وعده جدیدخانم سوسیالیست به تهران بزرگنمايي قلم کوچکنمايي قلم بازگشت

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه کمیسیون مشترک برجام به زودی تشکیل جلسه می‌دهد، گفت که توافق هسته‌ای، خود سازوکارهایی برای برخورد با عدم پایبندی به آن دارد.

به گزارش روز نو :آن طور که ایسنا می‌نویسد، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کنفرانس خبری مشترک با وزیر امورخارجه پاکستان در بروکسل تائید کرد که نشست کمیسیون مشترک برجام جمعه آینده برگزار خواهد شد.

موگرینی افزود: ما تمام تلاش خود را نه فقط از امروز، بلکه از همان زمان حصول توافق، از زمان اجرای آن و سپس تصمیم آمریکا برای خروج یک‌جانبه از این توافق به کار گرفته‌ایم. ما به عنوان اتحادیه اروپا به همراه کشورهای عضو و چین، روسیه و باقی اعضای جامعه بین‌الملل تمام آنچه می‌توانستیم را انجام دادیم و به تلاش‌های خود برای حفظ اجرای توافق، همان‌طور که تا به امروز بوده است، ادامه می‌دهیم.

وی در ادامه تصریح کرد: ما این روزها نیز به تلاش‌های خود ادامه می‌دهیم که سخت‌ترین شرایطی است که می‌توان متصور بود. من همان‌طور که پیشتر نیز گفته‌ام برجام، خود سازوکارها و گام‌هایی برای برخورد با موارد عدم پایبندی به توافق دارد. اما تمرکز امروز ما و روزهای آینده که احتمالاً سخت‌ترین روزها برای برجام خواهد بود، روی حفظ توافق و ادامه اجرای کامل آن قرار دارد.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خاطرنشان کرد: شما در روزهای آتی خبرهایی از ما خواهید شنید. همان گونه که می‌دانید ما به همراه کشورهای عضو برای راه‌اندازی سازوکاری که اجازه ادامه تجارت مشروع با ایران را می‌دهد، تلاش می‌کنیم. من بر این باورم که این سازوکار(اینستکس) آماده عملیاتی شدن است و امیدوارم که این راهی برای کمک به حفظ پایبندی ایران به توافق همان‌طور که تاکنون بوده، باشد. ما خواهان این هستیم که این پایبندی 

ادامه یابد.

> امروز اورانیوم غنی شده

از مرز 300 کیلوگرم می‌گذرد؟

همه این‌ها‌ در حالی اتفاق می‌افتد که روزها برای پایان ضرب الاجل 60 روزه ایران به شماره افتادند و تا یک هفته دیگر این ضرب الاجل به پایان خواهد رسید و کشورمان مقدمات دوردوم خروج تدریجی را نیز از همین الان آغاز کرده است. این را هم باید در نظر گرفت که امروز ششم تیرماه به نوعی آغاز دوردوم خروج تدریجی از برجام نیز کلید می‌خورد چرا که مهلت ده روزه سازمان انرژی اتمی برای عبور تولید اورانیوم غنی شده از مرز ۳۰۰ کیلوگرم (ششم تیر ۱۳۹۸) به پایان می‌رسد. 

چرا که پیشتر بهروز کمالوندی سخنگوی انرژی اتمی روز دوشنبه (۲۷ خرداد ۱۳۹۸) در محل مجتمع آب سنگین اراک گفته بود: شمارش معکوس برای گذشت از مرز ۳۰۰ کیلوگرم آغاز شده است. با پایان این مهلت، سرعت غنی سازی سریع‌تر خواهد شد و مهلتی 10 روزه برای این مورد تعیین کرده بود. 

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفته بود: برای اروپایی‌ها هنوز فرصت وجود دارد، اما اگر بیشتر فرصت می‌خواهند معنی آن این است که یا نمی‌توانند یا نمی‌خواهند به تعهداتشان عمل کنند.

کمالوندی اظهار داشته بود: پس از انجام دو اقدام انجام شده بر اساس گام اول بیانیه شورای عالی امنیت ملی، انجام اقدامات گام دوم (عبور از میزان غنی سازی ۳.۷ درصد) بیش از یک یا دو روز زمان نخواهد برد. اکنون پرسش اینجاست آیا اظهارات موگرینی جلوی این گام‌ها‌ را می‌گیرد ؟

> اولین وعده نیست 

اما این نخستین باری نیست که فدریکا موگرینی، از لفظ «به زودی» برای انجام شدن اینستکس سخن می‌گوید و وعده وعیدهایی درباره آغاز 

به کار آن می‌دهد. همه این‌ها‌ در حالی است که از سویی دیگر اوضاع در منطقه علی رغم آن که به جنگ منتهی نشده اما همچنان روزبه روز پرتنش‌تر می‌شود. اقدام آمریکا در اعمال تحریم‌ها‌ی جدید علیه ایران فضا را به سمت و سوی بحرانی‌تر شدن شرایط کشور پیش برده است. تحریم رهبر انقلاب از یک سو و همین طور وزیر خارجه ایران، توسط آمریکا باعث شد تا بسیاری از این موضوع سخن بگویند که دیگر زمان دیپلماسی به پایان رسیده است و برخلاف اظهارات مکرر ترامپ مبنی بر مذاکره، اقدام اخیر او تیر خلاص به کورسوهای امید در راه و روش دیپلماسی بود.

اما دراین میان اروپا در کجای معادله قرار دارد؟ آیا راه‌اندازی اینستکس می‌تواند گره گشا باشد و مسیر را برای ایران در شرایطی که تحریم‌ها‌ی آمریکا یکی پس از دیگری بر کشورمان تحمیل می‌شود، هموارتر کند؟ آن هم در حالیکه برخی حتی از آغاز به کار دوردوم خروج ایران از برجام می‌گویند ؟

اظهارات موگرینی در باره اینستکس در حالی مطرح می‌شود که حتی عده‌ای معتقدند، ازاین پس ظریف در سفرهای دیپلماسی اش به همین کشورهای اروپایی که اکنون وعده عملیاتی شدن اینستکس می‌دهند دچار چالش خواهد شد و محدودیت‌ها‌یی که پیشتر نبوده است؛ با این اوصاف چرا باید عملی شدن سازو کار مالی اروپا یک اتفاق فوق العاده مثبت در کشور تلقی شود؟

> آن ضرب الاجل که گفته شد 

هجدهم اردیبهشت 98 بود که حسن روحانی در اظهاراتی با انتقاد از قول و قرارها و وعده‌ها‌ی عمل نشده اروپا برای حفظ برجام و منافع ایران، بعداز خروج ترامپ از توافق و وضع تحریم‌ها‌ی جدید علیه ایران، 60 روز به کشورهای دیگر امضاکننده برجام مهلت داد تا با اقداماتی، این توافق را 

نجات دهند. از این رو حسن روحانی اعلام کرد که ایران به تعهدات خود در مورد ذخیره‌ها‌ی آب سنگین و اورانیوم غنی‌سازی شده طبق توافق هسته‌ای پایان می‌دهد. رئیس جمهوری ایران گفت که تا دو ماه دیگر اروپا فرصت خواهد داشت تا اینستکس را به راه بیندازد و اقدامات عملی را در این زمینه انجام دهد وگرنه کشورمان گام‌ها‌ی بعدی در کاهش تعهداتش به برجام را بر خواهد داشت. اولتیماتوم ایران اما بلافاصله توسط اروپا رد شد.

اتحادیه اروپا، فرانسه، انگلیس و آلمان یک روز بعداز این اولتیماتوم در بیانیه خود در واکنش به کاهش تعهدات برجامی کشورمان با تاکید بر اینکه به برجام پایبند هستند، تصریح کردند که اولتیماتوم ایران در خصوص این توافق را نمی‌پذیرند. 

در طول مدتی که از ضرب الاجل ایران به اروپا

- برای اقدام عملی آن‌ها‌ در راه حفظ برجام -

گذشته است و از سویی دیگر ایران اقداماتی مانند 4 برابر شدن تولید اورانیوم را دراین مدت اخیر انجام داده و یا از رسیدن به ١٩٠ هزار سو گفته است و حتی کمالوندی سخنگوی انرژی اتمی دراظهاراتی تهدید آمیز اعلام کرده است که کمتر از دوماه دیگر مازاد اورانیوم تبدیل نشده از سقف تعیین شده در چارجوب برجام عبور می‌کند، دیپلمات‌ها‌ی مختلف اروپایی برخلاف رد اولیه آن اولتیماتوم مرتب به ایران رفت و آمد دارند، هیئت‌ها‌‌ی اروپایی نیز لا اقل در زبان هم که شده می‌گویند که دغدغه جدی آنها در مورد آینده برجام است و هدف اصلی‌شان حفظ آن. 

دراین میان البته کشورهای اروپایی اظهاراتی تهدیدآمیز هم در باره تبعات خروج ایران از برجام نیزمی گویند. آن چنانکه آنکلا مرکل صدر اعظم آلمان دراینباره می‌گوید: «ایران باید به توافق هسته‌ای پایبند باشد. اما اگر چنین نباشد، عواقبی به دنبال خواهد داشت.»

در همین رابطه فرانسه نیز در اظهاراتی مشابه و هشدار گونه به ایران گوشزد کرده است که باید برجام را حفظ کرد و از اقدامات ایران در افزایش تولید اورانیوم و تحریک‌ها‌ی اخیر دراین زمینه ابراز نگرانی کرده است. انگلیس هم تاکید کرد که این کشور به شدت نگران برنامه‌های ایران برای کاهش تعهدات خود در قالب برجام است و قویاً معتقد است اقدام ایران نسبت‌به توقف اجرای تعهدات برجامی خود به نفع هیچ یک از طرف‌های این توافقنامه از جمله خود ایران نخواهد بود.

این نگرانی‌ها‌ آنقدر هست که حتی طی روزهای اخیر اخباری مبنی بر احتمال ورود وزرای خارجه اروپا به ایران به عنوان آخرین تلاش‌ها‌ برای حفظ برجام نیز شنیده می‌شد. 

> آیا برجام حفظ می‌شود؟ 

اکنون اما موگرینی باردیگر از عملیاتی شدن اینستکس طی روزهای آینده می‌گوید و اینکه امیدواراست بااین کار برجام حفظ شود اما در شرایط کنونی آیا راه‌اندازی اینستکس دردی از دردهای ایران را که در آن وزیر خارجه اش را نیز تحریم کرده‌اند، می‌خورد؟ 

حشمت الله فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی پیشتر در این باره به آفتاب یزد گفته است که سازوکار اینستکس دیگر برای ایران جذابیتی ندارد. اینستکس یک صندوق است که باید کشورمان نفت بفروشد تا پول در آن صندوق بیاید. وقتی از ایران نفت نمی‌خرند دیگر اینستکس جایگاهی برای ایجاد رضایت برای ایران ندارد. در شرایط فعلی تا زمانی که اروپایی‌ها‌، آمریکایی‌ها‌ را وادار نکنند تا گام‌ها‌یی مثبت برای برجام بردارند، هیچ اتفاقی نمی‌افتد. 

او معتقد است که تا وقتی نفتی فروخته نمی‌شود اینستکس دیگر معنایی ندارد و گام‌ها‌ی عملی باید برداشته شود.

بی‌تردید مقصود از این گام‌ها‌ی عملی، بازگشت به شرایط قبل از تحریمی است که آمریکا نه تنها به آن وقعی نمی‌گذارد بلکه روز به روز به بخش‌ها‌ی بیشتر دیگری از آن نیز اضافه می‌کند. 

> ایران تغییر نظر بدهد 

از سویی دیگر تمامی کارشناسان دراین راستا معتقدند تا زمانیکه کاری عملی دراین راستا صورت نگیرد، اتفاق خاصی نمی‌افتد. در چنین شرایطی آیا می‌توان تصور کرد که این اظهارنظر موگرینی جلوی گام دوم اقدامات ایران را در خروج از برجام با توجه به پایان مهلت 60 روزه بگیرد؟ با این حال علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل در گفتگویش با آفتاب یزد معتقد است که باید به این اظهارات موگرینی امیدوار بود و از همین رو گفت: موگرینی تفکرات سوسیالیستی دارد و تلاش می‌کند تا خط تفاوت خود را بین ایران و آمریکا بکشد. به هر حال با توجه به اینکه انگلیسی‌ها‌ از برگزیت خارج شدند، اتحادیه اروپا برای آنکه خودش را در برابر آمریکا قدرتمندنشان دهد، نمی‌خواهد به طور کلی از ایران جدا شود. چرا که موگرینی پیشتر گفته بود که اگر ما اینستکس را نتوانیم به اجرا درآوریم قدرت نظارتی‌مان در جهان را از دست می‌دهیم. 

وی اظهار می‌دارد: من تصور نمی‌کنم مسئله اینستکس را باید از همین الان نابود شده دانست. به هر حال آلمان و فرانسه در نبود انگلیس می‌خواهند آبروی اروپا را نگه دارند؛ این موضوع را در گفتگوی اخیر روحانی و مکرون می‌دیدیم. اظهارات رئیس جمهور فرانسه نسبت به قبل خیلی نرم تر شده بودو محبت بیشتری به ایران نشان داد. مکرون اینبار گفته است که تحریم‌‌ها‌ی جدید خوراک داخلی آمریکاست و جنبه بین المللی چندانی ندارد.