صفر تا صد طرح جدید بنزینی دولت/ الگوی جزیره سراسری می‌شود؟

روزنو :به نظر می‌رسد مردم کم‌کم باید خود را برای سهمیه‌های جدید بنزین آماده کنند؛ آن‌طور که از خبرها برمی‌آید، دولت در کیش شروع به اجرای طرح جدید بنزینی خود کرده و پس از آن، قشم به این طرح خواهد پیوست.

روزهای پایانی آذرماه بود که پیشنهاد اجرای آزمایشی طرح اختصاص سهمیه بنزین به افراد به جای خودروها در دو منطقه آزاد کیش و قشم در دولت مطرح شد و تصمیم‌ها در این مسیر بود که در صورت اجرای موفق، در رابطه با گسترش طرح تصمیم‌گیری شود.

داستان از انتشار نامه محرمانه معاون اقتصادی رییس‌جمهور مبنی بر اجرای آزمایشی طرح «بازتوزیع یارانه بنزین از طریق ارائه سهمیه بنزین به افراد به جای خودروها» در دو جزیره کیش و قشم در فضای مجازی شروع شد که یک هفته بعد، جواد اوجی وزیر نفت، اعلام کرد این طرح آزمایشی با هدف توزیع عادلانه یارانه بنزین است و پس از کارشناسی شدن و رفع ابهامات، بر حسب صلاحدید تیم اقتصادی دولت و دستور رئیس جمهور، در کل کشور قابل اجرا خواهد بود.

براساس نظام سهمیه‌بندی فعلی در خصوص بنزین، تنها ۲۷ میلیون دارنده خودرو و موتورسیکلت در کشور از یارانه بنزین بهره‌مند می‌شوند و کسانی که دو یا چند وسیله نقلیه دارند، بیشتر از کسانی که یک وسیله نقلیه دارند، از یارانه بنزین بهره‌مند هستند؛ اما در طرح تخصیص یارانه به افراد به جای خودروها، قرار است یارانه بنزین به هر کدملی تعلق گیرد و تمام افراد جامعه بدون درنظر گرفتن اینکه وسیله نقلیه دارند یا ندارند، به مساوات از یارانه بنزین بهره‌مند شوند.

حال پس از تست چندروزه این طرح در بخشی از جزیره کیش در بهمن‌ماه سال جاری، یک‌شنبه یکم اسفند کمیته اطلاع رسانی «طرح بازتوزیع یارانه بنزین» اعلام کرد که این طرح در جزیره کیش آغاز شد و همه شهروندان دارای کارت کیشوندی اعم از مالکان خودرو و افراد بدون خودرو، واجد دریافت سهمیه بنزین ۲۰ لیتری شدند.

سهمیه خودروهای عمومی مانند قبل به کارت سوخت آن‌ها تعلق می‌گیرد؛ شهروندان جزیره کیش می‌توانند با همان کارت‌های بانکی در پمپ بنزین‌ها سوخت‌گیری کرده و بر اساس مصوبه ستاد اقتصادی دولت، همچنان می‌توانند از سهمیه‌های پیشین در کارت‌های سوخت خود نیز استفاده کنند.

در همین رابطه، حسین شمسیان، سرپرست معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش، از آغاز طرح یارانه بنزین برای همه در کیش خبر داد و اعلام کرد: این طرح از اول اسفند در جزیره کیش آغاز شد و همه شهروندان دارای کارت کیشوندی اعم از مالکان خودرو و افراد بدون خودرو، واجد دریافت سهمیه بنزین ۲۰ لیتری بنزین شدند.

به گفته او، با توجه به موفقیت تست فنی این طرح در دهه فجر، از اول اسفند طرح اعطای ۲۰ لیتر سهمیه به هر فرد در جزیره کیش آغاز شده است و ساکنان کیش می‌توانند با همه کارت‌های بانکی در پمپ بنزین‌ها و با همان قیمت پیشین سوخت گیری انجام دهند.

شمسیان با تاکید بر این که در این طرح مشابه گذشته قیمت بنزین یارانه‌ای ۱۵۰۰ تومان و قیمت بنزین آزاد ۳ هزار تومان است، افزود: افراد فاقد خودرو که مصرف بنزین ندارند نیز می‌توانند سهیمه بنزین یارانه ای خود را به دیگران انتقال داده یا به فروش برسانند.

او تصریح کرد: در طول مدت اجرای این طرح ساکنان جزیره کیش همچنان می‌توانند از سهمیه‌های پیشین در کارت‌های سوخت خود نیز استفاده کنند و ۲۰ لیتر بنزین تنها با یک تفاوت ساده شارژ خواهد شد و چنانچه فردی دارای یک خودرو و در یک خانواده ۵ نفری است، ۶۰ لیتر بابت خودرو دریافت و ۴۰ لیتر باقی مانده را توسط کارت سرپرست خانوار که یارانه به آن واریز می‌شود، دریافت خواهد کرد.

شمسیان در خصوص فرآیند سوختگیری متذکر شد: با کشیدن کارت سوخت چهار رقم آخر هر کارت بانکی که به نام شخص باشد، وارد می شود و سپس ۴ رقم آخر کد ملی را برای شناسایی خود وارد می کند و پس از شناسایی توسط سیستم میزان سهمیه اعلام می شود.

وی عنوان کرد: چنانچه فردی از یک کارت خود از سهمیه بنزین استفاده کرد تمام اطلاعات مربوط در سایر کارت ها نیز ثبت خواهد شد.

اجرای طرح بنزینی دولت در کل کشور در آینده نزدیک

در همین رابطه علی ملکی، رییس ستاد هماهنگی طرح بازتوزیع یارانه بنزین در تازه‌ترین اظهارنظر اعلام کرد: هدف نهایی اجرای آزمایشی طرح بازتوزیع یارانه بنزین، کشف اشکالات احتمالی و رفع آنهاست و طبیعی است در روزهای اولیه برخی از مردم سوالاتی را نسبت به آن داشته باشند.

وی با بیان اینکه ساکنان جزیره کیش در تماس با سامانه ۴۴۱۴ می‌توانند از خدمات کارشناسان بهره‌مند شوند، گفت: اگر شهروندی کارت کیشوندی ندارد و یا کارت او بدون اعتبار است باید نسبت به تهیه و یا تمدید کارت خود اقدام کند تا مشمول سهمیه بنزین شود.

ملکی گفت: از زمان مراجعه افراد برای اصلاح اطلاعات خانوار تا ۱۰ روز بعد سهمیه بنزین آن‌ها شارژ می‌شود و امکان استفاده برقرار است.

وی یادآور شد: سهمیه بنزین در کارت بانکی سرپرستان خانواری که نسبت به فروش اقدام نکنند تا اطلاع ثانوی باقی خواهند ماند و درنهایت به مبلغ هر لیتر از قرار ۱۵ هزار به حساب بانکی سرپرستان برگشت داده خواهد شد.

رییس ستاد هماهنگی طرح بازتوزیع یارانه بنزین گفت: سامانه بنزین من به نشانی benzineman.ir زیر نظر وزارت امور اقتصادی و دارایی که مسوولیت سیاست گذاری اقتصادی در کشور است.

ملکی همچنین گفت: در کشور ما یارانه زیادی به بنزین اختصاص داده می‌شود، ولی متأسفانه فقط حدود ۵۰ درصد مردم به شکل مستقیم از این یارانه برخوردارند که همان مالکان خودرو هستند و ۵۰ درصد دیگر که اغلب در روستاها زندگی می‌کنند از این یارانه بی‌بهره‌اند که در حقیقت این خلاف اصل فلسفه یارانه است.

وی ادامه داد: در دنیا، یارانه برای کاهش فاصله طبقاتی بین اقشار کم‌درآمد و پردرآمد پرداخت می‌شود؛ درحالی‌که متاسفانه در ایران یارانه را به‌صورت معکوس پرداخت می‌کنیم و هرکسی که خودروی بیشتری دارد بنزین یارانه‌ای بیشتری هم مصرف می‌کند. ازاین‌ جهت به ستاد اقتصادی دولت پیشنهاد شد که به‌ جای اینکه یارانه به خودرو اختصاص پیدا کند به کد ملی تخصیص یابد.

ملکی درباره زمان اجرایی شدن این طرح به صورت سراسری گفت: پس از احصا نتایج اجرای طرح در کیش، اگر اشکالی وجود داشت برطرف، سپس برای اجرای آن در جزیره قشم تصمیم‌گیری می‌شود و در صورت موفقیت آمیز بودن، در کل کشور به مرحله اجرا درمی آید.

وی خاطرنشان کرد: اجرای سراسری این طرح به تصمیم هیات دولت و ستاد هماهنگی اقتصادی دولت بستگی دارد، ولی از نظر فنی اگر نتایج اجرای طرح در جزیره کیش و قشم در دو ماه آینده رضایت‌ بخش باشد پس از اخذ مصوبه دولت و مجلس، قابلیت اجرا در سراسر کشور را دارد.

چند ابهام درباره طرح بنزینی

در این میان، اجرای آزمایشی طرح عدالت‌محور تخصیص سهمیه ۲۰ لیتری به افراد در حالی صورت می‌گیرد که ابهاماتی درباره شیوه محاسبه این رقم و تبعات آن میان کارشناسان وجود دارد.

جواد نوفرستی، کارشناس اقتصاد انرژی در این خصوص گفت: به نظر می‌رسد خطای محاسباتی این بوده که کل بنزین سهمیه‌ای روزانه یعنی حدود ۵۵ میلیون لیتر (سهمیه وسایل نقلیه شخصی و عمومی) بر ۸۵ میلیون نفر تقسیم شده و سهمیه ماهیانه هر نفر به صورت رُند ۲۰ لیتر تعیین و اعلام شده است، درحالیکه باید فقط سهمیه اختصاصی به وسایل نقلیه شخصی بین افراد توزیع می‌شد.

وی با تأکید بر لزوم حفظ سهمیه خودروهای عمومی به منظور جلوگیری از افزایش کرایه‌ها و ایجاد تورم، افزود: سهمیه خودروهای عمومی که حدود ۸ میلیون لیتر است (احتیاطا ۱۰ میلیون لیتر با احتساب خودروهای عمومی جدید و دیگر ملاحظات)، باید از کل ۵۵ میلیون لیتر بنزین سهمیه کسر شود و ۴۵ میلیون لیتر سهمیه کل باقیمانده به ۸۵ میلیون نفر تقسیم شود که بدین ترتیب سهمیه قابل تخصیص به هر فرد، کمی بیش از ۱۵ لیتر می‌شود که به صورت رُند ۱۵ لیتر ماهانه (۰.۵ لیتر روزانه) خواهد شد.

در واقع نگرانی عمده کارشناسان ناظر به افزایش روزافزون مصرف بنزین در شرایط فعلی، از بین رفتن درآمد صادراتی ۳ میلیارد دلاری بنزین و در نهایت ناترازی تولید و مصرف بنزین در کشور است.

در حال حاضر تولید بنزین کشور ۱۰۳ الی ۱۰۵ میلیون لیتر است، در حالی که در روزهای گذشته کرامت ویس کرمی، مدیرعامل شرکت پخش فراورده‌های نفتی با اشاره به افزایش ۱۱ میلیون لیتری مصرف بنزین در سال جاری گفت: ممکن است در برخی ایام نوروز، مصرف روزانه بنزین به بالای ۱۱۰ میلیون لیتر هم برسد، اما پیش بینی می‌کنیم میانگین مصرف بنزین در ایام پایانی سال جاری و ایام نوروز، حداقل به ۱۰۰ میلیون لیتر در روز خواهد رسید.

وی افزود: با ذخایر مناسبی که در بخش بنزین داریم و همچنین تمهیداتی که اندیشیده شده، تولیدی که در پالایشگاه‌ها صورت می‌گیرد و زیرساخت‌هایی که در بخش نقل و انتقال سوخت داریم، هیچ گونه نگرانی برای تأمین بنزین نوروزی نداریم.

البته برخی کارشناس هم نظرات دیگری دارند و قائل به حفظ سهمیه حال حاضر خودروهای عمومی نیستند. این کارشناسان معتقدند یکی از دلایل عدم رغبت به دوگانه‌سوز کردن خودروها در سال‌های گذشته، بالا بودن سهمیه خودروهای عمومی و کم بودن اختلاف قیمت بین گاز و بنزین بوده است که موجب کاهش انگیزه برای دوگانه‌سوز کردن رایگان خودروها شده است و در صورت کمتر شدن این اختلاف می‌توانیم شاهد افزایش سهم این سوخت پاک در سبد سوختی باشیم.