عراقچی در کنار تیم دیپلماسی

روز نو :اگرچه روز گذشته محمدجواد ظریف از یک پست تشریفات دانشگاهی هم کنار گذاشته شد تا نشان داده شود که قرار نیست در هیچ رده‌ای از سوی دولت اصولگرا تحمل شود، اما شرایط نشان می‌دهد که معاون او عباس عراقچی چندان از ماجرای مذاکرات دور نیست و تیم تازه‌کار کنونی نمی‌تواند بدون استفاده تجربه‌های هشت‌ساله او در تیم دیپلماسی کشور و مذاکرات نفس‌گیر با قدرت‌های بزرگ کار را پی بگیرد و از همین رو، در روند مذاکرات حضور نامحسوسی خواهد داشت.

 8 آذرماه شهر وین میزبان مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ برای لغو تحریم‌های آمریکاست. تا کنون شش دور مذاکره بین طرفین برگزار شده اما قرار است دور هفتم این مذاکرات از روز 8 آذر در وین از سر گرفته شود. در این شرایط دو طرف در حالی شرط و شروط ضمنی خود را برای این دوره از مذاکرات اعلام می‌کنند که رافائل گروسی با سفر به ایران مذاکراتی را با مقامات کشورمان برگزار کرده‌ و نشست شورای حکام نیز قبل از آغاز این دور از مذاکرات برگزار می‌شود. پیش‌ازاین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار گزارشی اعلام کرد: بازرسان هسته‌ای این نهاد هنوز از سوی ایران اجازه نیافته‌اند برای نصب مجدد دوربین‌های نظارتی‌ در مجتمع ساخت قطعات سانتریفیوژ «تسا» در کرج اقدام کنند. در چنین شرایطی دو طرف سیگنال‌های هشداردهنده‌ای نیز به یکدیگر ارسال می‌کنند و موضوعاتی چون زمان‌بندی برای مذاکرات و اجرای طرح جایگزین برجام نیز مطرح است.
این پایگاه تحلیلی با اشاره به یک «طرح جایگزین» نوشت: اکنون یکی از مسائلی که با الهام از فضای سیاسی موجود برای برگزاری مذاکرات احیای برجام مطرح‌شده ایده استفاده از دیپلماسی کمتر رسمی به‌جای دیپلماسی رسمی است. این طرح که می‌توان آن را دیپلماسی خاموش یا کنترل تسلیحات بدون توافق نامید، ایده‌ای است که از سوی مقامات آمریکایی مطرح‌شده است. آن‌ها، ماهیت این طرح را از «حمله به زیرساخت‌های مراکز هسته‌ای ایران» تا «اعمال تحریم‌های بیشتر» تعریف کرده‌اند؛ بااین‌حال به نظر می‌رسد چنین طرحی در آمریکا طرفداری ندارد.

از طرف دیگر از سوی ایران پیشنهاد‌هایی در مورد تعیین سقف زمانی برای مذاکرات دو طرف مطرح‌شده است. شهریار حیدری، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره حداکثر زمانی که ایران در این مذاکرات صرف خواهد کرد گفت: در این شرایط اقدامات خود را مشمول مرور زمان نمی‌کنیم. وی افزود: قرار است در جلسات پیش‌رو با طرف‌های خارجی، سقف زمانی برای مذاکرات تعیین شود.

در این میان درخواست‌های ایران و هشدارهای امریکا و واکنش برخی از قدرت‌های بزرگ نیز این موضوع را در کانون توجه‌ها واکنش‌ها قرار داده است. در ایران نیز برخی مخالفان سرسخت مذاکره و برجام ترجیح داده‌اند در زمان حضور همفکرانشان در دولت و مذاکرات، همه شعارهای خود را کنار گذاشته و از برجام حمایت کنند. در این میان نیاز به یک حلقه واسط میان تیم مذاکره‌کننده قبلی و تیم تازه‌کار فعلی احساس می‌شود، موضوعی که به نظر می‌رسد با حضور عباس عراقچی در پشت پرده این گفتگوها محقق می‌شود. این سایت خبری دراین‌باره نوشت: همچنین برخی خبرها از ردپای عراقچی در مذاکرات جدید روایت می‌کنند. بازگشت عباس عراقچی ازجمله چهره‌های مؤثر در تیم دیپلماسی دولت قبل به مذاکرات برجامی حکایت از جدیت ایران در اهداف خود دارد. تصمیم دولت چیز دیگری بود و عراقچی رفتنی شده بود اما انتصاب وی به‌عنوان دبیر شورای راهبردی روابط خارجی که بازوی مشورتی رهبری در حوزه سیاست خارجی است، مشخص کرد که قرار نیست او را از تصمیم‌گیری‌های این حوزه کنار بگذارند. سپردن این مسئولیت و جایگاه به عراقچی را می‌توان تلاشی برای تزریق عقلانیت بیشتر به عملکرد ایران در حوزه سیاست خارجی و مشخصاً مذاکرات هسته‌ای دانست.