سکوت روحانی خواهد شکست؟

دومین دولت حسن روحانی مرداد ماه امسال یعنی تقریبا دو ماه دیگر به پایان می‌رسد. اما سوال این‌جاست که آیا روحانی با همه پشتوانه مردمی که در دو انتخابات سال‌های 92 و 96 داشت، توانست به وعده‌هایی که داده بود عمل کند یا خیر؟ این روزها وقتی سخن از عمل به وعده‌ها به میان می‌آید، گلایه‌ها و انتقادات اقتصادی مطرح می‌شود. روحانی در دو انتخابات گذشته هم وعده‌های اقتصادی مختلفی داده بود و هم در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بسیاری را امیدوار کرد؛ ولی حالا که در حال تحویل دولت است، درباره میزان تحقق وعده‌های او اما و اگرهای زیادی وجود دارد. بخصوص آن که خود او هم تا حدودی به روی زمین ماندن وعده‌هایش اذعان کرده، ولی تأکید داشته که عواملی خارج از دولت به او اجازه نداده‌‌اند که دولت یازدهم وعده‌هایش را عملی کند. به هرحال به زودی روحانی و همکارانش باید ساختمان پاستور را تخلیه کنند و به دولت جدید تحویل دهند، ولی در این مدت جابه‌جایی دولت یازدهم به‌شدت زیر فشار نقدها و انتقادات قرار می‌گیرد.

به گزارش روز نو :از سال 92 تا 96 فضای عمومی کشور به سمت ثبات رفت. برجام به نتیجه رسید و بسیاری از کشورهای اروپایی تجارت خود را با ایران از سر گرفتند. مبادلات تجاری ایران تسهیل شد و فروش نفت نیز به سال‌های قبل از تحریم بازگشت. این گشایش‌های اقتصادی باعث شده بود تا حدود از جهش‌های توری جلوگیری شود. اما در عین حال همچنان نارضایتی‌های اجتماعی و سیاسی وجود داشت. هرچند که برخورد با رسانه‌ها و فعالان سیاسی مانند دوران دولت قبل نبود ولی همچنان ادامه داشت. بسیاری تأکید داشتند که با به نتیجه رسیدن برجام روحانی به زودی تمرکز خود را بر امور سیاست داخلی می‌گذارد و احتمالا در داخل نیز شاهد تغییرات جدی و بهتر شدن اوضاع خواهیم بود. بسیاری امیدوار بودند که بعد از انتخابات مجلس دهم مهم‌ترین وعده سیاسی روحانی که رفع حصر میرحسین موسوی و زهرا رهنورد بود اتفاق بیفتد.

روحانی در انتخابات سال 96 نیز با توجه به دستاوردهای دولت اول خود روی مسائل اقتصادی مانور زیادی داد و وعده‌های اقتصادی متعددی را برای مردم مطرح کرد. روحانی پیش از این در خرداد 92 در گفت وگوی ویژه خبری اعلام کرده بود که «اساس اقتصاد دولت تدبیر و امید این است که آرامش به مردم بدهد، در بخش اقتصاد نگرانی را بردارد تا مردم برای کالای اساسی‌شان نگران نباشند. اصلاً بالاتر، دولت تدبیر و امید دنبال این است که آن‌چنان رونق اقتصادی ایجاد کند و آن‌چنان درآمد سرشار در اختیار مردم قرار بگیرد که اصلاً به این ۴۵هزار تومان خودشان نیاز نداشته باشند. زندگی خوب داشته باشند و همه افراد در خانواده با افتخار شاغل باشند، صدقه گرفتن افتخار نیست صدقه دادن افتخار است.»

شبیه همین وعده‌ها هم در انتخابات 96 تکرار شد. اما بعد از پیروزی روحانی شرایط کاملا فرق کرد. برجام با خروج آمریکا از دست رفت و ایران وارد یک دوران سخت اقتصادی شد، آن‌چنان که مقامات دولتی از آن به عنوان جنگ اقتصادی یاد کردند. جهش‌های قیمتی از یک سو و کمیاب شدن انواع کالاها در بازار از سوی دیگر فشار اقتصادی را بر مردم مضاعف کرد. همین فشارهای اقتصادی باعث بروز اعتراضات مردمی در سراسر کشور شد. بعد از آن نیز با گران شدن بنزین بار دیگر کشور درگیر اعتراضات عمومی شد. در همه این اتفاقات حسن روحانی دو عامل خارج از دولت را مقصر اعلام می‌کرد. یکی آمریکا با اعمال تحریم‌های بی‌سابقه و دیگری مخالفان دولت که به اعتقاد روحانی تلاش می‌کردند کانون‌های اعتراض را تحریک کنند.

به غیر از روحانی دیگر اعضای کابینه نیز روی همین خط خبری مانور می‌دادند. مثلا محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری در خصوص تحقق وعده‌های روحانی در حوزه اقتصادی، گفته بود: «اگر می‌خواهید وعده‌ها را ارزیابی کنید، باید ببینید این وعده‌ها در چه زمانی داده شده است. وعده‌هایی که به مردم دادیم قبل از جنگ اقتصادی بود و حاضریم درباره همه آنها بحث کنیم. تورم قبل از جنگ اقتصادی تک رقمی، رشد اقتصادی مثبت شد و پروژه‌های بزرگ در کشور راه افتاد و نرخ ارز هم پایین آمد. وقتی جنگ اقتصادی نداشتیم به همه این وعده‌ها رسیدیم. در این شرایط سخت، مخصوصا در سال ۹۹ همراه با کرونا، دولت توانسته دست به دست هم دهد و کشور را اداره کند به‌گونه‌ای که آمریکا مایوس شده است. در یک ماه گذشته مقامات متعدد آمریکا جنگ اقتصادی را محکوم کردند و گفتند این جنگ شکست خورده است و دنبال حل مسائل خودشان با ایران هستند.»
سال گذشته که کرونا هم به مشکلات کشور اضافه شد، کمبود انواع مواد غذایی و اساسی در کشور بروز پیدا کرد. به‌علاوه بازار سرمایه که از ابتدای سال 99 رونق چشمگیری پیدا کرده بود به یک‌باره در میانه‌های سال فروریخت و لطمه اقتصادی بزرگی به بخش قابل توجهی از مردم وارد کرد و همین هم باعث شد آخرین امیدهای اقتصادی به دولت از دست برود. همه این‌ها در حالی بود که به اعتقاد بسیاری وضع آزادی‌های عمومی در دولت دوم حسن روحانی به مراتب بدتر از دولت اول بوده است. بخصوص آن که اینترنت سراسری در اعتراضات بنزینی قطع شد و قبل از آن هم تلگرام فیلتر شده بود.

پایان مهلت عمل به وعده‌ها

با این حال روحانی در بهمن ماه 98 در نشست خبری با خبرنگاران اعلام کرد که «از آغاز انتخابات آمدیم و به مردم وعده‌ای دادیم و قولی به مردم دادیم؛ پای وعده و قول‌مان تا پایان، تا ساعت آخر ان‌شاءالله خواهیم ماند و تلاش می‌کنیم تا حد امکان آنچه به مردم وعده دادیم را اجرایی کنیم؛هرچند ممکن است شرایط اقتصادی و فشار دشمن یک مقدار مشکلاتی را برای ما ایجاد کرده باشد.» ولی امروز که تقریبا دو ماه به پایان دولت باقی مانده است بعید به نظر می‌رسد که او بتواند وعده‌های مهم خود در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی را عملی کند. اما با این حال همچنان برخی منتظر هستند تا روحانی درباره مشکلات دولت خود شفاف‌تر صحبت کند. بخصوص حالا که مخالفان دولت در انتخابات دست برتر را دارند و با حملات متعدد به دولت روحانی آن را ناکارآمد می‌خوانند. برخی منتظرند تا در این روزهای پایانی روحانی اگر واقعا فشارهایی خارج از دولت مانع اجرای وعده‌هایش می‌شده درباره آن‌ها صریح صحبت کند، در غیر این صورت برای عموم مردم این تصور ایجاد می‌شود که روحانی هم مانند محمود احمدی‌نژاد تنها یک وعده ظاهری برای بیان پشت پرده‌ها می‌داده است.