
علیعسگری :
نمازجمعه میتواند پلی میان نظام و مردم باشد
روزنو :نماز جمعه یکی از مهمترین نهادهای نظام اسلامی ماست که مسائل اعتقادی و سیاسی از آن تریبون مطرح میشود. از ابتدای انقلاب تاکنون شخصیتهای مختلفی بهعنوان خطیب جمعه پشت این تریبون قرار گرفته و به ایراد سخن پرداختهاند. شاید از مهمترین آنها بتوان از مقام معظم رهبری و آیتا... هاشمی رفسنجانی و آیتا... طالقانی نام برد. در این راستا چند سالی است که مشاهده میشود نماز جمعه رونق و شکوه مورد انتظار را ندارد. این سوال برای برخی به وجود آمده که در تهران چندمیلیونی انتظار این است که جمعیت بیشتری از چنین مراسم سیاسی عبادی مهم استقبال کنند. انتصاب حجتالاسلام ابوترابیفرد نایبرئیس سابق مجلس به امامت جمعه تهران، شور و شوقی ایجاد کرد و بسیاری از آن بهعنوان اقدامی موثر برای گرمتر کردن نماز جمعه تهران یاد کردند. باید دید آیا دامنه این تغییرات محدوده وسیعتری را دربرمیگیرد یا نه و تا چه میزان خواهد توانست رویکرد جامعه را تغییر دهد. برای بررسی این موضوع با حجتالاسلام علیعسگری معاون پارلمانی سابق دانشگاه آزاد و نماینده سابق مجلس به گفتوگو پرداخته است که میخوانید.
نماز جمعه یکی از مهمترین نهادهای نظام اسلامی ماست که مسائل اعتقادی و سیاسی از آن تریبون مطرح میشود. از ابتدای انقلاب تاکنون شخصیتهای مختلفی بهعنوان خطیب جمعه پشت این تریبون قرار گرفته و به ایراد سخن پرداختهاند. شاید از مهمترین آنها بتوان از مقام معظم رهبری و آیتا... هاشمی رفسنجانی و آیتا... طالقانی نام برد. در این راستا چند سالی است که مشاهده میشود نماز جمعه رونق و شکوه مورد انتظار را ندارد. این سوال برای برخی به وجود آمده که در تهران چندمیلیونی انتظار این است که جمعیت بیشتری از چنین مراسم سیاسی عبادی مهم استقبال کنند. انتصاب حجتالاسلام ابوترابیفرد نایبرئیس سابق مجلس به امامت جمعه تهران، شور و شوقی ایجاد کرد و بسیاری از آن بهعنوان اقدامی موثر برای گرمتر کردن نماز جمعه تهران یاد کردند. باید دید آیا دامنه این تغییرات محدوده وسیعتری را دربرمیگیرد یا نه و تا چه میزان خواهد توانست رویکرد جامعه را تغییر دهد. برای بررسی این موضوع با حجتالاسلام علیعسگری معاون پارلمانی سابق دانشگاه آزاد و نماینده سابق مجلس به گفتوگو پرداخته است که میخوانید.
ارزیابی شما از روند نماز جمعه از ابتدای انقلاب تاکنون چگونه است؟
به گزارش روز نو : نماز جمعه در آغازین روزهای انقلاب شکوه و عظمت زیادی داشت. نخستین نمازجمعه را در تهران مرحوم آیتا... طالقانی اقامه کردند که شکوه و عظمت آن را هنوز فراموش نکردهایم. بعدها نیز مقام معظم رهبری و آیتا... هاشمی در این جایگاه قرار گرفتند که هر کدام به وقت خطبه خوانی حق مطلب را بهخوبی ادا میکردند، بهنحوی که هر زمان این دو بزرگوار به نماز جمعه میآمدند و خطیب جمعه میشدند، مردم صادقانهترین سخنان و تحلیلها را میشنیدند. از جمله کسانی که در نماز جمعه با بصیرت دینی و مخاطبشناسی خاص خود خطبه خواند و همیشه نمازجمعههای اثرگذار و پرمخاطبی داشت مرحوم آیتا... هاشمی رفسنجانی بود. ایشان معتقد بود که مردم بهترین محرم نظام و انقلاب هستند و دانستن حق مسلم آنهاست. بدین جهت مسائل و مشکلات کشور را در نماز جمعه طرح میکردند و برای آن راهحل ارائه میدادند. نماز جمعههای آیتا...هاشمی امیدآفرین و در جامعه اسلامی وحدتبخش بود. اما رفتهرفته یک جناح از این تریبون طوری استفاده کرد که همه لایهها و اقشار جامعه را دربر نمیگرفت و از این نظر نوع رفتار و گفتمان آنها منطبق بر کل جامعه نبود و همین مساله موجب شد تا نماز جمعه از آن جذابیت فاصله بگیرد و فقط کسانی از موضوع استقبال کنند که رگههای دلواپسی در تفکراتشان وجود دارد. از سوی دیگر میتوان گفت: همانهایی که موجب تعطیلی نماز جمعه آیتا... هاشمی شدند پس از او در نماز جمعه نقشآفرینی کردند؛ گرچه آیتا... هاشمی برای حفظ وحدت با خویشتنداری دیگر بهعنوان خطیب جمعه حاضر نشدند. پس از آن فرآیند نماز جمعه و خطبهها بهنحوی پیش رفت که اگر کسی قصد شرکت در نماز جمعه را داشت، فقط برای قصد قربت و مبارزه با نفس شرکت میکرد و نسبت به بخشی از مسائل مطرح شده نگاهی متفاوت داشت. البته من فکر میکنم اتفاق اخیری که پیش آمده بسیار مبارک است. چون بر اساس شناختی که از حجتالاسلام ابوترابی و خانواده محترمشان دارم ایشان نیز به تاسی از پدر و برادر شهید خود دارای روحیهای اعتدالی و اخلاقمدار هستند و تحفظ بسیار خوبی دارند. مرحوم آیتا... هاشمی نیز برای آقای ابوترابی احترام زیادی قائل بود. معتقدم حضور ایشان در شرایط فعلی فرصت است و با حضور ایشان جمعیت نمازگزاران بیشتر خواهد شد.
با چه عملکردی میتوان نماز جمعه را به شکوه سالهای اول انقلاب بازگرداند؟
خطیب جمعه در این زمینه نقش بسیار مهمی دارد و نوع سیره و سلوک او در ابعاد مختلف و گوناگون مدیریتی، فرهنگی، اعتقادی و سیاسی اثری تعیینکننده دارد. آقای ابوترابی هم مورد قبول حوزه و هم بهدلیل مشی اعتدالی، مورد پذیرش جامعه و قشر دانشگاهیان است. من فکر میکنم که مهم خود خطیب است و مطالبی که در خطبهها بدان اشاره میکند. خطبههای نماز جمعه جایگزین دو رکعت نماز است و مردمی که حاضر میشوند، میخواهند دو رکعت حرف حساب، منطقی و سازنده بشنوند. در این راستا تفکر، اندیشه و عمل خطیب جمعه بسیار تعیینکننده است. نماز جمعههایی هستند که خطیب جمعه شخصیتی اخلاقمدار دارد و فراجناحی فکر و عمل میکند و بر همین اساس جمعیت بیشتری در آن نماز جمعه شرکت میکنند. در طرف مقابل خطیبی که خود را در دالانی تنگ محدود کرده و صرفا از زاویهای خاص سخن میگوید، طبیعتا جمعیت کمتری را جذب میکند. من فکر میکنم هرچه به ابتدای انقلاب و اندیشههای ناب دینی مربوط به انقلاب بازگردیم شکوهمندی نماز جمعه بیشتر میشود. بهلحاظ مدیریتی نیز خطیب جمعه باید به معنای واقعی کلمه خدامحور باشد، خداگونه سخن بگوید و هماهنگی و وحدت حول محور ولایت را مبنای نظر قرار دهد. مهمتر اینکه خطیب جمعه آخرت خود را به دنیای دیگران نمیفروشد. اگر مردم چنین خصیصهای را در خطیب جمعه ببینند با شور و شوق فراوان در آن نماز شرکت کرده و نماز جمعه در جایگاه بلند خود قرار میگیرد.
بهنظر شما تغییرات در نماز جمعه ادامهدار خواهد بود و این تغییرات چه تاثیری بر جامعه خواهد گذاشت؟
نماز جمعه نهادی متعلق به نظام است و بهدلیل اهمیتی که دارد، مقام معظم رهبری از چهرههایی استقبال میکنند که در حد عالی جاذبه و در حد ضرورت دافعه داشته باشند. این مبنای امام، شهید بهشتی و یارانشان بوده است. در شرایط فعلی بهلحاظ روش اجتهادی، جامعه طلب میکند که روحانیت مخاطبشناسی و جامعهشناسی لازم را داشته باشد. از این زاویه باید انتقادها را شنید و آن را به فرصتی برای بهتر شدن تعبیر کرد. نمیتوان تنها امنیت جامعه را دید بلکه لازم است از آن آزاداندیشی و دلسوزی طلب کنند. من از دبیرخانه ائمه جمعه و شخص مقام معظم رهبری تقاضا دارم که همان نگاهی که در انتصاب امام جمعه تهران داشتهاند، به مراکز استانها و برخی شهرهای بزرگ و مهم نیز داشته باشند. بهنظر میرسد اگر این فرآیند ادامه پیدا کند نماز جمعه میتواند پلی بین نظام و مردم باشد. هرچه این گزینهها و انتخابها از روی مطالعه، دقت و آیندهبینی باشد، در بهبود جایگاه نمازجمعه و اثربخشی آن موثرتر خواهد بود.