كاهش اختلافات در راند آخر وين

روزنو :مذاکرات احیای برجام در هتل کوبورگ وین برگزار شده و دیگر برای تمامی طرف‌های برجام مسجل شده که می‌توان حتی در پایان این دور از مذاکرات نیز به توافق دست یافت. البته این مهم در شرایطی قابل دستیابی خواهد بود که غربی‌ها اعم از تروئیکای اروپایی و آمریکا نیز به اندازه ایران، روسیه و چین برای رسیدن به توافق تلاش کنند و دست از تعلل و بی‌عملی بر دارند. طی روزهای گذشته مذاکرات هر چند کند اما رو به جلو پیش رفته و این نوید را به طرفین مذاکره و پایتخت‌ها داده که می‌توان به توفیق در مذاکرات در آینده‌ای نه چندان دور امیدوار بود. با این حال آنطور که از طرفین غربی پیداست گویا آنها هنوز هم پس از 3 سال در گفتار درمانی به سر می‌برند و مواضع اعلامی‌شان با مواضع اعمالی تفاوت دارد. چنانکه در مذاکره و گفت‌وگو خود را بسیار مشتاق و پایبند به مذاکره و توافق نشان می‌دهند اما در عمل زمانی که کار به اقدامات عملی می‌رسد شاهد تعلل غربی‌ها به ویژه اروپایی‌ها هستیم و مشخص نیست این معطلی از چه رو است. پرسش نیز همین‌جاست که اگر اروپایی‌ها عزمی برای رسیدن به توافق دارند چرا اینقدر دست دست و تعلل می‌کنند و اگر هم در پشت پرده بنابر چیز دیگری است اساسا چرا این همه زمان گذاشته و مذاکره می‌کنند؟ این درست که اروپایی‌ها باید مواضع خود را با آمریکا نیز هماهنگ کنند اما خود اروپایی‌ها نیز در این توافق سهم دارند و باید از جایگاه خود نیز به این مساله نگاه کنند و همه چیز را از دریچه نگاه آمریکا نبینند. با این حال آنچه مسلم است تلاش‌ها برای احیای برجام و رسیدن به توافق ادامه دارد اما باید این تلاش‌ها از طرف همه طرف‌ها سرعت بیشتری یابد تا هرچه سریع‌تر توافق صورت پذیرد، تحریم‌ها برداشته شود، اقتصاد کشورمان نفسی تازه کند و تاثیرات این مساله بر سفره مردم احساس شود.

پیشرفت مذاکرات

اراده و جدیت ایران در مذاکرات رفع تحریم‌ها در کنار تدابیر صورت گرفته در برابر اقدامات نخ‌نمای طرف‌های غربی برای اعمال فشار بر روند مذاکرات و کُند ساختن روند گفت‌وگوها، عملا ابتکار عمل را از دست طرف مقابل گرفته و مذاکرات در روندی رو به جلو قرار گرفته است. هوشیاری ایران در مذاکرات وین، ائتلاف شرقی غربی گروه 1+4 را دچار شکاف کرده و نشانه‌های آن را می‌توان از رفتار روسای هیات‌ها و از لابه‌لای اظهارنظرهای عمومی طرف‌ها دریافت. در این راستا یک منبع آگاه گفته؛ بسیاری از موارد اختلافی در مذاکرات رفع تحریم‌ها کم شده و هیات‌ها سرگرم گفت‌وگو در مورد نحوه اجرا و توالی توافق احتمالی هستند. این منبع که خواست نامش فاش نشود بیان داشت: اکنون در مرحله‌ای از مذاکرات هستیم که در خصوص مسائل دشوار مشغول رایزنی هستیم و اینکه چطور می‌توانیم مسائلی که در اصول توافق شده را به کلمات تبدیل و در سند وارد کنیم. بر اساس تفاهم انجام‌شده میان روسای هیأت‌ها، مذاکره‌کنندگان ارشد جمهوری اسلامی ایران و سه کشور اروپایی عصر جمعه برای انجام امور مربوط به سمت‌های سیاسی خود و برخی مشورت‌ها، موقتا به پایتخت‌ها بازگشتند. این وقفه به مدت دو روز خواهد بود و مذاکرات کارشناسی همچنان بدون وقفه ادامه خواهد یافت و بازگشت مذاکره‌کنندگان ارشد به معنی توقف دور هشتم مذاکرات نیست. در حالی که مذاکرات به گواه همگان، به دلیل رفتار حرفه‌ای و ابتکارات ایران در مسیر پیشرفت و رو به جلو جریان دارد، طرف غربی پس از ژست‌های خیرخواهانه و بهره‌گیری از ابزارهای مختلف بین‌المللی و رسانه‌ای، از قافله عقب مانده است. گواه آن اظهار نظر نماینده چین در مذاکرات است که به صراحت تاکید دارد ایران در گفت‌وگوها نقش اساسی و سازنده ایفا می‌کند. در همین راستا مذاکرات لغو تحریم‌ها بعد از ظهر جمعه نیز با دیدارهای دو جانبه و چندجانبه علی باقری مذاکره‌کننده ارشد کشورمان با انریکه مورا هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام و نمایندگان سه کشور اروپایی در هتل کوبورگ وین ادامه پیدا کرد. گفت‌وگوها در دو سطح روسای هیأت‌ها و کارشناسان ادامه پیدا کرد. در همین راستا، رئیس هیات مذاکره‌کننده کشورمان رایزنی‌های فشرده دیپلماتیک خود را با انریکه مورا و نمایندگان سه کشور اروپایی با حضور مورا برگزار کرد. باید دید زمان بازگشت روسای تیم‌های مذاکره به وین برای از سرگیری مذاکرات چه زمانی خواهد بود و کی دود سفید توافق از هتل کوبورگ وین به هوا خواهد خاست.

از آمریکا می‌خواهیم به توافق بازگردد

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از رسیدن به یک توافق هسته‌ای ایران ظرف چند هفته آینده ابراز خوشبینی کرد. جوزپ بورل اظهار داشت: مذاکرات اخیر پیشرفت‌هایی داشته است. وی پس از نشست غیررسمی وزرای خارجه اتحادیه اروپا در شهر برست فرانسه به خبرنگاران گفت: از کریسمس فضای بهتری بر مذاکرات حاکم شده است. من پیش از این به مذاکرات بدبین بودم اما اکنون فکر می‌کنم می‌توانیم به توافق برسیم. وی افزود که در چند هفته آینده، امیدوارم بتوانم همه را از نتایج نهایی یک توافق مطلع کنم. امیدوارم بتوانیم به توافق دست یابیم. همچنین وزیر امور خارجه فرانسه که در کنار بورل صحبت می‌کرد، گفت که «موفقیت» در مذاکرات «حیاتی» است با این حال او مدعی شد سرعت مذاکرات کافی نیست. لودریان، که در این مذاکرات در نقش پلیس بد ظاهر شده است، بدون اشاره به تعلل‌های اروپا و همسویی با آمریکا در پی نقض برجام مدعی شد: مذاکرات بسیار کند پیش می‌رود. انتخاب این است که خیلی سریع به برجام بازگردیم درغیر این صورت با یک بحران جدید اشاعه هسته‌ای ایران مواجه می‌شویم. وی هشدار داد: برای رسیدن به یک نتیجه همه چیز خیلی کند پیش می‌رود و اگر به همین رویه ادامه پیدا کند، چیزی برای مذاکره باقی نمی‌ماند. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز بیان کرد: فکر می‌کنم ما باید به کارها سرعت ببخشیم. همان‌طور که وزیرخارجه فرانسه گفت، اگر ایران به قدرت هسته‌ای تبدیل شود، هیچ دستاوردی نخواهیم داشت. ما باید آمریکا را به توافق برگردانیم و ایرانی‌ها نیز باید به آن پایبند باشند.

ترجیح ما همیشه دیپلماسی است

سخنگوی کاخ سفید درباره آخرین روند مذاکرات ایران و ١+٤ در وین برای رفع تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفت: پیشرفت‌هایی در مذاکرات وین حاصل شده اما برهه حساسی است. اگر به زودی به یک تفاهم برای بازگشت به پایبندی دوجانبه (به برجام) نرسیم مجبور خواهیم شد مسیر متفاوتی را بررسی کنیم. باوجود اینکه مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده‌اند که هیچ ضرب‌الاجلی برای گفت‌وگوهای وین وجود ندارد و مذاکره کنندگان تا هر زمآنکه لازم باشد به رایزنی‌ها ادامه خواهند داد، جن ساکی تلاش کرد در اظهارات خود حس فوریت و نبود زمان کافی برای حصول توافق را القا کند. وی در ادامه با تکیه بر ادعاهای بی‌اساس واشنگتن درباره برنامه هسته‌ای کشورمان افزود: مسئله اصلی این است که رئیس‌جمهور بایدن اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. اما آنها پیشروی کرده‌اند. چند هفته پیش، رئیس‌جمهور از تیم خود خواست که گزینه‌های مختلفی آماده کنند. آنها این کار را انجام داده‌اند و واضح است که ترجیح ما همیشه دیپلماسی است. جن ساکی همچنین در این نشست خبری از اقدام دونالد ترامپ رئیس‌جمهور پیشین آمریکا برای خروج یکجانبه از برجام انتقاد و تاکید کرد که او مقصر تحولات اخیر در برنامه هسته‌ای ایران است. وی بیان کرد: به هیچ وجه قدردان تصمیم رئیس‌جمهور سابق برای خروج از توافق هسته‌ای نیستیم.