اورانیوم فلزی پاسخی به تاخیر

ادعای روزنامه وال استریت ژورنال مبنی بر اطلاع‌رسانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد تولید اورانیوم فلزی توسط ایران، با واکنش‌های بسیاری همراه بوده است. بر اساس گزارش این روزنامه، ایران مقداری اورانیوم فلزی را در تاریخ هشتم فوریه و پس از ارسال تجهیزات جدید به تاسیسات هسته‌ای در اصفهان تولید کرده است. این در حالی است که به ادعای برخی طرف‌های برجام، از اورانیوم فلزی می‌توان در جهت کاربردهای نظامی و ساخت هسته اصلی سلاح هسته‌ای استفاده شود و اقدام ایران در این زمینه می‌تواند از جمله موارد نقض تعهدات مندرج در توافقنامه‌ هسته‌ای سال ۲۰۱۵ وین قلمداد شود. با این حال ایران همواره این رویکرد را رد کرده و در مقابل بر استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تاکید کرده است.

بهگزارش روز نو :لارنس نورمن، خبرنگار ارشد روزنامه وال‌استریت ژورنال روز چهارشنبه گذشته در توئیتی نوشت که بر اساس گزارش آژانس، مواد تولید شده جدید توسط ایران، اورانیوم فلزی طبیعی است که تهران ادعا کرده است آنها را برای مقاصد تحقیقاتی مورد استفاده قرار خواهد داد. در همین حال تهران با تایید تولید اورانیوم فلزی و در واکنش به نگرانی‌های مطرح شده در این زمینه اعلام کرد که تولید اورانیوم فلزی بخشی از فرایند تحقیق و توسعه برای تدارک سوخت مناسب جهت استفاده در راکتور تحقیقاتی تهران است و جزئیات این فرایند از پیش به اطلاع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسیده است. انتشار این خبر البته با واکنش همیشگی کشورهای اروپایی نیز روبه‌رو شد.

در همین زمینه روز گذشته در بیانیه مشترکی که از سوی تروئیکای اروپایی صادر شد و وزارت خارجه آلمان آن را منتشر کرد، دولت‌های سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس نگرانی عمیق خود را از تایید تولید اورانیوم فلزی در ایران از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده و آن را مغایر با توافق هسته‌‌ای وین دانستند. این سه کشور اروپایی تاکید کردند که بنا بر این توافق، ایران موظف است تا ۱۵سال اورانیوم فلزی را نه تولید و نه تحصیل کرده و به توسعه و تحقیق در خصوص اورانیوم فلزی بپردازد. در بخش دیگری از این بیانیه آمده است:«همانطور که در بیانیه ۱۶ ژانویه تاکید کردیم ایران توجیه غیرنظامی برای این اقدامات که گام مهمی برای تولید سلاح اتمی است، ارائه نکرده است. ما از ایران می‌خواهیم هر چه سریع‌تر به این اقدامات بدون فوت وقت خاتمه داده و هیچ اقدام جدیدی مغایر با توافق هسته‌‌ای انجام ندهد.» تروئیکای اروپایی همچنین مدعی شد که ایران با کاهش بیشتر تعهدات هسته‌‌ای خود شانس دستیابی به اهداف برجام با تلاش‌های دیپلماتیک جدید را از بین می‌برد. در همین زمینه پایگاه اینترنتی روزنامه بیزینس ریکوردر نیز گزارش داد که سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه، در پی ادعای رسانه‌ها مبنی بر ‌‌این‌که گزارش محرمانه‌‌ای از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از اقدام ایران به تولید اورانیوم فلزی در هشتم فوریه خبر داده است، به خبرگزاری ریانووستی گفت: «ما منطق اقدامات ایران و دلایلی را که این کشور را به تعجیل در عملکرد خود وامی‌دارد را درک می‌کنیم. با این وجود، لازم است خویشتن داری کرده و رویکردی مسئولانه اتخاذ کرد.» این روزنامه همچنین در این باره به نقل از ریابکوف نوشت که اقدام ایران نشان دهنده عزم این کشور برای نپذیرفتن شرایط فعلی است، زیرا پیش از این هشدار داده بود که مهلت دولت بایدن برای نجات دادن توافق هسته‌‌ای در حال پایان یافتن است. فرانسه نیز به عنوان یکی از طرف‌های اروپایی برنامه جامع اقدام مشترک، از ایران خواست دست به اقداماتی نزند که به وخیم‌‌تر شدن وضعیت توافق هسته‌ای وین منجر شود. وزارت امور خارجه فرانسه روز پنجشنبه با انتشار بیانیه‌ای ضمن دعوت تهران به خویشتن‌داری و اجتناب از دست زدن به اقدامات بیشتر که سبب وخامت بیشتر اوضاع کنونی شود، تاکید کرد: «به منظور حفظ فضای سیاسی جهت جست‌وجو و یافتن راه‌حلی برای مذاکرات، از ایران می‌خواهیم که از اقدامات جدید که وخامت بیشتر اوضاع مرتبط با توافق هسته‌ای را به همراه داشته باشد، پرهیز کند.» وزارت خارجه فرانسه همچنین در بیانیه خود به شکلی تلویحی به تلاش برای ترغیب ایران و ایالات متحده جهت گفت‌وگو بر سر توافق هسته‌ای اشاره کرده است. وزارت خارجه فرانسه همچنین ضمن استقبال از عزم تایید شده دولت جدید آمریکا برای بازگشت به رویکرد دیپلماتیک جهت حل مسئله هسته‌ای ایران، به احتمال پیوستن دوباره ایالات متحده به برنامه جامع اقدام مشترک نیز اشاره کرده است. این در حالی است که پیشتر سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین، اعلام کرده بود که فعالیت تحقیق و توسعه برای طراحی نوع ارتقا یافته سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران، آغاز شده و این فعالیت‌ها در سه مرحله انجام می‌شود که در مرحله اول آن، اورانیوم فلزی با استفاده از اورانیوم طبیعی تولید می‌شود.

این نماینده ایران تاکید کرده بود که تمامی این مراحل به اطلاع آژانس رسیده و می‌رسد ‌و بازرسان آژانس نیز پیشتر، از کارخانه تولید صفحه سوخت بازدید کردند. ماه گذشته سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه نیز با انتقاد از جوسازی‌های بی‌اساس در این خصوص، اعلام کرده بود:«اورانیوم فلزی کاربردهای صلح‌آمیز نیز دارد و هم‌اکنون برخی کشورها از سوخت مبتنی بر اورانیوم فلزی برای رآکتورهای خود استفاده می‌کنند و این موضوع، منافاتی نیز با معاهده عدم اشاعه و تعهدات پادمانی کشورها ندارد. ضمن آنکه این فناوری برای ایران که باید نیازهای بیماران خود به رادیوداروها را با بهترین کیفیت تهیه کند، یک الزام است و کاملاً از جنبه‌های بشردوستانه و صلح آمیز برخوردار است.»

ادعاهای طرف‌های غربی در حالی دوباره مطرح شده است که روزها به سرعت به تاریخ 21 فوریه و مهلتی که مجلس ایران برای اقدامات بعدی در راستای کاهش تعهدات داوطلبانه اش در پروتکل الحاقی تعیین کرده است، نزدیک می‌شوند. در همین زمینه وزیر خارجه روسیه در این زمینه هشدار داد که بهتر است دو طرف هر چه زودتر به راهکاری مصالحه‌جویانه دست یابند و این گونه از گسترش تنش پیش از ضرب‌الاجل تعیین شده، جلوگیری کنند. پایگاه خبری اردوپوینت در این زمینه مطرح کرد ادامه مطرح کرد که ریابکوف وزیر امور خارجه روسیه با طرح این مسئله که اولویت اصلی، بازگردانی خروج واشنگتن از برجام و لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران است، افزود: «احتمالا غیر ممکن است که همه چیز را بتوان به یک باره انجام داد، اما تاخیر هم اشتباه خواهد بود. ما این را آشکارا به آمریکایی‌ها می‌گوییم.» این پایگاه خبری همچنین به نقل از معاون وزیر امور خارجه روسیه نوشت:«برای اجتناب از مشاجره‌ها بر سر این که چه کسی اول اقدام کند، منطقی خواهد بود که برای اقدامات هم زمان تهران و واشنگتن برنامه‌ریزی شود.» همچنین خبرگزاری اسپوتنیک نیز گزارش داد که روسیه از اروپا و آمریکا خواسته است که به ایران دهند در ازای پایبندی به توافق هسته‌ای، از مزایای اقتصادی آن بهره‌مند خواهد شد.

در همین حال روز گذشته محمدجواد ظریف وزیر خارجه در توئیتی از دولت جدید آمریکا خواست تا به جای حرافی به تعهدات هسته‌ای خود پایبند باشد. او روز پنج‌شنبه نیز در توئیتی دیگر نوشت: «مقامات دولت بایدن به صحبت کردن درخصوص پایبندی ایران به برجام ادامه می‌دهند. بر چه اساس؟ آمریکا در مه ۲۰۱۸ به مشارکتش پایان داد، برجام را نقض کرد و کسانی را که به قطعنامه سازمان ملل پایبند بودند تنبیه کرد. امروزه نیز آمریکا دقیقاً در همان موضع قرار دارد. قبل از حرافی به برجام پایبند شوید.» ظریف در توئیتی دیگر اشاره کرد: «هفت رئیس جمهور آمریکا در قمارشان برای اجبار ایران به انتخاب تسلیم یا فروپاشی باختند.» ظریف همچنین در سخنانی هشدار داد که پنجره‌های گشوده به سوی بازگشت دوباره به برجام، به سرعت در حال بسته شدن هستند.