احتمال توقف مذاکرات وین
روزنو :بحث مذاکرات ازاینجا شروع می‌شود که کشوری مثل آمریکا بدون هیچ دلیل و پیش درآمدی از برجام بیرون می‌رود. برجام تفاهم‌نامه‌ای چندضلعی است که یک ضلع آن بی‌دلیل از تفاهم خارج‌شده است.
روزنو :تیم مذاکره‌کننده دولت سیزدهم با شروطی از 8 آذر امسال وارد صحنه مذاکرات وین شد اما با اخباری که از وین رسیده و می‌رسد و انتشار توییت های نماینده روسیه در مذاکرات و ادامه گفت‌وگوها، به نظر می‌رسد هرچند احتمال توافق وجود دارد اما احتمال عدم توافق نیز وجود دارد. البته سخنان اخیر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نشان می‌دهد که ایران همچنان بر برداشتن همه تحریم‌ها و دادن تضمین از آمریکا اصرار دارد که امریکا این دو خواسته را تاکنون نپذیرفته است. بلینکن گفت: «یکی از خواسته‌های ایران ضمانت برای عدم خروج دوباره آمریکا از توافق است. ما در ساختار حقوقی آمریکا قادر نیستیم چنین تضمینی به ایران بدهیم.» پرسش این است، آیا اصرار ایران می‌تواند آمریکا را مجاب کند؟ آیا عدم اخذ تضمین دلیلی بر ناکامی مذاکرات وین خواهد بود؟ در این ارتباط با دکتر حسین ملائک، دیپلمات پیشین و کارشناس امور بین‌الملل به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
ایران همچنان بر شرط اخذ تضمین از آمریکا پافشاری می‌کند. آیا گرفتن چنین تضمینی از آمریکا ممکن است یا خیر؟
بحث مذاکرات ازاینجا شروع می‌شود که کشوری مثل آمریکا بدون هیچ دلیل و پیش درآمدی از برجام بیرون می‌رود. برجام تفاهم‌نامه‌ای چندضلعی است که یک ضلع آن بی‌دلیل از تفاهم خارج‌شده است. در چنین موقعیتی چه باید کرد؟ آیا همه کشورها باید بدون ملاحظه چنین وضعیتی را بپذیرند و اجازه دهند آمریکا هر زمان هر طور خواست عمل کند؟ آمریکا مسبب ایجاد چنین وضعیتی است. پرسش این است که آیا در دنیا کشورها باید خود را با آمریکا و اسرائیل هماهنگ شوند؟ اتفاقی که به‌نوعی در دنیا شکل‌گرفته است. شرایط به‌گونه‌ای در ایران شکل‌گرفته که دستگاه دیپلماسی برخلاف جریان حاکم در نظام بین‌الملل شنا می‌کند. بعد از جنگ جهانی دوم و تشکیل سازمان ملل و حق وتوی جهانی فقط به پنج قدرت بین‌الملل یعنی آمریکا روسیه چین فرانسه و انگلیس داده‌شده است. ایران بعضاً برخلاف شورای امنیت عمل کرده که نتیجه‌اش صدور 6 قطع‌نامه شده است. اما امروز ایران در نقطه‌ای قرار دارد که دو کشور چین و روسیه نیز ساز دیگری می‌زنند و موقعیت ایران علی‌رغم اینکه برخلاف عرف هفت دهه گذشته است اما می‌تواند زمینه‌ای مثبت داشته باشد. البته پیمودن این مسیر هزینه دارد که مردم ایران آن را می‌پردازند. امروز ایران در نظام بین‌الملل طی دهه‌های گذشته سعی کرده می‌کند تا به دنیا بگوید رفتار آمریکا اشتباه بوده و هست. حرف‌های ایران از نظر اسلوب و با نگاه حقوقی درست است. اما اعمال این حرف حق موضوعی دیگر است.
پس‌ازآنکه رهبری گفتند مذاکره و تعامل با دشمن به معنای تسلیم شدن نیست. این پیام به جامعه مخابره شد که توافق در راه است. اما هنوز مذاکرات همچنان در بن‌بست است، تحلیل شما دراین‌باره چیست؟
از سخنان رهبری چنین برداشت می‌شود که امکان گفت‌وگو با آمریکا برای تیم جدید مذاکره کننده وجود دارد.
به نظر شما رفتار آمریکا و غرب در مذاکرات دور هفتم و هشتم چگونه بود؟
طرف آمریکایی می‌گوید دولت دموکرات کنونی نمی‌تواند برای دولت بعدی تضمین بدهد. این مشکلی در سیاست جهانی است. اما به‌طور مشخص دو کشور در دنیا یعنی آمریکا و اسرائیل هر زمان که فکر کرده‌اند چیزی به نفع آنها نیست قواعد بازی را عوض کرده‌اند و گفته‌اند ما نیستیم. امروز اسرائیل بمب اتم دارد ولی نه حاضر است در معاهده‌ای باشد و نه به کشور یا نهادی اجازه سؤال می‌دهد. اسرائیل هر بار اراده کرده به خطوط مرزی کشورهای منطقه تجاوز کرده است و به عراق، سوریه و لبنان حمله کرده و گویی عرف به وجود آمده که آمریکا و اسرائیل هر زمان مایل به هر حرکتی بودند قادر به انجامش باشند و از آنها بازخواست نشود. آمریکا یکی از ضامنان نظام بین‌الملل است ولی به نهادهای بین‌المللی پشت پا می‌زند اما می‌بینیم به راحتی اعلام می‌کند که من از دادگاه بین‌المللی لاهه بیرون می‌روم. یا اعلام می‌کند از یونسکو بیرون می‌روم و به شکل متعدد تعهدات خود را زیر پا می‌گذارد. آمریکا در بحث خلع سلاح تعهداتی با روسیه داشت ولی به‌یک‌باره اعلام کرد ما موضوع آسمان باز را قبول نداریم. یا در موضوع حقوق دریاها ناوگان آمریکا هر زمان اراده کرده به هر نقطه‌ای که فکر می‌کرده خصمش است نزدیک شده است و قاعده دریاها و خط و نشان فلات قاره را نقض کرده است. جهان اکنون در برابر دو کشور آمریکا و اسرائیل ناتوان است. چون در نظام بین‌الملل قدرت حق‌وحقوق را تعریف می‌کند.
آیا ایران و آمریکا در برجام به نقطه‌ای می‌رسد که برجام به هم بخورد؟
احتمال توقف در جریان مذاکرات وجود دارد به هر حال طرفین شرایطی دارند. بحث حقوقی سنگینی بین ایران و کشورهای پنج بعلاوه یک انجام شد و ایران امروز بر حقوقی پافشاری می‌کند که الزاماً ناشی از قدرت نیست. البته در هفته‌های گذشته بحث‌های جدی در داخل آمریکا در جریان بود. تیم بایدن همواره ترامپ را به خاطر رسیدن برجام و ایران به این نقطه محکوم می‌کردند. این گپ در سطح نخبگان سیاسی آمریکا جریان دارد. ولی آمریکا ضعف داخلی خود را نمایان نمی‌کند. آمریکا همواره در مقابل ایران خود را یک کل متحد می‌داند و انتظار دارد آنچه دیکته می‌کند عملی شود. ایران تا امروز در برابر آمریکا ایستاده است، اما برای ایران سنگین تمام‌شده و اقتصاد و توسعه و نیروی انسانی کشور صدمه‌دیده است. اگر ایران بتواند با دیپلماسی تحریم‌ها را ولو محدود بردارد یا کاهش دهد، پیروزی بزرگی محسوب می‌شود.
