حذف ارز 4200 تومانی در کوتاه مدت ممکن نیست
روزنو :تجربه در اقتصاد نشان داده که قیمت‌ها به این شکل از دستورات دولت تبعیت نمی‌کند و به هر حال برای این نوع کالا ممکن است یک بازار آزادی به وجود بیاید با قیمت‌های بالاتر و کالاها عرضه شود
روز نو :مجلس روز گذشته کلیات حذف ارز 4200 تومانی رأی نداد. قیمت ارز در چند سال اخیر ازجمله در هفته گذشته حاشیه‌های زیادی را به خود اختصاص داده است. حذف ارز دولتی کار را برای دولت در بخش مدیریت بازار سخت کرده است و تا به امروز براین باور است با ارائه فهرست قیمت کالاهای اساسی می‌تواند بازار را کنترل کند ولی آن چیزی که تا به امروز مشاهده می‌شود کاملاً برعکس است. روزنامه ستاره صبح در این ارتباط گفت‌وگویی با کامران ندری، استاد دانشگاه و تحلیلگر بازار سرمایه، انجام داده که در ادامه می‌خوانید.
تحلیل شما درباره لیست قیمت کالاهای ضروری که از سوی رئیس‌جمهور ارائه‌شده چیست؟
تجربه در اقتصاد نشان داده که قیمت‌ها به این شکل از دستورات دولت تبعیت نمی‌کند و به هر حال برای این نوع کالا ممکن است یک بازار آزادی به وجود بیاید با قیمت‌های بالاتر و کالاها عرضه شود. زیرا اختلاف قیمت انگیزه‌های سوداگری و واسطه‌گری ایجاد می‌کند. کسانی ممکن است در صف بایستند که واقعاً نیازی به آن کالاها نداشته باشند بلکه می‌خواهند از این اختلاف قیمت منتفع شوند. به هر حال سیاست کنترل قیمت تاکنون جواب مثبت نداده و نمی‌دهد. البته هرچقدر دولت دستگاه‌های نظارتی را تقویت کند و کسانی که کالا را با قیمت بالاتر از قیمت مصوب خرید و فروش می‌کنند مجازات کند، این اقدامات ما را به هدف ارزان شدن کالاها نزدیک نمی‌کند. این سؤال مطرح است که دولت چقدر می‌خواهد برای اجرای این کار هزینه کند؟ در کشوری با این وسعت چقدر برای نظارت کردن بر قیمت اقلام موردنیاز هر فرد هزینه می‌خواهید انجام دهید؟ مراکز توزیع کالا گسترده و وسیع است به چه شکل دولت می‌خواهد نظارت کند تا این کالاها با قیمت بالاتر خرید و فروش نشود؟ بعید به نظر می‌رسد بشود این طرح را عملیاتی کرد! به نظر من باید مسئله قیمت‌ها و تورم را علت‌یابی و آسیب‌شناسی کرد. مسئله رشد قیمت‌ها را دولت به این شکل نمی‌تواند حل کند. دولت فقط در رابطه با نان تا حدودی توانست تنظیم قیمت کند. امیدوارم دولت بتواند از این روش نتیجه بگیرد، ولی احتمالش ضعیف است.
دیروز مجلس کلیات حذف ارز 4200 را رد کرد تحلیل شما دراین‌باره چیست؟
بحث حذف ارز 4200 یک ضرورتی است که اقتصاد دیر یا زود باید به آن بپردازد. طبیعتاً ارز 4200 در طولانی مدت نمی‌تواند تداوم داشته باشد. منتها سؤال اصلی این است که حذف ارز 4200 تومانی در چه زمانی باید انجام شود؟ آیا وضعیت فعلی اقتصاد آمادگی لازم برای حذف ارز 4200 را دارد یا خیر؟ به نظر من نداشت. با توجه به تورم بالایی که در اقتصاد داریم که حتی ممکن است شاهد تورم بیشتر نیز باشیم، ارز دولتی کارساز نبوده یعنی نتوانسته قیمت کالاهای اساسی را کنترل کند. البته قیمت خوراکی‌ها و برخی اقلام اساسی که ما با ارز 4200 وارد می‌کنیم قیمت جهانی آن هم افزایش پیداکرده است، یعنی قیمت جهانی کالاهای اساسی هم در دنیا 2 برابر شده است. لذا اگر شما می‌بینید تا حدودی ارز دولتی منجر به تفاوت قیمت نشده به خاطر این است که قیمت جهانی نهاده‌های دامی و ... افزایش چشمگیری پیداکرده است. به همین دلایل حذف ارز 4200 تومانی در شرایط فعلی ممکن است باعث جهش قیمتی در اقلام کالاهای اساسی شود.
برخی براین باورند که با حذف ارز دولتی شاهد جهش و افزایش تورم و رکود خواهیم بود. تحلیل شما دراین‌باره چیست؟
با توجه به فضای اقتصادی و روانی که حاکم شده، موج جدید تورم با حذف ارز دولتی به وجود می‌آید. اگر در وضعیت فعلی تورم از این بالاتر برود، درست و اصولی نیست. دولت باید تلاش کند در وهله اول تورم را کنترل و پایین بیاورد. اگر تورم به‌اندازه کافی کاهش پیدا کرد آن موقع زمینه و بستر برای اجرای حذف ارز دولتی مساعدتر خواهد شد.
رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرده بازی ارز در آینده وضعیت متعادل‌تری را خواهد داشت، تحلیل شما در این زمینه چیست؟
اگر نتوانیم تورم را کنترل کنیم حتماً افزایش تورم داریم. حتی افزایش نرخ ارز را خواهیم داشت. نمی‌شود تورم 50 درصد در سال باشد و نرخ ارز تغییر نکند. لذا در صورتی می‌توان صحبت رئیس‌کل بانک مرکزی را ممکن و به واقعیت نزدیک دانست که ایشان برنامه‌های شفاف برای کنترل تورم داشته باشند. از سوی دیگر اگر مذاکرات برجام به نتیجه برسد و تحریم‌ها برداشته شود، یک شوک منفی قیمت ارز تجربه خواهد شد که آن یک بحث دیگر در دیپلماسی است. اگر مذاکرات برجامی موفقیت‌آمیز باشد و تحریم‌های آمریکا برداشته شود طبیعتاً در کوتاه مدت می‌تواند نرخ ارز را به‌طور فراوانی تحت تأثیر قرار دهد و نرخ ارز کاهش یابد. اما اگر مذاکرات برجامی ادامه داشته باشد و طولانی شود حتماً نرخ ارز هم متناسب با تورم افزایش می‌یابد.
