سه تحليل در باره رفت و برگشت ظريف
دماي گرم تابستان تهران تحت تاثير هواي داغ مذاكرات است.روز گذشته همه منتظر شنيدن اخبار از سومين دور گفت وگوهاي ظريف و جان كري بودند كه ناگهان خبر بازگشت وزيرامور خارجه به كشورمان افكار عمومي را در شوک فرو برد. حدود ساعت 3
بعد از ظهر بود كه مسئول امور رسانه‌ای تیم مذاکره‌کننده کشورمان گفت که محمدجوادظريف مطابق با برنامه از پیش تعیین شده به تهران عزیمت کرده و پس از یک روز حضور در کشور به وین باز خواهد گشت. وي ادامه داد: وزرای خارجه دو کشور ایران و آمریکا پس از دیدارهای خود، دستورالعمل‌های لازم در خصوص چگونگی ادامه کار روی متن و جزئیات آن را به تیم‌های خود دادند. وی افزود: همچنین، همان‌طور که از قبل گفته شده بود که ممکن است در صورت نیاز به وقت بیشتر برای کار روی متن توافق، مذاکرات پس از مهلت دهم تیر نیز ادامه یابد اکنون با توجه به اینکه هنوز کارهای بسیاری وجود دارد، هیات‌ها پس از روز 10 تیر نیز در وین باقی مانده و به مذاکرات برای دستیابی به یک توافق جامع خوب ادامه خواهند داد. تأکید می‌شود همچنان هیچ اراده‌ای و هیچ بحثی در خصوص تمدید بلندمدت‌تر مذاکرات وجود ندارد. این رفت و برگشت ظریف را می توان به شیوه های مختلف تحلیل کرد .اول اينكه به نظر طرف هاي مذاكره كننده پيشنهادهاي تازه اي براي ايران دارند و ظريف نيز براي در ميان گذاشتن آن به تهران مي‌آيد.دوم بحث جاسوسي و خطر لو رفتن مفاد گفت و گوها را مي توان علت اصلي سفر يك روزه وزيرخارجه به ايران دانست.گزينه سوم و آخر اينكه به احتمال زياد پيش‌نويس نهايي توافق كامل و جامع آماده شده است و تيم
مذاكره كننده براي تائيد نهايي آن به كشور بازگشتند تا قدم پاياني را بردارند.در همين زمينه با كارشناسان روابط بين الملل و مسئولان امر گفت و گو كرديم تا نظر آنها را در اين زمينه جويا شويم.
ديپلماسي رفت وبرگشت
عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي، برگشت محمدجواد ظريف به تهران و ترك ميز مذاكرات را ديپلماسي رفت و برگشت دانست. نوذر شفيعي در گفت‌وگو با «قانون» ديپلماسي رفت و برگشت را اين گونه توضيح داد: اين ديپلماسي يعني موضوع جديدي مطرح شده يا پيشنهاد جديدي از سوي طرفين مذاكره‌كننده عنوان شده است كه تصميم‌گيري در اين باره خارج از اختيار و توان بدنه كارشناسي و ساحت وزير امور خارجه كشور خارج است. نماينده مردم ممسني در مجلس نهم شوراي اسلامي ادامه داد: بنابراين ظريف لازم ديد كه براي تصميم‌گيري در خصوص پيشنهادهاي جديد، با مقامات عالي‌رتبه مشورت و رايزني كند. اين نماينده مي‌گويد ممكن است پيشنهادهاي مطرح شده در چند حوزه از جمله، لغو تحريم‌ها همزمان با اجرايي شدن توافقنامه، تحقيق و توسعه فناوري هسته‌اي، بازرسي‌ها و نظارت‌ها و مدت زمان اجراي توافق يا برجام باشد. وي در خصوص اينكه چرا مشورت و كسب اجازه تلفني انجام نشد، گفت: ممكن است اين كار به دليل جاسوسي‌هاي اخير از هتل‌هاي محل مذاكرات، رايزني تلفني صورت نگرفته باشد. اما از سوي ديگر اين احتمال وجود دارد كه براي كسب اجازه لازم بوده با افراد بيشتري صحبت شود كه با تماس تلفني ممكن نبوده است. شفيعي اظهار داشت: از سويي نيز به نظر مي‌رسد ظريف براي اين به تهران برگشته است كه با شوراي عالي امنيت جلسه‌اي تشكيل دهند تا موضوعات جديد را بررسي كنند با اين حساب برگزاري جلسه با تلفن ممكن نبود هر چند‌كه تماس تلفني يكي از راه‌هاي دپيلماسي است. اين نماينده اعتقاد دارد ظريف اين‌بار مصلحت ديده‌است كه مشورت و رايزني را حضوري انجام دهد نه تلفني. عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي در پاسخ به اين سوال كه آيا وزير امور خارجه كشورمان براي ديدار با مقام معظم رهبري و براي كسب اجازه از ايشان به تهران مي‌آيد، گفت: موضوع مذاكرات هسته‌اي زير مجموعه وظايف شوراي عالي امنيت ملي است وبنابراين اين شورا بايد تصميم نهايي را براي توافق بگيرد و وزارت امور خارجه آن را اجرا كند.
انتقاد به طرف مقابل
از سوي ديگر حسن بهشتي پور كارشناس مسائل بين‌الملل به «قانون»گفت:دو تعبير مي توان از اين سفر پيش بيني نشده دكتر ظريف در ميان مذاكرات به كشور داشت.نظريه اول اينكه در راستاي مذاكرات هسته اي و براي مشورت هاي فوري با مقامات عالي رتبه به تهران مي‌آيد.نظريه ديگري نيز وجود دارد و اين كه وزير خارجه كشورمان مذاكرات را ترك كرده و به تهران آمده است را مي توان يك نوع حركت انتقادي به عملكرد طرف مذاكره كننده دانست.اين كارشناس مسائل سياسي در پاسخ به اين سوال كه آيا پيشنهاد ويژه‌اي به تيم مذاكره كننده پيشنهادشده است كه ظريف براي ارائه آن به مقامات به كشور بازگشته است،تشريح رد: بله اين امكان هم وجود دارد و اگر پيشنهاد تازه اي به مذاكره كنندگان داده نمي شد، ظريف به اين صورت بازنمي گشت.وي در ادامه با بيان اينكه البته برخي موارد را تلفني نيز مي توانستند هماهنگ كنند ولي ظاهرا اين موضوع از اهميت بالايي برخوردار است و براي همين وزيرخارجه كشورمان از اتريش به ايران آمده تا روند را پيگيري كند.
سفر براي تائيد پيش‌نويس نهايي
كارشناسان مختلف نظرهاي مشابهي در خصوص بازگشت ظريف به كشور داشتند و حشمت ا...
فلاحت پيشه عضوسابق كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس و فعال سياسي نيز به «قانون» مي گويد:سفر پيش بيني نشده ظريف به تهران نشان‌دهنده حساسيت بالاي مذاكرات است. نماينده سابق مجلس تاكيد مي‌كند اين سفر مي تواند بيانگر اين باشد كه آخرين پيش‌نويس هاي توافق تنظيم شده است و وزيرخارجه كشورمان مي آيد تا آن را با مقامات و شوراي عالي امنيت ملي در ميان گذارد.
فلاحت پيشه ادامه مي‌دهد: در صورتي كه اين نظريه درست باشد بعد از تاييد شوراي عالي امنيت ملي ظريف به عنوان مجري سياست خارجي آخرين تصميم را به مذاكرات منتقل‌كند.حشمت ا... فلاحت پيشه بحث جاسوسي از مذاكرات در صورت رايزني تلفني با مقامات كشور از جانب ظريف را در درجه دوم مي داند و تاكيد مي كند اصل بحث متن سخني است كه ظريف با مقامات كشور دارد و به نظر مي رسد از اهميت بالايي برخوردار است.
احتمال تمديد كم است
عده‌اي نيز در اين ميان معتقدند كه براي مهلت گرفتن بيشتر و ادامه مذاكرات ظريف به تهران بازگشته است كه اين نظريه چندان محل بحث نيست چرا كه بسياري از صاحب نظران عرصه سياست خارجي تاكيد مي كنند تمديد و طول كشيدن مذاكرات به نفع هيچ يك از طرفين نيست و اين اصل را كم و بيش مي توان در اظهارات مقامات مسئول نيز شنيد.البته مانند دور قبلي گفت و گوها كه قرار شد تا 30 ژوئن به توافق نهايي برسند چند روزي مذاكرات تاخير داشته باشد ولي احتمال تمديد مذاكرات بسيار كم است.
همه به دنبال توافق خوب
بحثي كه وجود دارد تلاش دو طرف مذاكرات براي رسيدن به بيشترين امتياز است.چه ايران و چه طرف مقابل سعي مي كند از اين كارزار هسته اي بيشترین نفع را به خود اختصاص دهد و در همين راستا
علي اكبرصالحي،رئيس سازمان انرژي هسته اي كشورمان كه اين دوره در مذاكرات حضور ندارد در پاسخ به سوالی در خصوص معیارهای توافق خوب گفت: طرف مقابل برای خود یک توافق ایده آل را مد نظر دارد و ما هم برای خودمان یک توافق ایده‌آل را مد نظر داریم.
رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان ادامه داد: هیچ یک از ما نمی‌توانیم به توافق ایده آلی که مد نظر داریم دست یابیم و دو طرف باید در میانه راه باید در نقطه‌ای با یکدیگر تفاهم کنند.معاون رئیس جمهور با اشاره به تفاهم لوزان اظهار داشت: اگر طرف مقابل به تفاهم‌هایی که در لوزان به دست آمد، پایبند باشد و زیاده‌خواهی نکند توافق در دسترس است. صالحی با بیان اینکه توافق باید به شکلی باشد که نشاط فعالیت‌های هسته‌ای ما پابرجا بماند و هیچ فعالیتی تعطیل یا کند نشود، تصریح کرد: فعالیت‌های ما باید گسترش یابد که این نیازمند بحث وسیعی است؛ ضمن این که طرف مقابل نگرانی‌هایی دارد که ما تلاش می‌کنیم با استفاده از نظرات بین‌المللی این نگرانی‌ها را برطرف سازیم. رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: پرونده هسته‌ای ما فنی است و ما با استفاده از مقررات بین‌المللی مانند آژانس حاضر هستیم از این ابزارها استفاده کرده و نگرانی‌هایشان را رفع کنیم.
اعتماد افكارعمومي به تصميم ظريف
به طور حتم افكار عمومي و در صدر آنها رسانه ها كه چندين ماه را چشم انتظار يك توافق خوب نشسته اند اين چند روز و حواشي آن را نيز تحمل مي‌كنند تا سرانجام تلاش ديپلمات هاي خود را ببينند و با طرفداري خود از اين تيم به همه اثبات مي‌كنند كه به تيم مذاكره كننده خود اطمينان و اعتماد دارند و اين بار هم بازگشت ظريف را به تهران به فال نيك مي گيرند چرا كه به تدبير و صلاحيت دستگاه سياست‌خارجي خود شك ندارند.
