذاکرات خواهد بود. آنچه مسلم است این روزها رفت و آمد هیات‌های مذاکره کننده به کوبورگ بیش از هر زمان دیگری از ابتدای مذاکرات افزایش یافته است. جلسات به صورت فشرده و تقریبا یکی پس از دیگری تشکیل می‌شود و به نظر می‌رسید که با بازگشت رئیس هیأت مذاکره کننده ایرانی به مذاکرات فضای هتل کوبورگ شلوغ‌تر و گرم‌تر شود. البته طی چند وقت اخیر چادر خبرنگاران هم دوباره رونق گرفته و شمار نمایندگان رسانه‌های بین‌المللی افزایش چشمگیری داشته تا تحولات این رویداد مهم را از نزدیک رصد کنند. قدر مسلم هفته پیش‌رو روزهای سرنوشت سازی را در پرونده مذاکرات وین رقم خواهد زد. هیأت ایرانی بر اساس اصول و دستورالعمل‌ها پیشنهادات و خواسته‌های روشن خود در موضوعات باقی‌مانده را روی میز قرار داده است اما غربی‌ها هنوز در مورد پذیرش مطالبات منطقی و بحق ایران که در محدوده خطوط قرمز ایران است، تصمیم سیاسی نگرفته‌اند. علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران با انتشار پیامی در توئیتر نوشت: «هر قدر هم که به خط پایان نزدیک باشیم، الزاما تضمینی برای عبور از آن وجود ندارد. این کار مستلزم هوشیاری، ثبات قدم قوی‌تر، خلاقیت بیشتر و رویکردی متوازن برای برداشتن گام پایانی است.» نگاه واقع بینانه غرب وزیر امور خارجه کشورمان و لیز تراس وزیر امور خارجه انگلیس در خصووی افزود: «‏برای اتمام کار، تصمیم‌های مشخصی وجود دارد که طرف‌های غربی باید بگیرند.» علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در توییتی نوشت: «دستیابی به توافق خوب به‌دلیل پیشرفت‌های قابل اعتنا در مذاکرات که عمدتا ناشی از ابتکارات ایران بوده امکان پذیر است، اما مرحله پایانی مذاکرات وین بدون تصمیم گیری سیاسی غرب برای حل مسائل بسیار مهم باقی مانده که لازمه «متوازن سازی توافق» است، شکل نخواهد گرفت.» حال همه منتظرند تا ببینند غربی‌ها چه زمانی به اتخاذ تصمیم سیاسی خود مبادرت خواهند ورزید. برخی مسائل مورد اهتمام مشترک، تلفنی گفت‌وگو و تبادل نظر کردند. حسین امیرعبداللهیان در این گفت‌وگو در خصوص مذاکرات رفع تحریم‌های ایران در وین و با اشاره به گفت‌وگوهای خود با همتای آلمانی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مونیخ گفت: در این گفت‌وگوها به پیشرفت‌های خوبی رسیده‌ایم و هیات‌های مذاکره کننده در وین سخت در تلاش هستند تا به یک توافق خوب دست یابند. در عین حال تسریع در دستیابی به توافق نیازمند اراده جدی برای اتخاذ تصمیم سیاسی شجاعانه و واقع‌گرایانه از سوی طرف‌های غربی برای تضمین و تامین منافع ایران به خصوص رفع عینی تحریم‌ها برای دستیابی به توافقی پایدار است. رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان ابراز امیدواری کرد کشورهای اروپایی حاضر در مذاکرات با نگاهی واقع بینانه نقش سازنده و مطلوب خود را در دستیابی به توافق ایفا‌ نمایند.

پیشرفت چشم‌گیر در مذاکرات

سخنگوی‌ وزارت امور خارجه آمریکا در خصوص انتظار رسیدن به یک توافق اظهار داشت: پیشرفت چشمگیری انجام شده است و ما به یک توافق احتمالی نزدیکیم. اما در عین حال، برخی مسائل بسیار سخت هنوز حل نشده‌اند. ما می‌دانیم با توجه به سرعت پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، زمان بسیار کمی برای رسیدن به یک‌ توافق‌ و حل کردن این مسائل باقی مانده. در عین اینکه در حال کاستن از مسائلی هستیم که درباره‌شان بحث می‌کنیم، تا زمانی که درباره همه چیز توافق نشود، درباره هیچ چیز توافق نمی‌شود. ند پرایس با تلاش برای انداختن توپ در زمین ایران، ادامه داد: اگر ایران جدیت نشان دهد، اگر در هدفش در وین جدیت نشان دهد، ما بر این عقیده‌ایم که «می‌توانیم» و باید بر سر بازگشت دوجانبه بالقوه به پایبندی به توافق در بازه‌ای کوتاه، احتمالا ظرف چند روز، به تفاهم برسیم. اما اگر این روند بیش از این طول بکشد، احتمال بازگشت به توافق را در معرض خطر بزرگی قرار می‌دهد.

#هادی_عسگری