پیوستن به FATF دلار را گران‌‌تر می‌کند!

مدت زمان بسیار کمی‌تا پایان مهلت قانونی گروه ویژه اقدام مالی
Financial) Action Task Force ) موسوم به FATF به ایران برای تعیین تکلیف عضویت در این نهاد مهم مالی باقی مانده است . اول اکتبر مصادف با نهم مهرماه این مهلت پایان می‌پذیرد و با توجه به آنکه تعطیلات
از اصولگرایان هستند که به تعبیر حسام الدین آشنا
" کم تعداد اما پر قدرت هستند " و معلوم نیست که دلیل مخالفت واقعی آنها با تصویب این لایحه چیست. زمانی که وزیر وقت اقتصاد در دولت احمدی‌نژاد در نامه‌ای مشترک به FATF و رئیس وقت مجلس خواستار تایید و الحاق ایران به این معاهده شد، این خبری بسیار عادی در اخبار اقتصادی آن روز محسوب می‌شد و هیچ‌کس از اصولگرایان کوچک‌ترین مخالفتی با آن نداشتند، به همین خاطر برخی کارشناسان این مخالفت را صرفاً ترفندی سیاسی برای تضعیف هر چه بیشتر دولت از طریق کور کردن روابط بانکی ایران با خارج از کشور تفسیر می‌کنند، برخی اصلاح طلبان نیز با توجه به تاثیرFATF بر روند شفاف شدن حساب‌های مالی بخش تاریک اقتصادی در جامعه و متضرر شدن برخی افراد، این مخالفت‌ها را از آن زاویه تفسیر می‌کنند. با این همه در روند استدلال چینی برای مخالفت با FATF اخیراً دلیلی بسیار عجیب از سوی رسانه‌های منتسب به این جریان بیان می‌شود که تعجب موافقین پیوستن به این لایحه را در پی داشته است، آنها می‌گویندFATF باعث گران شدن دلار می‌شود!
 
> مخالفت غریب
سید شمس الدین حسینی وزیر وقت اقتصاد در دولت احمدی نژاد در بخش‌هایی از نامه‌اش به نهاد بین‌المللی FATF در تلاش برای جلب نظر آنها برای پیوستن به این لایحه اینگونه بیان می‌کند: «اقدامات در نظر گرفته شده برای مبارزه با پولشویی (در ایران) بخوبی نشان می‌دهد که چارچوب مقرراتی و اجرایی برای مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم بخوبی در ایران طراحی و اجرا شده است... البته ایران قبول دارد که باید اقدامات بسیار دیگری را برای توسعه سیستم‌های مبارزه با تامین مالی تروریسم و پولشویی خود انجام دهد. این اقدامات در طرح‌هایی که توسط سیاست‌گذاران برای بهبود بخش‌های مختلف سیستم‌های فوق طراحی شده در یک چارچوب زمانی مشخص آماده شده است، اما
با وجود اقدامات قابل توجه ایران در موارد فوق، به نظر می‌رسدFATF دقت کافی به این موارد نداشته است.» او در این بخش می‌گوید که ایران قبول دارد که باید اقدامات بسیار بیشتری انجام دهد. وی در ادامه بر رفع ابهامات مطرح شده توسط بازرسان FATF تاکید می‌کند و می‌گوید: "کارشناسان ایرانی گزارش‌های FATF
در مورد ایران را بررسی کرده و نکات و شفاف‌سازی‌ها و مواردی را در مورد سیستم ایرانی برای رفع کردن ابهام‌ها مطرح کرده‌اند.»، بسیار شگفت انگیز است که نکات مورد اشاره وزیر اقتصاد دولت اصولگرا شامل این موارد است:
1- توضیح راجع به این که نهاد پولشویی ایران یک دستگاه اجرایی است و کار قضایی نمی‌کند و موارد مشکوک را به دادگاه ارجاع خواهد کرد ولی این باعث نخواهد شد که این نهاد نتواند در موارد مختلف ورود کند.
2- توضیح در این مورد که رهنمودها و دستورات شورای عالی مبارزه با پولشویی در سیستم قضایی ایران جایگاه ویژه ای دارند و هیچ فرد یا موسسه ای تحت هیچ
بهانه ای نمی‌تواند آنها را نقض کند.
3- شفاف سازی و توضیح درباره اقدامات ایران در راستای راه اندازی واحد اطلاعات مالی (FIU) و فعالیت کامل و نظارت آن بر تمام فعالیت‌های مالی در کشور و مهم‌تر از همه توسعه نرم افزاری جامع برای ردیابی معاملات مشکوک و تعهد راه اندازی کامل آن تا آخر 2012.
وی در ادامه نامه بر آمادگی کامل ایران برای افزایش همکاری‌های بین المللی در زمینه مبارزه با تامین مالی
تروریسم و پولشویی در جهت تامین نظر معاهده
بین المللیFATF اشاره می‌کند. نامه دوم وی به مجلس در آن زمان با موافقت آن نهاد همراه بود ، اما برقراری تحریم‌های همه جانبه باعث شد که موضوع پیوستن ایران به آن نهاد از دستور کار آن شورا خارج شود و علیرغم درخواست‌های مکرر، درخواست دولت وقت برای پیوستن به آن معاهده بررسی نشد. حسینی اما پس از مطرح شدن دوباره الحاق به معاهده جهانی FATF در دولت روحانی، در چرخشی صد و هشتاد درجه‌ای می‌گوید: «می‌خواهند بهترین جوانان و پاک‌ترین و مخلص‌ترین دوستان خود را که مدافعان حرم هستند، در داخل کشور تحریم کنیم. ای کاش موضوع مذکور به اینجا خاتمه پیدا می‌کرد اما موضوع هسته‌ای، موشکی، تامین مالی تروریسم و حقوق بشر را بهانه کردند!! »
 
> گاف بزرگ تسنیم
نظر حسینی مصداق نظر طیف خاصی از اصولگرایان است. با بررسی تیترهای رگباری یکی از این رسانه‌ها (تسنیم) می‌توان به عمق مخالفت آنها پی برد:
= FATF به بهانه شفافیت، حاکمیت دولت‌ها را نقض می‌کند.
= قطع همکاری بانک چینی با ایران به خاطر FATF نیست.
= بسیج دانشجویی دانشگاه تهران: FATF ریل‌گذاری برای تسلیم‌ شدن در جنگ اقتصادی است.
= تصویب FATF گره تحریم بانکی را کورتر می‌کند.
= بسیج دانشجویی دانشگاه امام‌صادق (ع) در بیانیه‌ای نسبت به پیوستن ایران به FATF هشدار داد.
= نماینده مجلس: یک روز نگاه آقایان به برجام است و روز دیگر بهFATF .
= رائفی پور : اجرا کردنFATF بازی در زمین صهیونیزم جهانی است.
= ذوالنور: با تصویب صد FATF مشکلات اقتصادی حل نخواهد شد.
= انتقاد بسیج اصناف کشور از بیانیه حمایتی اتاق بازرگانی ایران از FATF .
این رسانه در کنار دیگر خبرگزاری‌ها و روزنامه‌های اصولگرا در دهها مطلب سعی کرده است که پیوستن به FATF را سرآغاز تمام بدبختی‌ها بداند و مدعی شده است که پیوستن به این معاهده کوچکترین تاثیر مثبتی بر اقتصاد کشور نخواهد داشت. رائفی پور چهره جنجالی در فضای مجازی که این خبرگزاری او را کارشناس فرهنگی خطاب کرده از جمله افرادی است که تسنیم نقدهایش را
در جهت مخالفت نسبت به الحاق به این معاهده بازتاب می‌دهد . همین خبرگزاری اما در خبری که در 26 مردادماه در مورد تلاش پاکستان برای خروج از لیست خاکستری FATF بر خروجی خود قرار داده می‌نویسد: « وارد شدن نام پاکستان به لیست سیاه یا خاکستری FATF باعث کاهش شدید سرمایه گذاری‌های خارجی در این کشور خواهد شد. با توجه به آغاز کریدور اقتصادی مشترک چین و پاکستان، دولت اسلام آباد نیاز شدیدی
به سرمایه گذاری‌های خارجی دارد و به همین دلیل دولتمردان در تلاش هستند که نام پاکستان از لیست خاکستری FATF خارج شود. » حال ساده ترین پرسش شاید این مسئله باشد که با توجه به اعتراف به تاثیرات منفی قرار گرفتن در لیست خاکستری یا سیاهFATF
بر اقتصاد پاکستان یا هر کشور دیگری چرا تلاش دولتمردان ایرانی که همچون دولتمردان پاکستانی تلاش دارند تا از لیست سیاه خارج شوند، این چنین از سوی این رسانه اصولگرا مورد حمله واقع می‌شود؟ گفتنی است که قرار گرفتن در لیست سیاهFATF روابط بانکی پاکستان را نیز همچون ایران دچار مشکل جدی کرده بود، تجار پاکستانی قادر به دریافت مبالغ حاصل از صادرات خود نبودند و عملاً باید مبالغ بیشتری برای ترانسفر غیر رسمی‌مالی پرداخت کنند، مشکلی که در حال حاضر برای تجار ایرانی وجود دارد و با توجه به در پیش بودن دور دوم تحریم‌ها در آبان ماه و اتمام مهلت گروه اقدام مالی در
9 مهرماه احتمالاً تشدید نیز خواهد شد، عدم حضور وزیر در وزارتخانه اقتصاد با توجه به استیضاح و برکناری وی احتمالاً اوضاع را از آن چه که هست متفاوت‌تر خواهد کرد .
 
> چاپ کتاب
مخالفت‌ها با الحاق ایران به معاهده جهانیFATF به چاپ کتاب هم رسیده است، کتاب " خود تحریمی‌پیامدهای خسارت بارFATF " که با هزینه‌ای سنگین در 200 صفحه و در دهها هزار نسخه چاپ شد، هر بار به صورت رایگان توزیع می‌گردد ، این کتاب نیز معتقد است که پیوستن بهFATF ممکن است برخی را در داخل دچار مشکل نماید، هر چند بارها مقامات مالی کشور از جمله معاونان وزیر اقتصاد اعلام کرده اند که این موضوع ابداً واقعیت ندارد و اطلاعات مهم و حیاتی کشور در اختیار هیچ‌کس قرار نمی‌گیرد و مسئله تنها درباره جاری کردن بحث مبارزه با پولشویی است، اما این‌گونه استدلال‌ها کماکان نتوانسته که مخالفین را قانع نماید .
 
> موافقان، وادادگان به آمریکا هستند
کیهان معتقد است که موافقان FATF وادادگان به آمریکا هستند که در حال چراغ سبز نشان دادن به ایالات متحده‌اند. این روزنامه در گفت‌وگو با یک نماینده عضو جبهه پایداری می‌نویسد: « FATF یکی از معاهدات استعماری است و استکبار جهانی از این طریق می‌خواهد کشورها را کنترل کرده و بر بخش مالی و اقتصادی آنان سلطه داشته باشد. وی افزود: به جهت اینکه جمهوری اسلامی‌یک کشور مستقل است و همواره با زیاده‌خواهی‌ها و ظلم و ستم استکبار جهانی نسبت به کشورها مخالف بوده و مبارزه کرده است، از روز اول به‌طور کامل عضو FATF نشد و تنها در بخشی از موارد بندهای این لایحه را که به نفع جمهوری اسلامی‌بود پذیرفت و عضو شد.» علیرغم این اتهام زنی، بسیاری از اعضای ارشد دولت
از جمله رئیس جمهور، وزرای اقتصاد و بانک مرکزی بارها استدلال خود را مبنی بر ضرورت پیوستن به این عهدنامه و تصویب لوایح چهارگانه ابراز داشته‌اند. با این همه این مسئله چیز زیادی از اتهام زنی مخالفین کم نکرده است.
 
> Fatf باعث گرانی دلار می‌شود
جدیداً اصولگرایان در رسانه‌های خود دلیلی بسیار عجیب را برای مخالفت خود مطرح می‌کنند. آنها می‌گویند که موافقت با عضویت در معاهده FATF باعث گران شدن دلار خواهد شد، استدلالی تازه که واکنش‌های بسیاری را از سوی اقتصاددانان در پی داشته است. روزنامه جام جم در مطلبی با عنوان نقش FATF در گرانی ارز می‌نویسد: «.....در هفته‌های اخیر برخی رسانه‌ها و جریان‌های نزدیک به دولت، همان ترفندی که سه سال قبل بر سر تصویب برجام به راه انداخته بودند را درباره لوایح مرتبط با «گروه ویژه اقدام مالی»FATF تکرار کرده و رفع تحریم‌های بانکی و مشکلات اقتصادی همچون گرانی ارز را به تصویب FATF گره زده‌اند. برخلاف تبلیغات رسانه‌ها و جریان‌های مذکور، واقعیت آن است کهFATF به بهانه مبارزه با پولشویی، اطلاعات دریافتی از مبادلات مالی ایران را در جهت اعمال دقیق‌تر تحریم‌ها در اختیار آمریکا قرار می‌دهد. واحد اطلاعات مالی ایران در اقدامی‌عجیب و بر طبق تعهدات ایران در FATF لیست صرافی‌هایی را که به نوعی تحریم‌ها را دور می‌زدند به واحد اطلاعات مالی طرف‌های خارجی ارائه داده‌اند که این امر منجر به شناسایی این صرافی‌ها و ایجاد بحران ارزی اخیر شده است. » خبرگزاری فارس نیز در اینباره می‌نویسد:
« .... از دولت و بانک‌ها بعید نیست که اطلاعات ذی‌نفعان عملیات انتقال ارز صرافی‌ها را در قالب مبارزه با پولشویی به خارجی‌ها داده باشند. این خبرگزاری از یک کارشناس می‌پرسد اگر اطلاعات صرافی‌ها در قالب ضوابط FATF به طرف‌های خارجی منتقل شود آیا می‌تواند روی قیمت دلار تاثیر بگذارد، و کارشناس هم می‌گوید : بله قطعا همین طور است و تاثیر مستقیم دارد. این خبرگزاری پیش از این در مطلبی مدعی شده بود که پیوستن به FATF تاثیری در نرخ دلار ندارد . بلافاصله مقامات دولتی از جمله وزارت اقتصاد به این ادعای عجیب پاسخ دادند و اعلام کردند که هیچ لیستی در اختیار مقامات خارجی قرار نگرفته است، مضاف بر این، زمانی که می‌توان با یک سرچ ساده گوگل لیست تمام صرافی‌های ایران را اعم از آدرس و شماره تلفن به دست آورد معلوم نیست که چگونه این مسئله می‌تواند باعث افزایش نرخ دلار در بازار گردد .
هر چند این سوال با سکوت این جریان مواجه شده است ،
اما کارشناسان معتقدند که عدم عضویت در این معاهده تاثیر آنی بر بازار ارز خواهد داشت ، تیتر مشهور" FATF سبزه میدان را لرزاند " در فضای مجازی بسیار پر بازتاب بود و اشاره به یک اظهارنظر مثبت سخنگوی شورای نگهبان درباره FATF دارد، خبرگزاری‌ها و رسانه‌های بسیاری اذعان کردند که این سخنان که امید به عضویت ایران در این معاهده را تقویت کرد باعث ریزش یکباره قریب یکهزار تومان نرخ دلار گردید، حال معلوم نیست که طیف‌های تندرو با چه استدلالی سعی دارند تا واقعیت محرز را وارونه جلوه دهند .